Bình luận
0
Trong Việt giám thông khảo tổng luận nhận xét về ông: “Nghệ Tông dẹp yên nạn trong, khôi phục ngôi cũ, có lòng thực kính trời yêu dân có quy mô giữ nước mưu trị, thi lấy người giỏi ở núi Tiên Du, làm tập Dư Hạ ở cung Bảo Hòa định chế độ lễ nghi trong triều, bỏ mệnh lệnh cắt lấy đất bãi, quy mô công liệt rực rỡ đất trời. Song đức cung kiệm có thừa mà tài cương đoán không đủ. Ngoài thì giặc Chiêm lấn bức Kinh kỳ, trong thì nghịch Hồ dòm ngó ngôi báu, cơ nghiệp nhà Trần do đấy mà mất”.
Vua Trần Nghệ Tông vị vua lên ngôi già nhất, thời gian ở ngôi ngắn nhất trong 12 vị cua nhà Trần.
Điểm đáng chú ý về Trần Nghệ Tông, có lẽ ở những điềm báo, việc làm tiên đoán trước cho việc ngồi ngai vàng của ông mà sử sách đã chép.
Hoàng tử Trần Phủ (sinh năm Tân Dậu (1321) là con trai thứ ba của vua Trần Minh Tông. Mới ở tuổi thiếu niên, mà thiên tư, dáng dấp của vị thiên tử tương lai đã hiển hiện ở Trần Phủ, cứ xem trong “Nam Ông mộng lục” thì rõ.
Theo đó, năm Phủ tám, chín tuổi theo hầu Thượng hoàng Trần Minh Tông. Lúc ấy, Thượng hoàng đang an tọa trên chiếc giường có trải chiếu trúc, tức cảnh sinh tình, Thượng hoàng bảo Phủ vịnh chiếc chiếu trúc. Tuân lời cha, Phủ xuất khẩu thành thi, rằng:
Hữu vĩ thử quân,/Trung không ngoại kính./Tước nhữ vi nô,/Khủng thương nhân tính,
Nghĩa là: Có người quân tử cao lớn,/Trong thì rỗng mà ngoài thì cứng./Bắt nó dùng làm đày tớ,/Sợ gây tổn thương nhân tính.
Thượng hoàng bất ngờ lắm, thấy con tuổi thơ bé mà ý thơ đã biểu thị cách dùng người của bậc minh quân chứ chẳng tầm thường. Lại tiếp sau đó, như ghi chép nơi “Đại Việt sử ký toàn thư” khi Trần Phủ 11 tuổi, đang đứng hầu cha ở cung Trùng Quang nghe giảng về đạo lý của kẻ nam tử, ngoài trời mưa to, gió lớn. Thượng hoàng Minh Tông nhìn cảnh ấy, lấy đó làm đề tài về thời tiết, bảo Trần Phủ ứng đối xem sao. Không lâu sau, Phủ đã làm xong, trong đó có câu:
An đắc tráng sĩ lực cái thế,
Khả ngự đại ốc đồi phong
Dịch thơ:
Sao được tráng sĩ sức hơn đời,
Chống đỡ nhà to khi gió mạnh.
Ý thơ chỉ nhà to (quốc gia) lúc gặp gió mạnh (chiến tranh, loạn lạc…), muốn vững vàng được thì cần có tráng sĩ (người đủ tài, đủ đức (tức hoàng đế) để chống đỡ (lãnh đạo) nước nhà vượt qua được những khó khăn đó.
Cảm được khẩu khí trong thơ con rất mạnh, từ đó Thượng hoàng Trần Minh Tông quan tâm nhiều hơn, những mong đào tạo con thành người một mai gánh vác sơn hà.
Thượng hoàng Trần Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ (tức vua Trần Nghệ Tông) làm thơ
Vào năm Mậu Thân (1368), vua Trần Dụ Tông sai sứ sang Trung Hoa khi Chu Nguyên Chương nên nhà Minh. Đáp lại, ngay năm sau, Chu hoàng đế cử Hàn Lâm thị độc học sĩ Trương Dĩ Ninh cùng Điển bạ Ngưu Lượng đem sắc phong sang cùng với một quả ấn, nũm ấn đúc hình con lạc đà mạ vàng cho vua Trần Dụ Tông. Hiềm nỗi đúng lúc đó Trần Dụ Tông băng hà, Dương Nhật Lễ đã được lập lên làm vua mới.
Nhật Lễ vốn không thuộc máu mủ nhà Trần, mà bởi ngày trước người phường hát Dương Khương diễn tích Tây vương mẫu dâng quả đào, vợ y đóng vai Tây vương mẫu. Cung Túc vương Nguyên Dục cảm sắc đẹp của nàng lấy làm vợ, khi ấy nàng đang có mang con của Dương Khương, rồi sinh ra Nhật Lễ.
Nguyên Dục nhận làm con mình. Vua Trần Dụ Tông lúc nhỏ vì chữa chết đuối mà liệt dương, trước khi mất để di chiếu cho Nhật Lễ nối ngôi. Nhưng Dương Nhật Lễ dâm dật, chăm sự chơi bời, hay bày ra các trò tạp kỹ, lại lấy theo họ Dương có ý muốn diệt tôn thất nhà Trần.
Lại nói, sứ Minh sang vấn an vua Trần Dụ Tông mà người đã khuất mặt, nên Ngưu Lượng làm bài Đường luật viếng cố đế nước Nam. Học sĩ Trương Dĩ Ninh vì không quen khí hậu nên bị ốm rồi chết, chỉ còn Ngưu Lượng trở về nước. Hữu tướng quốc Cung Định vương Trần Phủ đương là một trọng thần, cũng là bố vợ vua họ Dương nên có làm bài thơ tiễn Ngưu Lượng, được “Toàn thư” chép lại:
An Nam tể tướng bất năng thi,
Không bá trà âu tống khách quỳ,
Viên tản sơn thanh, Lô thủy bích,
Tùy phong trực nhập ngũ vân phi.
Dịch thơ:
An Nam tể tướng chẳng thơ hay,
Chỉ có bình trà tiễn khách đây.
Viên tản non xanh, Lô nước biếc,
Xin bay theo gió tới năm mây.
Theo “Khâm định Việt sử thông giám cương mục” chép thì vị Điển bạ họ Ngưu nghe xong bài thơ, đã cảm kích mà rằng: “- Lời thơ của tướng quốc thật tao nhã, ý vị mà lại có đủ cả non xanh, nước biếc tiêu biểu cho An Nam quốc. Thật lòng kính phục! Kính phục!” Rồi lại tiếp lời: “- Tôi lưu lại ở đây cũng đã vài tuần trăng. Cứ trông nhân tình thế thái hiện nay, cơ nghiệp họ Trần rồi một mai đây, không phải vai ngài gánh vác thì chẳng còn ai vào đây nữa”.
Và quả thật, lời của Ngưu Lượng về sau ứng đúng vào vận vua của Cung Định vương.
Thượng hoàng Minh Tông lấy cảnh mưa to làm đề tài cho Trần Phủ làm thơ
Vì Dương Nhật Lễ không xứng ngôi vua, lại có ý hại tôn thất nhà Trần, nên đêm 20 tháng 9 năm Canh Tuất (1370), Thái tể Nguyên Trác cùng con là Nguyên Tiết và hai người con của công chúa Thiên Ninh (con gái vua Minh Tông) đem những người họ hàng tôn thất nhà Trần vào trong Đại Nội, định giết Nhật Lễ để giành lại ngai vàng cho dòng họ, nhưng Nhật Lễ trốn thoát. Sau đó, Dương Nhật Lễ chia người đi bắt 18 người chủ mưu, Nguyên Trác, Nguyên Tiết đều bị hại.
Bởi sự biến Nguyên Trác, Nguyên Tiết, tháng 10 năm ấy, Cung Định vương Phủ sợ vạ lây đến mình nên đã trốn ra trấn Đà Giang, ngầm hẹn ước cùng với các em mình là Chương Túc quốc thượng hầu Trần Nguyên Đán, Cung Tuyên vương Kính, Thiên Ninh công chúa Ngọc Tha cùng hội quân tại sông Đại Lại (tức sông Lèn là chi lưu của sông Mã), phủ Thanh Hóa để dấy quân lật đổ Nhật Lễ. Trước khi xuất cung, Trần Phủ làm một bài Đường luật để lại cho em mình là Cung Tuyên Vương Kính (vua Trần Duệ Tông sau này) với ý dặn dò. Thơ rằng:
Ngôi cả gièm nhiều ở lại chi?
Một mình vượt núi đến man di.
Bảy lăng ngoảnh lại châu tuôn ứa,
Muôn dặm lòng đau tóc bạc đi.
Trừ Vũ cho yên Đường xã tắc,
An Lưu lại thấy Hán uy nghi.
Minh Tông sự nghiệp ngươi lên nhớ,
Thu phục thần kinh nhất định về.
Lạ lùng làm sao bởi bài thơ được làm trước khi chính biến lật đổ Dương Nhật Lễ được thực hiện, nên dân gian xem đó như một lời sấm truyền, dự báo sự lên ngôi sau này của Cung Định vương Trần Phủ. Nhất là ở câu cuối đã khẳng định “chắc như đinh đóng cột” ở câu cuối của bài thơ: “Thu phục thần kinh nhất định về”.
Lời dự báo ấy, sau vận đúng vào thực tế, “Việt sử cương mục tiết yếu” cho biết, ngày 13 tháng 11, quan quân nhà Trần do Trần Phủ lãnh đạo đã từ sông Đại Lại đến phủ Kiến Hưng (thời Lê tên là phủ Nghĩa Hưng. Nay là đất các huyện Vụ Bản, Nghĩa Hưng và Ý Yên, tỉnh Nam Định). Lúc ấy Nhật Lễ đang ở đây.
Hồ Nguyên Trừng ghi lại trong “Nam Ông mộng lục” cho biết, lão tướng Nguyễn Ngô Lang đã bắt Nhật Lễ tự tay viết chiếu thoái vị. Sau đó Dương Nhật Lễ bị giáng xuống làm Hôn Đức Công. Đoàn quân chính biến kéo về Thăng Long, giành lại ngôi báu cho nhà Trần và Trần Phủ lên làm vua. Những dự báo ngai vàng của Trần Phủ, đến lúc này trở thành sự thực, như “Đại Nam quốc sử diễn ca” ghi:
“Nghệ Tông dòng dõi thiên hoàng,
Đà giang lánh dấu, liệu đường khuất thân.
Tiềm mưu với kẻ tôn thần,
Đem về xã tắc nhà Trần thuở xưa”.
Ở trận chung kết môn futsal nữ SEA Games 33, ĐT futsal nữ Việt Nam thi đấu lấn lướt và dễ dàng giành chiến thắng 5-0 trước ĐT futsal nữ Indonesia để đoạt HCV.
Chia sẻ
UBND xã Mỹ Thiện, tỉnh Đồng Tháp (địa phận huyện Cái Bè, tỉnh Tiền Giang trước đây) đang rất đắn đo về giá sầu riêng. Cụ thể, trước đây khoảng hơn 10 ngày, giá sầu riêng Monthong Thái loại 1 từ 100.000-110.000 đồng/kg, sau khi người dân ký một số hợp đồng tiêu thụ với thương lái. Tới thời điểm này, sầu riêng đang mùa thu hoạch rộ, với giá sầu riêng giảm xuống chỉ còn 70.000-75.000 đồng/kg, thương lái chậm cắt trái sầu riêng...
Chia sẻ
Xã Chiềng Sinh, tỉnh Điện Biên hôm nay đã khác nhiều so với vài năm trước. Những quả đồi từng chỉ trồng ngô, sắn nay phủ xanh bằng mắc ca, cà phê. Dưới chân đồi, chuồng trại chăn nuôi được dựng lên gọn gàng; trâu, bò, dê, lợn sinh sản phát triển ổn định. Cuộc sống của người dân từng bước khấm khá hơn, dù điểm xuất phát của Chiềng Sinh là một xã còn nhiều khó khăn.
Chia sẻ
Ngày 17/12, ông Michael Peter - Tổng Giám đốc Toàn cầu của Siemens Mobility đã đích thân đến Hà Nội để ký kết Thỏa thuận hợp tác chiến lược toàn diện và chuyển giao công nghệ với VinSpeed (Tập đoàn Vingroup). Dưới sự chứng kiến của bà Helga Margarete Barth, Đại sứ CHLB Đức tại Việt Nam, hai bên đã mở ra một bước ngoặt cho sự phát triển của đường sắt tốc độ cao tại Việt Nam.
Chia sẻ
Bóng bàn Việt Nam đang "xây kim tự tháp", Singapore thì đã “mua đỉnh kim tự tháp”, còn Trung Quốc thì có cả dãy núi.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM khẳng định các hoạt động liên kết phải dựa trên tinh thần tự nguyện, trường học không phải đơn vị kinh doanh để ép buộc phụ huynh đóng tiền.
Chia sẻ
Tòa án nhân dân tỉnh Hưng Yên vừa tuyên án đối với 110 bị cáo trong vụ án "Đánh bạc" và "Tổ chức đánh bạc" gây rúng động trên địa bàn. “Tuấn chợ Gốc” – kẻ cầm đầu đường dây lô đề nghìn tỷ ở địa bàn Thái Bình (cũ) bị tuyên phạt 6 năm tù.
Chia sẻ
Thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững năm 2025, UBND xã Cẩm Trung vừa phối hợp với Công ty TNHH MTV Nông lâm nghiệp Duy Tân tỉnh Hà Tĩnh tổ chức lễ bàn giao dự án “Mô hình chăn nuôi bò” cho các hộ dân tham gia mô hình phát triển sinh kế giảm nghèo trên địa bàn xã.
Chia sẻ
Việc cố gắng đẩy nhanh tiến trình Ukraine gia nhập Liên minh châu Âu (EU) nằm trong khuôn khổ các nỗ lực do Mỹ bảo trợ nhằm chấm dứt cuộc chiến tranh với Nga. Nhưng có hai rào cản lớn khiến điều này khó xảy ra vào năm 2027: Ukraine chưa sẵn sàng, và không phải tất cả các thành viên EU đều ủng hộ. Câu hỏi đặt ra là vì sao Mỹ vẫn "treo mồi"? - theo Responsiblestatecraft.
Chia sẻ
Dự án cao tốc Quy Nhơn - Pleiku dài 125km kết nối 2 trung tâm kinh tế của tỉnh Gia Lai mới (Bình Định và Gia Lai cũ) với tổng vốn đầu tư 43.734 tỷ đồng sẽ khởi công sáng mai (ngày 19/12). Đây là một trong những dự án khởi công chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng.
Chia sẻ
Khi ăn mừng bàn thắng nâng tỷ số lên 4-1 trong trận đấu giữa Thép xanh Nam Định và Bangkok United tối qua, Nguyễn Xuân Son đã cởi áo ăn mừng, khoe thân hình "6 múi" khiến NHM phải trầm trồ.
Chia sẻ
Trong lúc vận chuyển thiết bị để lắp đặt thang nâng hàng tại Nhà thi đấu Phú Thọ, nhóm công nhân gặp sự cố khiến 1 người tử vong, 1 người bị thương.
Chia sẻ
Điều tra xác định tổng doanh thu các công ty thuộc hệ thống Z Holding thông qua sản xuất, buôn bán hàng hóa là gần 6.700 tỷ đồng và kết luận giám định xác định 26 sản phẩm là hàng giả có doanh hơn 2.436 tỷ đồng.
Chia sẻ
Hậu vệ phải 21 tuổi của HAGL thăng tiến vượt bậc; M.U và AS Roma bất đồng về thương vụ Zirkzee; FIFA tiếp lửa U22 Việt Nam trước chung kết SEA Games 33; Real Madrid gia hạn cơ hội cho Xabi Alonso; Gặp vấn đề tim mạch, Oscar giải nghệ.
Chia sẻ
Sở GDĐT TP.HCM vừa thông tin, học sinh có thể nghỉ Tết Nguyên đán 11 ngày, kéo dài đến hết mùng 6 tháng Giêng.
Chia sẻ
Lực lượng Phòng thủ Ukraine phá vỡ tuyến phòng thủ của quân đội Nga và cải thiện vị trí chiến thuật ở mặt trận Lyman, đồng thời tiêu diệt một trung đoàn Nga, theo thông báo từ ban Thông tin của Quân đoàn 3 của Lực lượng Vũ trang Ukraine.
Chia sẻ
Sau nhiều tranh cãi liên quan đến khẩu phần cho mỗi suất ăn bán trú tại Trường THPT Trưng Vương, Sở GDĐT TP.HCM đã có những thông tin ban đầu.
Chia sẻ
Ngày 18/12, Bộ GDĐT đăng tải Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Quy chế thi tốt nghiệp THPT ban hành kèm theo Thông tư số 24/2024/TT-BGDĐT ngày 24/12/2024 của Bộ trưởng Bộ GDĐT trên Cổng thông tin điện tử của Bộ để lấy ý kiến.
Chia sẻ
Ngày 18/12, Syngenta Việt Nam phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Sơn La, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật tỉnh Sơn La, chính quyền xã Chiềng Sung và các đối tác kinh doanh đã tổ chức lễ khánh thành điểm trường và trao tặng nhà cho hộ nông dân khó khăn.
Chia sẻ
Lý Tấn Thến, ngụ TP.HCM cùng vợ mua một tàu đánh bắt hải sản rồi giao cho người khác đưa sang vùng biển Thái Lan đánh bắt, nhưng bị nhà chức trách nước bạn bắt giữ.
Chia sẻ
Từ hàng nghìn năm nay, giữa những đỉnh núi tuyết Himalaya quanh năm mây phủ, Shambhala được nhắc đến như một vương quốc huyền thoại không hiện diện trên bản đồ nhưng sống động trong kinh văn cổ, tín ngưỡng và các cuộc thám hiểm bí ẩn. Đó là miền đất tịnh độ mà chỉ những tâm trí thuần khiết mới có thể chạm tới, nơi lịch sử và huyền thoại giao thoa, để lại câu hỏi chưa có lời giải cho nhân loại.
Chia sẻ
Bộ Y tế vừa ra văn bản đình chỉ lưu hành, thu hồi trên toàn quốc lô sản phẩm Kem trắng da, ngừa mụn, mờ vết thâm LYNSHAO - Hộp 1 lọ 12g vì chứa chất Dexamethason là chất không được phép có trong sản phẩm mỹ phẩm.
Chia sẻ
Ngày 18/12, thông tin từ Công an xã Đồng Kho, tỉnh Lâm Đồng( huyện Tánh Linh, tỉnh Bình Thuận cũ) cho biết, đơn vị vừa xác minh và phối hợp với người dân chuyển lại số tiền lớn do người khác chuyển nhầm vào tài khoản một phụ nữ đang sinh sống trên địa bàn.
Chia sẻ
Từ vùng đất ít người biết, xã nông thôn mới Lâm Thượng, tỉnh Lào Cai (trước đây thuộc huyện Lục Yên, tỉnh Yên Bái) nay đã trở thành địa điểm du lịch hấp dẫn, đón hơn 25.000 lượt khách du lịch/năm, trong đó có nhiều du khách quốc tế. Ở đây, người dân vẫn giữ nhiều phong tục, tập quán truyền thống, trong đó có trò chơi dân gian đánh cù.
Chia sẻ
Dòng tiền hôm nay (18/12) trên thị trường chứng khoán tiếp tục vận động thận trọng và phân hóa mạnh, khi VN-Index tăng điểm nhưng thiếu sự lan tỏa rõ nét. Áp lực bán ròng lớn từ khối ngoại cùng sự chọn lọc khắt khe của dòng tiền nội khiến thị trường duy trì trạng thái giằng co, tâm lý nhà đầu tư vẫn nghiêng về phòng thủ.
Chia sẻ
Ngân sách TP. HCM sau 11 tháng năm 2025 đạt gần 710.000 tỷ đồng, vượt hơn 5% dự toán và tăng 15% so với cùng kỳ, trong đó thu nội địa trên 507.000 tỷ đồng; riêng các khoản từ đất đai mang về hơn 69.000 tỷ đồng, với đóng góp lớn từ dự án lấn biển Cần Giờ.
Chia sẻ
Quân đội Hoàng gia Thái Lan báo cáo thêm 4 người thiệt mạng trong các cuộc đụng độ biên giới với Campuchia, nâng tổng số binh sĩ thiệt mạng lên 21 người.
Chia sẻ
Giá lợn hơi hôm nay tiếp tục tăng, ngày càng tiến gần mốc 70.000 đồng/kg. Liên tiếp trong 4 ngày qua, giá lợn hơi đều mỗi ngày lập một mốc mới...
Chia sẻ
Nghị viện châu Âu đã kêu gọi xây dựng một “khu vực Schengen quân sự” nhằm tăng cường khả năng phản ứng nhanh của EU trước các mối đe dọa tiềm tàng, đặc biệt là từ Nga giữa lúc cuộc chiến ở Ukraine vẫn tiếp diễn, theo Novinite
Chia sẻ
Ăn loại rau này vào mùa đông có thể giúp xua đuổi virus, tốt cho thị lực, khỏe gan và bổ sung canxi. Nó còn đặc biệt ngon khi dùng làm nhân sủi cảo.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Đông Sơn
