Phương án thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025: "Tôi ủng hộ phương án 2 + 2 ngay từ đầu"

"Phương án 2+2 thi tốt nghiệp THPT từ năm 2025 tốt hơn cả trong bối cảnh hiện nay"

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống, Chủ biên Chương trình GDPT môn Ngữ văn 2018 chia sẻ với Dân Việt:  "Chiều 5/10, lãnh đạo Bộ GDĐT đã mời tôi cùng một số giáo sư chủ biên Chương trình môn học để trao đổi, thảo luận cùng nhiều giáo sư khác ở Hội đồng quốc gia giáo dục và đào tạo nguồn nhân lực về Dự thảo phương án thi tốt nghiệp THPT theo chương trình mới vào năm 2025. Tôi thấy nội dung họp đã được chuẩn bị khá kỹ, chu đáo từ việc xác định các nguyên tắc đến nội dung và cách thức.

Từ mục tiêu "Đổi mới phương thức thi và công nhận tốt nghiệp trung học phổ thông theo hướng gọn nhẹ, giảm áp lực và tốn kém cho xã hội mà vẫn bảo đảm độ tin cậy, trung thực, đánh giá đúng năng lực học sinh, cung cấp dữ liệu cho việc tuyển sinh giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học" nêu trong Nghị quyết 29 của TW và Nghị quyết 88 của Quốc hội, Cục Quản lý chất lượng đã xin ý kiến với 3 phương án. Tiêu chí, nguyên tắc cũng như các phương án Bộ nêu lên là có cơ sở.

Có nhiều ý kiến nên bỏ kỳ thi này, nhưng muốn bỏ thi cần sửa Luật Giáo dục (2019); sửa yêu cầu của Nghị quyết 29-NQ/TW; Nghị quyết số 88/2014/QH của Quốc hội và nhiều vấn đề liên quan khác. Với bối cảnh hiện nay, tôi thấy các phương án nêu lên lấy ý kiến là phù hợp".

Nêu quan điểm cá nhân về việc chọn một phương án thi, PGS.TS Đỗ Ngọc Thống cho hay: "Tôi ủng hộ phương án 2+2 ngay từ đầu. Vì phương án này phù hợp với tất cả các tiêu chí và nguyên tắc mà Bộ GDĐT nêu lên, nhất là đáp ứng yêu cầu của Nghị quyết 29-NQ/TW, Nghị quyết số 88/2014/QH của Quốc hội. 

Về sự lựa chọn các tổ hợp khối thi, tôi thấy không mất cân bằng mà ngược lại, vì Toán và Ngữ văn là 2 môn tiêu biểu cho 2 loại tư duy, 2 lĩnh vực cơ bản và cũng là 2 môn học được nhiều nước lựa chọn trong đánh giá năng lực, cũng như thi tốt nghiệp cấp THPT... Các khối tổ hợp môn học ở THPT đều liên quan đến 2 môn học này. Minh chứng rõ nhất là mùa tuyển sinh vừa qua, trong số các trường đại học đào tạo ngành y ở Việt Nam, có nhiều trường dùng tổ hợp có môn Ngữ văn để xét tuyển. Ngoài ra, phương án này phù hợp cho cả 2 đối tượng thí sinh hệ phổ thông và hệ giáo dục thường xuyên...".

PGS.TS Đỗ Ngọc Thống cũng cho biết, việc quyết định phương án nào Bộ sẽ tiếp tục trao đổi, xin ý kiến Chính phủ và sớm công bố. Tuy nhiên, việc ra đề thi tốt nghiệp THPT sắp tới như thế nào để đáp ứng được yêu cầu mới cũng là điều cần quan tâm. 

"Đề thi thế nào để đánh giá năng lực ở mỗi môn học? Đề thi cần thay đổi thế nào trong bối cảnh 1 chương trình nhiều SGK và yêu cầu chống chép văn mẫu? Cần tổ chức nghiên cứu, tập huấn, bồi dưỡng và đào tạo cán bộ ra đề thi theo yêu cầu mới, thử nghiệm và công bố sớm phạm vi, mô hình, cấu trúc đề thi tốt nghiệp THPT của các môn học...", PGS Thống nêu vấn đề. 

Môn bắt buộc chỉ cần Toán và Văn

Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý Giáo dục Việt Nam, cho biết, có 2 vấn đề cần làm rõ ở kỳ thi tốt nghiệp THP bắt đầu từ năm 2025.

"Hiện nay Bộ GDĐT đang đưa ra các phương án chọn môn thi để đáp ứng mục tiêu đánh giá học sinh nhưng không tạo áp lực cho các em cũng như tốn kém cho xã hội. Có 3 phương án là 4+2 (6 môn), 3+2 (5 môn) và sau khi lấy ý kiến từ giáo viên đã đề xuất thêm phương án 2+2 (4 môn). 

Quan điểm của tôi không phải học gì thi nấy mà là để cho học sinh lựa chọn. Vì vậy, tôi ủng hộ phương án 3 với 2 môn Toán, Ngữ văn là môn thi bắt buộc. Thực ra môn chính, môn học bắt buộc là để tăng thời lượng học cho học sinh, tạo ý thức, nề nếp cho các em. Với môn Lịch sử, không phải thi thì các em mới yêu đất nước, hiểu lịch sử. Còn môn Ngoại ngữ, trước đây chúng ta đề cao môn này để hội nhập nhưng thực tế cho thấy càng thi thì trình độ của các em càng kém. Các em học chỉ để phục vụ cho việc thi chứ không phải để học phát triển 4 kỹ năng Nghe, Nói, Đọc, Viết. 

Với môn thi tự chọn, không chỉ phương án 2 + 2 mà có thể là 2 + 3. Phổ rộng 5 môn thi cho học sinh lựa chọn phù hợp ngành nghề mà các trường đại học yêu cầu", Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm cho hay. 

Đây là phương án tốt nhất ở thời điểm hiện tại và không lo các em không thi sẽ không học. Bởi lẽ, ngay từ khi vào THPT, các em đã được lựa chọn học các môn yêu thích, phù hợp với năng lực sở trường và đáp ứng những nghề nghiệp mà các em lựa chọn để phù hợp với các ngành nghề của các trường đại học yêu cầu thí sinh phải đáp ứng, chứ không học tràn lan như xưa.

Tuy nhiên, theo Tiến sĩ Lâm, việc chọn môn thi cần gắn với định hướng nghề nghiệp của các em. Bộ GDĐT và các trường đại học cần thống nhất với nhau các mã ngành nghề tuyển sinh trong khuôn khổ nhất định chứ không phải rải các tổ hợp ra theo kiểu mỗi khoa, mỗi trường như hiện nay để học sinh THPT phải chạy theo, làm khó cho các em lựa chọn môn học phù hợp khi vào lớp 10.

Vấn đề thứ 2 Tiến sĩ Nguyễn Tùng Lâm muốn nhắc đến là đánh giá học sinh. Không nên lấy điểm trung bình trong năm học của học sinh để cộng điểm vào điểm thi tốt nghiệp THPT như hiện nay khiến xảy ra tình trạng làm đẹp học bạ, không phản ánh đúng năng lực cũng như sự cố gắng của học sinh. Hãy trả lại quyền cho các thầy cô được đánh giá học sinh thực chất chứ không phải như hiện nay ai cũng 8, 9, 10. Các trường đại học chỉ cần chứng nhận tốt nghiệp THPT của học sinh là đủ.

"Ngoài ra, Bộ GDĐT cũng cần có thêm tiêu chí đánh giá phẩm chất học sinh. Bên cạnh định hướng nghề nghiệp cũng cần phải định hướng những đóng góp, cống hiến cho xã hội. Những hoạt động đóng góp cho cộng đồng trong năm học, nghỉ hè, nghỉ lễ theo hình thức tình nguyện, thiện nguyện để rèn luyện bản thân học sinh. Các hoạt động này được sự chỉ đạo và giúp đỡ, giám sát của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh ở mỗi địa phương hoặc các công trường, nhà máy, cơ quan chứng nhận khi các em tham gia vừa để trải nghiệm nghề nghiệp vừa để đóng góp cho cộng đồng. 

Những trải nghiệm đóng góp này được quy đổi ít nhất trong 3 năm học THPT và phải đạt 80-100 giờ. Nhiều nước trên thế giới đã có đánh giá này để buộc học sinh phải rèn luyện. Học sinh ở Việt Nam hiện nay chỉ chăm chăm ôn thi để lấy điểm số cao về đánh giá năng lực trong khi đó, chương trình giáo dục 2018 đòi hỏi học sinh cần đạt cả về phẩm chất và năng lực", Tiến sĩ Lâm cho hay.