Nếu có cỗ máy thời gian, có nên trở về quá khứ trừ khử Hitler lúc nhỏ?

Nếu bạn đột nhiên có được một cỗ máy thời gian giúp du hành về quá khứ, điều đầu tiên bạn muốn làm là gì? Với nhiều nhân vật khoa học viễn tưởng (được tạo ra bởi xã hội phương Tây), điều đầu tiên họ muốn làm là "trở về tiêu diệt Hitler".

Điều này có thể hiểu được vì ai cũng muốn ngăn chặn những vụ thảm sát - thứ được coi là tồi tệ nhất trong lịch sử loài người. Tuy nhiên, có nhiều lý do khiến đây không được xem là "ý tưởng hay".

Vấn đề đạo đức

Trước tiên, hãy để ý, lời biện minh cho việc sử dụng cỗ máy thời gian để tìm và giết Hitler khi còn nhỏ dựa trên quan điểm của đạo đức thực dụng - điều đúng đắn là tối đa hóa hạnh phúc và giảm thiểu bất hạnh (có tính đến hạnh phúc và bất hạnh của mọi người), theo Forbes.

Hitler trưởng thành đã gây ra nỗi khiếp sợ cho hàng triệu người và bạn có thể cho rằng giết trùm phát xít khi còn bé đồng nghĩa Hitler trưởng thành không tồn tại và mọi nỗi khiếp sợ do Hitler gây ra cũng biến mất.

Thật không may, ngay cả khi có cỗ máy thời gian, không có gì đảm bảo rằng mọi chuyện sẽ diễn ra đúng trình tự này. Theo Guardian, khi còn bé, Hitler không gây ra bất kỳ tai họa nào khủng khiếp tới mức phải đón nhận cái chết. Vì vậy, việc giết chết Hitler khi còn nhỏ không phải là cách đáng tin cậy để tối đa hóa hạnh phúc và giảm thiểu bất hạnh.

Gene quy định kẻ độc tài?

Hãy bắt đầu với câu hỏi về tự nhiên. Các gene "quy định" hành vi phức tạp của con người thường bị nghi ngờ về mặt khoa học. (Nói chung, gene nào quy định hành vi nào phụ thuộc vào việc sản xuất các protein cụ thể). Việc cho rằng có thể có gene quy định để trở thành kẻ độc tài diệt chủng là một điều phi lý. Nếu bạn đã chuẩn bị mọi thứ để giết Hitler khi còn nhỏ với giả định loại gene này tồn tại, bạn nên xem xét kỹ bằng chứng khoa học để chứng minh điều đó.

Bên cạnh đó, gene quy định hành vi như thế nào còn phụ thuộc vào tương tác giữa gene và môi trường sống. Vậy lý do gì khiến bạn muốn giết Hitler khi còn nhỏ mà không tìm cách thay đổi môi trường sống để ngăn trùm phát xít phát triển theo xu hướng của kẻ độc tài diệt chủng?

Việc chú ý đến môi trường sống của Hitler sẽ đưa ra cho chúng ta có thêm lý do để cân nhắc liệu giết Hitler khi còn nhỏ có phải là cách chắc chắn để loại bỏ nguy hại tiềm tàng của một Hitler trưởng thành hay không. Có phải môi trường mà Hitler lớn lên là độc nhất? hay gia đình Hitler có cách nuôi dạy con cái theo khuynh hướng của kẻ độc tài diệt chủng?

Nếu Hitler không sống sót đến tuổi trưởng thành, bạn có nghĩ về trường hợp một người khác được nuôi dưỡng trong môi trường văn hóa giống của Hitler sẽ thay thế vị trí độc tài của Hitler hay không?

Và nếu cho rằng môi trường sống tạo nên một Hitler trưởng thành độc tài, bạn cũng không thể giết hết những đứa trẻ đồng trang lứa với Hitler để thay đổi tương lai.

Ngữ cảnh rộng hơn

Câu hỏi "Có nên trở về quá khứ để giết Hitler khi còn nhỏ hay không" được Stephen Fry, tác giả cuốn sách "Making History" (Tạm dịch: Tạo nên lịch sử), phân tích kỹ lưỡng trong "đứa con tinh thần" của mình.

Theo Stephen, nhiều người cho rằng Hitler là nguyên nhân duy nhất gây ra Thế chiến II và mọi nỗi kinh hoàng khác. Tuy nhiên, đây chỉ là một sự đơn giản hóa. Nước Đức những năm 1930 không phải là nơi của những người yêu chuộng hòa bình. Căng thẳng và xung đột chính trị đều tập trung ở đây. Đó là hệ quả của Thế chiến I và một cuộc suy thoái lớn trước đó. Hitler chỉ là người tận dụng bối cảnh đó để phát triển theo khuynh hướng độc tài. Dù có giết được Hitler khi còn nhỏ, không có gì đảm bảo không xuất hiện một người khác đi theo con đường của Hitler.

Việc có ý định giết Hitler khi còn nhỏ cho thấy bạn đang đổ mọi trách nhiệm cho trùm phát xít này. Tuy nhiên, trùm phát xít không thể một mình gây ra nỗi khiếp sợ cho toàn thế giới. Hitler đã nhận được nhiều sự giúp đỡ. Về cơ bản, những việc làm của Hitler phụ thuộc vào Đức quốc xã và có nhiều người hỗ trợ trùm phát xít trong những hoạt động tội ác.

Hitler thất bại

Đây là điều thường bị bỏ qua một cách đáng ngạc nhiên: Hitler cuối cùng cũng thua cuộc. Dù bạn có nghĩ thế nào đi nữa, điều quan trọng nhất là hiện tại nhân loại không phải sống trong một vùng đất hoang vu, ảm đạm bị thống trị bởi Đức quốc xã.

Hitler và đội quân tàn ác đã thua trận. Tuy phải trả một cái giá rất lớn để có được chiến thắng ấy nhưng đó vẫn là một chiến thắng. Vậy tại sao phải mạo hiểm trở về quá khứ để can thiệp vào một kết quả có lợi?

Việc sử dụng cỗ máy thời gian để giết Hitler khi còn nhỏ không đảm bảo chắc chắn về một tương lai tương tự vì khả năng một người khác sẽ thế chân Hitler vẫn có thể xảy ra. Và khi trở về quá khứ để xóa bỏ sự tồn tại của Hitler, bạn vô tình trở thành một sát nhân khi giết chết đứa trẻ vô tội ở thời điểm đó.