Phát triển logistics làm động lực tăng trưởng kinh tế vùng Đông Nam bộ

Bà Rịa - Vũng Tàu: Một trong ba cực tăng trưởng quan trọng của vùng Đông Nam bộ

Theo Chủ tịch VCCI Phạm Tấn Công, Đông Nam bộ được đánh giá là thị trường đầy tiềm năng và hấp dẫn cho ngành logistics phát triển. Hoạt động thương mại của vùng diễn ra sôi động, đóng góp khoảng 45% tổng khối lượng hàng hóa và hơn 60% khối lượng hàng container thông qua hệ thống cảng biển Việt Nam.

Hiện vùng Đông Nam bộ có khoảng 14.800 doanh nghiệp (DN) cung ứng dịch vụ logistics, chiếm gần 50% tổng số DN logistics cả nước. Vùng đảm nhận 45% tổng khối lượng hàng hóa và hơn 60% khối lượng hàng container của cả nước thông qua hệ thống cảng Cát Lái (TP.HCM), Cái Mép-Thị Vải (CM-TV).

Trong khi đó, là một trong những địa phương trong vùng Đông Nam bộ có vị trí địa lý thuận lợi, nằm trên trục đường xuyên Á, Bà Rịa - Vũng Tàu có hệ thống cảng nước sâu được xếp loại đặc biệt của quốc gia có thể tiếp nhận tàu container trọng tải 80.000 - 250.000 tấn (6.000-24.000 TEU) và lớn hơn; đồng thời giữ vai trò cửa ngõ hướng ra biển của vùng.

Hệ thống giao thông được đầu tư đồng bộ, hiện đại và đang tiếp tục được đầu tư để hình thành được hệ thống giao thông đa phương thức, kết nối liên hoàn, đồng bộ giữa hệ thống cảng CM-TV - Trung tâm logistics Cái Mép Hạ - Cảng Hàng không quốc tế Long Thành - Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP.HCM - các trung tâm dịch vụ logistics, các KCN, đô thị trong vùng Đông Nam bộ…

Do vậy, Bà Rịa - Vũng Tàu có nhiều tiềm năng và cơ hội để phát triển bứt phá. Có thể thấy, so với các địa phương nằm trong vùng Đông Nam bộ, Bà Rịa - Vũng Tàu có nhiều yếu tố thuận lợi hơn để phát triển ngành dịch vụ logistics.

Phát biểu tại diễn đàn, ông Nguyễn Văn Thọ, Chủ tịch UBND tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu cho biết, từ lâu Bà Rịa - Vũng Tàu đã là một trong ba cực tăng trưởng quan trọng của Vùng kinh tế trọng điểm phía Nam, là cửa ngõ ra biển của các tỉnh Đông Nam bộ, có điều kiện thuận lợi về hệ thống hạ tầng cảng biển, gần sân bay quốc tế Long Thành đang được xây dựng. Với các điều kiện thuận lợi nêu trên, ngành logistics đã được xác định là một trong 4 trụ cột kinh tế của tỉnh, là động lực để thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh trong thời gian tới.

Hiện dịch vụ logistics trên địa bàn tỉnh khá đa dạng, từ vận tải, kho bãi và dịch vụ hỗ trợ khác. Toàn tỉnh hiện có hơn 300 DN kinh doanh dịch vụ vận chuyển hàng hóa, kinh doanh dịch vụ kho bãi logistics; 69 bến cảng biển được quy hoạch với 50 dự án đang hoạt động với tổng công suất thiết kế là 152 triệu tấn/năm. Đây là tiềm năng, là động lực quan trọng không chỉ của Việt Nam mà còn của khu vực Đông Nam Á. Tỉnh hội đủ các điều kiện để phát triển trung tâm logistics và cảng biển trung chuyển quốc tế.

Tháo điểm nghẽn từ khu thương mại tự do

Nhìn nhận về vai trò của liên kết vùng trong phát triển kinh tế và logistics vùng Đông Nam bộ, nhiều ý kiến cho rằng, sự phát triển của ngành logistics nói riêng và kinh tế - xã hội nói chung ở vùng vẫn phải đối diện với các "điểm nghẽn".

Trong đó, nổi bật là các vấn đề về cơ sở hạ tầng. Chẳng hạn, ngay cả với Bà Rịa - Vũng Tàu, dịch vụ logistics trên địa bàn được đánh giá là khá đa dạng, từ vận tải, kho bãi và dịch vụ hỗ trợ khác. Song trình độ phát triển của các dịch vụ logistics vẫn chưa đáp ứng được yêu cầu của một trung tâm quan trọng của khu vực Đông Nam bộ về vận tải biển và đa phương thức.

Bên cạnh đó, hệ thống cảng biển có bước phát triển nhanh, nhưng hệ thống dịch vụ kho bãi, trung tâm logistics sau cảng chưa theo kịp xu thế, thiếu hụt các dịch vụ logistics như mạng lưới dịch vụ kho tổng hợp hàng hóa, ICD, kho lạnh, dịch vụ về container như vệ sinh, sửa chữa, cung cấp pallet, đóng gói hàng hóa theo yêu cầu… Ngoài ra, việc liên kết giữa các DN sản xuất, xuất nhập khẩu và dịch vụ logistics chưa chặt chẽ, kém hiệu quả.

Để tháo gỡ điểm nghẽn này, Nghị quyết 24-NQ/TW của Bộ Chính trị đưa ra chủ trương "Hình thành Khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ". Đây là một chủ trương mới, nhằm tạo không gian đặc thù, tạo động lực thúc đẩy phát triển vùng Đông Nam bộ, đóng vai trò làm "đầu tàu" kéo theo sự phát triển của cả vùng và cả nước.

Trao đổi thêm về vấn đề này, ông Phạm Tấn Công, Chủ tịch VCCI cho biết, việc hình thành phát triển khu thương mại tự do sẽ giúp Bà Rịa - Vũng Tàu nói riêng và vùng Đông Nam bộ nói chung tạo đột phá trong phát triển kinh tế bởi các lợi ích hình thành một hệ sinh thái thương mại và logistics hoàn chỉnh để nâng cao sức cạnh tranh của địa phương và khu vực, thu hút các nhà đầu tư trong nước và nước ngoài, thúc đẩy phát triển sản xuất, thương mại, dịch vụ trực tiếp tại nội khu thương mại tự do, tạo ra cơ hội mời gọi các DN hàng đầu thế giới tới tham gia hoạt động và đầu tư.

Chia sẻ thêm một số kiến nghị phát triển khu thương mại tự do, bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương cho rằng, tỉnh cần xác định địa điểm, quy mô xây dựng khu thương mại tự do trên địa bàn tỉnh, phù hợp với các quy hoạch liên quan, thực trạng và định hướng phát triển kết nối giao thông, dịch vụ (trong đó có dịch vụ logistics) ở quy mô vùng và liên vùng.

Theo đó, tỉnh cần đặc biệt trao đổi, lắng nghe ý kiến của cộng đồng nhà đầu tư, trong đó có các nhà đầu tư nước ngoài. Rà soát các chính sách kinh tế - thương mại và các chính sách liên quan, trong đó có cả các chính sách phát triển nguồn nhân lực, phát triển các tiện ích phục vụ hoạt động của DN trong khu thương mại tự do. Nghiên cứu, kiến nghị thành lập mô hình tổ chức, bộ máy quản lý tinh gọn, hiệu quả, gắn với tư duy và phương thức quản trị hiện đại, minh bạch, có đo lường kết quả rõ ràng đối với hoạt động của khu thương mại tự do. Xây dựng kế hoạch nâng cao năng lực thể chế và kỹ thuật để chuẩn bị cho việc vận hành khu thương mại tự do.

Song song đó, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Văn Thọ nhấn mạnh, Bà Rịa - Vũng Tàu sẽ hoàn thành các tuyến giao thông kết nối tỉnh với vùng Đông Nam bộ, thúc đẩy liên kết vùng; hình thành trung tâm logistics cấp quốc gia, thành lập khu thương mại tự do gắn với cảng biển tại khu vực Cái Mép Hạ, thu hút nhà đầu tư chiến lược và thiết kế hệ sinh thái hoàn chỉnh, đồng bộ, áp dụng các chuẩn mực hàng đầu quốc tế...