Ninh Thuận: Nông dân Việt Nam xuất sắc hơn 40 năm chỉ trồng 1 loài cây-đó là cây gì?

Cả đời vì trái nho sạch

Một ngày trung tuần tháng 9, chúng tôi tìm về Trang Trại Nho Ba Mọi ( Công ty TNHH SX TM DV BA MỌI) tại thôn Hiệp Hòa, xã Phước Thuận, huyện Ninh Phước (Ninh Thuận). 

Dẫu bận nhiều công việc như hay tin có khách lạ đến, đích thân ông Ba Mọi rót trà mời và tiếp chúng tôi dưới vườn nho rộng lớn.

Nhìn làn da rám nắng và phong cách giản dị được người dân trong vùng tôn vinh bằng biệt danh "Vua Nho Ba Mọi", chúng tôi cảm thấy ông Ba Mọi rất gần gũi, thân thiện, quả đúng lão nông thứ thiệt của vùng đất nắng như phan, gió như rang của Ninh Thuận.

Dưới ánh chiều tà, ông Ba Mọi kể lại cuộc "hôn nhân" của ông với cây nho và những tháng ngày đón nhận cay đắng, ngọt bùi. 

Ông Ba Mọi bén duyên với cây nho từ những năm 1980 với giống nho đen Repe và nho đỏ truyền thống Red Cardinal. 

Thời điểm này, nho là cây trồng mới, môi trường không ô nhiễm nhiều nên ít sâu bệnh. Tuy nhiên, với lối canh tác truyền thống theo kiểu tự phát, mạnh ai nấy làm và không tuân theo những tiêu chuẩn khoa học nào nên chất lượng trái nho lúc bây giờ rất kém, trái nhỏ và độ ngọt không cao. 

Mặt khác, vì dùng nhiều phân bón hóa học và thuốc trừ sâu nên người tiêu dùng cũng không mấy thiện cảm với trái nho Ninh Thuận, đời sống người trồng nho cũng vì thế bấp bênh. 

Đến những năm 2000, trong khi nhiều người từ bỏ cây nho để chuyển sang trồng táo hoặc cây trồng mới hiệu quả kinh tế hơn, thì ông Ba Mọi vẫn chung thủy với cây nho. 

Đêm nào ông Ba Mọi cũng trằn trọc, suy nghĩ, mong muốn tìm ra một phương thức canh tác nho mới nhằm nâng cao chất lượng trái nho để nâng cao thu nhập cho gia đình.

Dù lớn tuổi nhưng ông Ba Mọi vẫn ngày đêm tìm tòi, học hỏi từ sách báo, hễ nghe chỗ nào mở các lớp tập huấn chuyển giao tiến bộ kỹ thuật nông nghiệp là ông bỏ công tìm đến để nghe những kiến thức quý báu này. 

Sau đó, ông Ba Mọi tham gia vào dự án phát triển sản xuất nho an toàn do Viện khoa học kỹ thuật nông nghiệp miền Nam và Sở khoa học Công nghệ tỉnh Ninh Thuận phối hợp thực hiện. Từ đó, ông Ba Mọi bắt đầu bén duyên với giống nho xanh NH-0148 do Viện nghiên cứu bông và Phát triển nông nghiệp Nha Hố lai tạo thành công.

Dẫn chúng tôi đi thăm vườn nho, ông Ba Mọi cho biết, sau khi mạnh dạn xuống giống trồng thử nghiệm nho xanh NH-0148 trên 1000 mét vuông đất của gia đình, ông áp dụng mô hình dùng phân hữu cơ vi sinh như: EM, Olicibi…

Việc này để thay thế phân hóa học và ông mạnh dạn sử dụng các chế phẩm sinh học như: Pitazin, Aztron, Mastercoops để thay thế thuốc trừ sâu để xịt cây nho trước đây. 

"Thấy tôi thử nghiệm trồng, chăm nho theo mô hình mới này, nhiều hoài nghi và cho rằng khó thành công. Nhờ "thiên thời - địa lợi - nhân hòa", sau gần một năm miệt mài ăn ngủ dưới gốc nho, cây nho NH-0148 đã cho mùa quả chín đầu tiên với những chùm nho trĩu quả. Những trái nho không dư lượng thuốc trừ sâu, bóng bẩy và ngọt giòn đã gây ngỡ ngàng cho nhiều nông dân trong vùng và đồng thời cũng đáp ứng được nhu cầu của thị trường về một sản phẩm nho sạch…" ông Ba Mọi vui giọng kể lại.

Cũng với 1000 mét vuông nho xanh NH-0148 đó, liên tiếp những vụ sau sản lượng đều tăng dần lên 1,2 đến 1,5 tấn với giá bán cao gấp 3 lần nho đỏ trồng theo phương thức truyền thống. 

Nhờ thành quả mới này, bình quân mỗi vụ ông Ba Mọi thu lãi ròng trên 10 triệu đồng từ giống 1000 mét vuông nho nói trên. Từ đó, sự nghiệp trồng nho sạch của nông dân Ba Mọi cũng bắt đầu phát triển. "Nho sạch không thuốc trừ sâu cũng chính là cách tiếp thị sản phẩm hiệu quả nhất đến người tiêu dùng và giúp tôi có được tên tuổi, chỗ đứng như ngày hôm nay", ông Ba Mọi tự hào khoe.

Từ thành công bước đầu, đến năm 2003, sản phẩm nho sạch, ăn tươi của ông Ba Mọi bắt đầu hiện diện tại các thị trường lớn ở TP HCM. Việc này đã mở thêm triển vọng để ông phát triển thương hiệu nho sạch Ba Mọi và hướng đến định danh cho trái nho Ninh Thuận. 

Đến năm 2007, khi bắt đầu có chương trình trồng nho theo tiêu chuẩn VietGAP (tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt), ông Ba Mọi tuân theo và mở rộng diện tích trồng nho sạch theo hướng VietGAP lên gần 1,5ha. Sau đó, nho ông Ba Mọi được cấp giấy chứng nhận sản phẩm nho ăn tươi theo chuẩn VietGAP. 

Trang trại nho của ông từ đó cũng trở thành địa điểm để nông dân trồng nho tìm đến học tập kinh nghiệm về sản xuất nho sạch.

Nông dân thành doanh nhân

Thành công bước đầu là động lực để nông dân Ba Mọi mạnh dạn mở rộng diện tích trồng nho sạch của gia đình. 

Và để nâng tầm trái nho Phan Rang lên vị thế mới, ông đã thành lập doanh nghiệp tư nhân rồi từng bước nâng tầm lên Công ty TNHH SX TM DV BA MỌI chuyên cung cấp nho tươi và các sản phẩm chế biến từ nho như: nho khô, mật nho, siro nho, rượu nho… đặc biệt là rượu vang nho, được sản xuất từ những trái nho Ninh Thuận.

Để chủ động nguồn nguyên liệu phục vụ sản xuất kinh doanh, ông Ba Mọi mở rộng diện tích trồng nho sạch lên gần 2ha, đồng thời liên kết và hướng dẫn kỹ thuật trồng nho theo hướng hữu cơ cho 15 hộ trồng nho ở địa phương với cam kết bao tiêu sản phẩm đầu ra.

Cùng với sự giúp sức của người con trai có chuyên môn trong lĩnh vực kinh tế, ông bắt đầu đổ vốn gần 1 tỷ đồng đầu tư máy móc với dây chuyển phục vụ cung ứng nho tươi; dây chuyền sản xuất các sản phẩm nho chế biến khô. 

Đặc biệt là bước đột phá trong việc đầu tư máy móc để sản xuất rượu vang theo kiểu khép kín, từ trồng nho, thu hoạch đến chế biến nho thành phẩm rượu vang mang thương hiệu gia đình. 

Theo ông Ba Mọi, tuy có đến 70% sản lượng nho tươi được xuất bán ngoài tỉnh nhưng chính các sản phẩm chế biến từ nho mới làm cho thương hiệu nho Ba Mọi lan tỏa, đặc biệt là rượu vang.

"Để chủ động sản xuất rượu vang cần có những giống nho đặc thù, tôi đã dành hẳn 0,5ha để trồng nho dòng Cabernet Sauvignon (giống nhập Pháp) để sản xuất rượu vang. Sau quá trình sơ chế ban đầu, nho sẽ trải qua nhiều công đoạn xử lí, đòi hỏi người làm phải tỉ mỉ từng chút một và phải mất khoảng 2 năm thì mới thành rượu. Thời gian ủ càng lâu, quá trình oxy hóa càng chậm thì càng giữ được hương vị đặc trưng và mùi vị hài hòa của sản phẩm...", ông Ba Mọi tâm sự. 

Đến nay, các sản phẩm rượu vang của Công ty TNHH sản xuất - thương mại - dịch vụ Ba Mọi gồm có: rượu Brandy Ba Mọi, Vang Phan Rang Syrah, Vang Phan Rang Cabernet Sauvignon và Vang Sauvignon Blanc. Cùng nhiều sản phẩm chế biến từ nho như: Siro nho, mật nho, nho sấy khô…

Vừa là nông dân, vừa là giám đốc công ty bao tiêu sản phẩm cho các nông hộ trong vùng và tạo công ăn việc làm thường xuyên cho 35 lao động là người địa phương. 

Ông Ba Mọi cũng đã từng bước xây dựng trang trại nho của mình trở thành điển hình cho xu hướng phát triển mới của nghề trồng nho ở Ninh Thuận. 

Thông qua hoạt động du lịch, trải nghiệm được ông thực hiện vài năm trở lại đây, đã góp phần quảng bá rộng rãi sản phẩm nho Ninh Thuận đến với đông đảo du khách thập phương.

Sẵn sàng cạnh tranh với sản phẩm nho nhập khẩu

Với phương thức canh tác nho sạch đạt chuẩn VietGAP cùng với sự đầu tư thiết bị máy hiện đại, bài bản, sản phẩm nho tươi Ba Mọi đã có mặt các hệ thống siêu thị Coopmart, khắp cả thị trường trong nước từ Nam ra Bắc…

Những chùm nho chín mọng nước, không chất bảo quản mang thương hiệu Nho Ba Mọi cũng đã được xếp ngang hàng với nho nhập khẩu với giá cả phải chăng mà chất lượng thì không hề thua kém nho Mỹ, Úc, Thái Lan…

Những năm gần đây, đặc biệt là từ đầu năm 2021 đến nay các sản phẩm nông nghiệp chịu ảnh hưởng nặng từ dịch bệnh Covid-19 khiến nhiều mặt hàng không thể tiêu thụ...

Thế nhưng, thời điểm chúng tôi đến thăm trang trại nho Ba Mọi thì mọi hoạt động kinh doanh vẫn diễn ra bình thường, dù nhân công có phần được cắt giảm do áp dụng các biện pháp giãn cách để phòng chống dịch. 

Ông còn khoe vừa xuất gần 1 tấn nho tươi tiêu thụ tại TP.HCM và các tỉnh phía nam. "Đừng hỏi ai thị trường ở đâu mà hãy tự hỏi mình đã sản xuất được sản phẩm đáp ứng được của thị trường hay chưa". Ông Ba Mọi quả quyết.

Ông Ba Mọi cho rằng, để tránh sản phẩm bị thua thiệt ngay trên sân nhà, ngoài sự vào cuộc định hướng của các ngành chức năng thì người nông dân cũng cần áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất. 

Việc này để từng bước nâng cao chất lượng nông sản làm ra, đáp ứng tiêu chuẩn ngày càng cao của người tiêu dùng, đặc biệt là đảm bảo độ dinh dưỡng và an toàn trên mỗi sản phẩm.

Với gần 2ha trồng nho sạch theo hướng VietGAP, trung bình mỗi năm Công ty TNHH SX-TM-DV Ba Mọi cung cấp ra thị trường 30 tấn nho tươi và nhiều sản phẩm khác chế biến từ nho đã được cấp chứng nhận sản phẩm OCOP từ  3 sao đến 4 sao.

×