NS Văn Thao: Gia đình chưa bao giờ đòi tiền tác quyền 'Tiến quân ca'

Đó là những lời chia sẻ của nhạc sĩ Văn Thao - con trai cố nhạc sĩ Văn Cao, với phóng viên NTNN/Dân Việt trước ngày diễn ra lễ trao tặng ca khúc “Tiến quân ca” cho Nhà nước.

Được biết mới đây, gia đình ông đã được Văn phòng Quốc hội mời đến để bàn về nghi lễ trao tặng ca khúc “Tiến quân ca”. Vậy ông có thể chia sẻ về dự kiến kế hoạch lễ đón nhận?

- Đúng vậy, chiều ngày 8.7, tôi đã thay mặt cho gia đình vào Văn phòng Quốc hội để bàn về kịch bản lễ hiến tặng ca khúc “Tiến quân ca” cho Nhà nước và cho nhân dân, đồng thời Nhà nước truy tặng Huân chương Hồ Chí Minh cho nhạc sĩ Văn Cao.

Nhạc sĩ Văn Cao và bản nhạc “Tiến quân ca” do ông sáng tác. Ảnh: I.T

Lễ đón nhận ca khúc “Tiến quân ca” sẽ được tổ chức tại nhà Quốc hội, và dự kiến Chủ tịch Quốc hội sẽ là người đại diện Nhà nước đứng ra đón nhận tác quyền của ca khúc “Tiến quân ca” và Chủ tịch Quốc hội trao cho gia đình Huân chương Hồ Chí Minh truy tặng cho nhạc sĩ Văn Cao và tặng Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ cho mẹ tôi- bà Nghiêm Thuý Băng. Kịch bản cho lễ đón nhận giản dị nhưng trang trọng với những nghi thức đầy đủ, như thượng cờ, Quốc ca, biểu diễn văn nghệ, chiếu video clip giới thiệu thân thế sự nghiệp của nhạc sĩ Văn Cao, phát biểu của Chủ tịch Quốc hội, phát biểu của gia đình cố nhạc sĩ.

Về bài phát biểu của gia đình, tôi cũng xin được “bật mí”, gia đình chúng tôi hoàn toàn đồng thuận hiến tặng ca khúc “Tiến quân ca” cho Nhà nước, cho nhân dân mà không có bất cứ đòi hỏi điều kiện nào từ phía Nhà nước. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa quyết định ngày tiến hành sự kiện này.

Đây không phải lần đầu tiên gia đình ông có ý định hiến tặng ca khúc  “Tiến quân ca”, vậy lý do nào lần trước việc hiến tặng không thành?

- Ca khúc “Tiến quân ca” là ca khúc mà từ lâu cha tôi có ý định hiến tặng cho nhân dân và cho Nhà nước. Vì vậy lần trước gia đình đã viết bức thư ngỏ gửi Nhà nước khi muốn hiến tặng ca khúc. Thế nhưng, hồi đó không hiểu lý do vì sao gia đình chưa nhận được sự phản hồi, nên câu chuyện hiến tặng tạm thời lắng xuống. Sau đó thì như bạn biết, suốt gian vừa qua, việc thu tiền tác quyền của Trung tâm Bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam (VCPMC) từ ca khúc “Tiến quân ca” đã gây tranh cãi trên các trang báo cũng như trong nhân dân. Cho nên lần này, gia đình lại tiếp tục đặt vấn đề về chuyện hiến tặng ca khúc theo di nguyện của nhạc sĩ Văn Cao.

Nhắc đến tiền tác quyền của ca khúc “Tiến quân ca”, xin hỏi điều tế nhị này: Từ lần thư ngỏ đầu tiên cho đến lần này, gia đình đã bao giờ nhận được tiền tác quyền của ca khúc?

- Tôi xin được giải thích rõ như thế này: “Tiến quân ca” - một trong những tác phẩm cách mạng của nhạc sĩ Văn Cao như nhiều tác phẩm khác đã được gia đình ủy quyền cho VCPMC thu tiền tác quyền. Tuy nhiên gia đình chúng tôi chưa bao giờ đòi hỏi tiền tác quyền và cũng chưa bao giờ nhận được tiền tác quyền từ ca khúc “Tiến quân ca”. Mặc dù, về Luật Bản quyền tác quyền, ca khúc “Tiến quân ca” vẫn có thể được thu tiền tác quyền trong trường hợp ca khúc được sử dụng trong những sự kiện ca nhạc mang tính chất kinh doanh. Còn nếu như ca khúc sử dụng trong các nghi lễ Quốc gia thì sẽ không được phép thu tiền. Tuy nhiên, VCPMC cũng chưa bao giờ thu được tiền ca khúc ở các chương trình ca nhạc hay ở những băng đĩa ca nhạc đã thu âm ca khúc và bán trên thị trường.

Thưa ông, đã có một thời gian dấy lên việc sửa đổi lời ở một vài đoạn của ca khúc “Tiến quân ca”. Vậy khi gia đình hiến tặng ca khúc, gia đình có e ngại, ca khúc sẽ bị sửa đổi - khi tác quyền không còn thuộc về gia đình?

- Ồ không, tôi không e ngại, bởi trong bản hiến tặng ca khúc cho Nhà nước, gia đình đã đưa ra vấn đề không được phép sửa đổi giai điệu, ca từ của ca khúc. Đồng thời việc hiến tặng ca khúc là chỉ hiến để tác quyền thuộc về Nhà nước, và VCPMC không có quyền thu tiền tác quyền nữa thôi. Chính vì vậy chỉ có tác giả mới có quyền sửa lời, và đã một lần nhạc sĩ Văn Cao chỉnh sửa lời ca khúc, cho đến giờ ca khúc đã tồn tại hơn 70 năm.

“Tiến quân ca” là ca khúc được Bác Hồ chọn, do Quốc hội khóa đầu tiên chọn là Quốc ca của Việt Nam. “Tiến quân ca” đã song hành Cách mạng Tháng 8, song hành cuộc kháng chiến chống Mỹ, ca khúc vẫn song hành với công cuộc đổi mới xây dựng đất nước. Tự ca khúc đã tạo nên lịch sử và đi vào lịch sử, vì vậy mà tôi nghĩ “Tiến quân ca” mãi mãi là tác phẩm bất hủ của nhạc sĩ Văn Cao, là niềm tự hào của ông cũng như gia đình chúng tôi. Nó phải thuộc về đất nước và nhân dân.

Xin cảm ơn nhạc sĩ!