Quay phim Vũ Trung Kiên của VTV: “Quay cảnh bay trên bầu trời dịp A80 là những thử thách đặc biệt”

Trong buổi truyền hình trực tiếp Lễ Kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 80 năm Quốc khánh Việt Nam vào sáng 2/9, để có hình ảnh hơn 30 máy bay chiến đấu và trực thăng của Không quân Việt Nam trình diễn đầy cảm xúc, ê-kíp đã làm việc không quản ngày đêm.

Quay phim Vũ Trung Kiên – Trung tâm Sản xuất phim truyền hình Việt Nam (VFC) là người đã trực tiếp biến “bầu trời thành trường quay" với hàng loạt giải pháp sáng tạo táo bạo.

Vũ Trung Kiên - người đứng sau những khuôn hình “đẹp lịm tim” của 30 máy bay trình diễn dịp A80 đã dành cho Dân Việt một cuộc trò chuyện thú vị sau khi đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ của mình.

Hai ngày qua, khán giả cả nước đã dành rất nhiều lời khen cho VTV về những hình ảnh “lịm tim” trong chương trình truyền hình trực tiếp sự kiện A80. Cá nhân anh cũng có những đóng của riêng mình để cùng cả team VTV làm nên thành công lan tỏa đó. Cảm xúc của anh bây giờ thế nào?

- Thực ra nghe khán giả cả nước khen chương trình A80 hoành tráng, tôi cũng thấy vui lây như thể mình vừa góp sức vào một bộ phim bom tấn vậy. Nhưng khác ở chỗ, lần này “bom tấn” không có sự dàn dựng và không được phép được sai sót hoặc làm lại. Tất cả đều là việc thật, công sức thật, mồ hội thật của cả ê-kíp VTV. Cá nhân tôi chỉ đóng góp một phần nhỏ bé thôi nhưng lại cảm thấy rất tự hào.

Tự hào vì được lãnh đạo VFC giao thiết kế các góc máy đặc biệt trong booth trung tâm với 10 máy quay và trực tiếp phụ trách phần hình ảnh trên không – những khung hình mà khán giả bình thường không thể thấy được.

Khi ngồi xem lại, tôi vừa hồi hộp, vừa có chút nghịch nghĩ: “À, hóa ra mình đã tạo ra những góc máy làm khán giả vỗ tay”. Và quan trọng nhất, tôi thấy hạnh phúc khi cùng cả ê-kíp VTV góp phần làm nên thành công trong sự kiện trọng đại của đất nước.

Trong số những hình ảnh của sự kiện A80 được truyền hình trực tiếp trên sóng VTV sáng 2/9, khán giả vô cùng ấn tượng với hình ảnh trình diễn các khí tài quân sự trên không trung. Anh được cho là người đã có những ý tưởng táo bạo biến bầu trời thành “trường quay sống động” trong đại lễ A80. Ý tưởng độc đáo này đến với anh từ đâu?

- Tôi vốn xuất thân là quay phim truyện truyền hình. Hơn 20 năm làm phim ở VFC nên trong đầu lúc nào cũng nghĩ đến chuyện góc máy phải lạ, phải đẹp. Nên khi được giao nhiệm vụ quay trên không, tôi cứ hình dung bầu trời như một trường quay khổng lồ. Máy bay là diễn viên, đội hình bay là cảnh quay hoành tráng, còn chúng tôi là ê-kíp làm phim, chỉ khác một điều là ở độ cao vài nghìn mét.

Làm phim là phải dàn dựng và có ý tưởng táo bạo cho từng khung hình. Ý tưởng đó đến cũng tự nhiên thôi, vì tôi muốn khán giả cả nước không chỉ thấy lễ diễu binh từ mặt đất, mà còn được “ngồi hàng ghế VIP trên trời” để nhìn thấy sức mạnh của quân đội Việt Nam một cách chân thực và sống động nhất. May mắn là cả ê-kíp cùng phi công đã phối hợp ăn ý, biến ý tưởng đó thành hiện thực trong ngày 2/9.

Vậy thách thức lớn nhất mà ê-kíp gặp phải khi thực hiện nhiệm vụ của mình tại A80 là gì?

- Quay trên bầu trời thì đúng là một thử thách đặc biệt. Vì máy bay di chuyển liên tục, chẳng có cái tripod nào để mình dựng được góc cố định cả, mà lại phải lột tả rõ đội hình biên đội bay. Thế nên tôi quyết định gắn máy quay không chỉ bên trong buồng lái mà còn gắn cả trên cánh máy bay. Chỉ có như vậy mới ghi lại chân thực hình ảnh các biên đội bay qua Quảng trường trong ngày đại lễ.

Khó ở chỗ là tất cả phải hiệp đồng cực kỳ chặt chẽ với phi công, đảm bảo an toàn tuyệt đối từng chi tiết.

Hơn chục ngày liền, tôi và ê-kíp xuất phát từ 2–3 giờ sáng để lên sân bay Kép (Bắc Giang), sân bay Gia Lâm, sân bay Hoà Lạc cùng Trung đoàn 927, 916 và Lữ đoàn 918 luyện tập và ghi hình.

Vất vả thì nhiều, nhưng kỷ niệm vui cũng không thiếu. Có lần bài bay huấn luyện dài quá, máy quay thì pin có hạn, tôi nhờ anh phi công bấm nút ghi hình hộ. Nhưng vì nhiệm vụ chính của anh ấy là điều khiển máy bay, thế là anh ấy… quên luôn! Kết quả về không có dữ liệu nào, coi như công cốc, lại phải đợi một buổi khác.

Nhưng chính những khó khăn, thậm chí cả những lần “quay hụt” như thế, lại làm chúng tôi thêm quyết tâm phải làm thật tốt. Và cuối cùng, khi nhìn lại những khung hình trên không trong chương trình, tôi thấy mọi nỗ lực của cả ê-kíp đều xứng đáng.

Để có những thước hình ấn tượng trên sóng truyền hình, công tác chuẩn bị và phối hợp với các lực lượng chắc hẳn vô cùng khắt khe. Anh và ê-kíp đã phải làm việc như thế nào để đảm bảo sự chính xác tuyệt đối?

- Đúng là để có được những thước hình trên không ấn tượng và chính xác tuyệt đối thì công tác chuẩn bị cực kỳ khắt khe. Tôi và ê-kíp phải làm việc chặt chẽ với từng đơn vị, từ việc xin phép bay, tính toán vị trí gắn máy quay, đến phối hợp cụ thể với các phi công.

Từng góc máy đều phải thử nghiệm nhiều lần, bởi chỉ cần một sai sót nhỏ thôi là vừa nguy hiểm vừa trở thành "tội đồ" ngay. Có những lúc tôi thực sự căng thẳng, bởi ranh giới giữa việc hoàn thành nhiệm vụ của mình với việc trở thành một “tội đồ” là vô cùng mong manh — nhất là khi tất cả diễn ra trên bầu trời của ngày đại lễ, nơi mọi ánh nhìn đều dõi theo.

Ê-kíp của tôi phải tính toán và thiết kế chế tạo cơ khí riêng cho từng camera và được đặt đúng kích cỡ cho từng vị trí gắn trên bên ngoài máy bay sao cho đảm bảo an toàn, mức độ cản gió và đem lại hình ảnh nghệ thuật đến với khán giả, và có những lần tôi còn phải tính toán chi ly thời gian bay, dung lượng pin sao cho khi máy bay vừa kết thúc bài bay thì dữ liệu thu về vẫn trọn vẹn.

Tất cả đều dựa trên sự phối hợp tuyệt đối giữa ê-kíp quay phim và phi công. Bên cạnh đó, phần tổ chức ghi hình dưới đất cũng chẳng hề đơn giản. Người ngoài có thể không biết, nhưng chúng tôi phải lường trước đủ mọi khó khăn khi toàn bộ Internet trong khu vực tổ chức sự kiện đều bị ngắt, mọi thiết bị điều khiển qua sóng điện tử phải được cấp phép theo đúng yêu cầu an ninh, và ê-kíp chỉ được di chuyển đúng theo sơ đồ bố trí máy quay đã được ban tổ chức phê duyệt.

Tức là không có chuyện “linh động đổi góc” như quay sự kiện bình thường, mà tất cả phải chuẩn xác tuyệt đối từ trước.

Nhờ sự chuẩn bị nghiêm ngặt cả trên không lẫn dưới đất, cùng tinh thần trách nhiệm cao, cuối cùng chúng tôi mới có thể mang đến cho khán giả những khung hình không chỉ chính xác, an toàn mà còn giàu tính nghệ thuật.

Có khoảnh khắc nào trong lúc chỉ đạo hiện trường, anh cảm thấy nghẹt thở vì áp lực nhưng cũng vỡ òa vì niềm hạnh phúc khi thấy bầu trời hóa thành “màn diễn” kỳ vĩ?

- Có chứ, thậm chí là nhiều lần. Tôi nhớ nhất có lần chúng tôi gắn camera ở càng sau máy bay. Khi máy bay cất cánh, cả ê-kíp vừa hồi hộp vừa lo lắng… trong đầu thoáng qua cả những tình huống xấu, nhưng rồi tôi phải tự xoá ngay ý nghĩ ấy, vì trong công việc này không cho phép mình sai sót. Phải tuyệt đối tin vào tính toán của mình và tin vào đồng đội.

Dẫu vậy, trong lúc bay, tim tôi vẫn cứ thấp thỏm. Và khi máy bay vừa hạ cánh, việc đầu tiên tôi làm là lao ra tháo máy, kiểm tra dữ liệu ngay tức khắc. Đến khi thấy hình ảnh an toàn, rõ nét, lúc ấy mới dám thở phào.

Và cũng có khoảnh khắc nghẹt thở như thế tại hiện trường ngày 2/9, khi các biên đội đồng loạt bay qua quảng trường Ba Đình, mọi máy quay từ trên không đến dưới đất chỉ có một cơ hội duy nhất, không hề có lần thứ hai.

Khi thấy những góc máy khớp với nhau hoàn hảo, bầu trời biến thành một “màn diễn kỳ vĩ”, tôi thực sự vỡ òa, cả booth trung tâm đồng loạt vỗ tay hưởng ứng. Hạnh phúc vì công sức của anh em đã được đền đáp.

Với những người làm truyền hình, đặc biệt là trong các sự kiện trọng đại, điều quan trọng không chỉ là hình ảnh đẹp mà còn là cảm xúc chạm đến khán giả. Anh đã làm thế nào để vừa giữ được tính trang nghiêm, vừa đem lại sự ấn tượng, xúc động cho người xem?

- Đúng vậy, với truyền hình, hình ảnh đẹp chưa đủ, quan trọng là phải chạm đến cảm xúc của khán giả. Ở sự kiện trọng đại như A80, yêu cầu đầu tiên là giữ được tính trang nghiêm – đó là nguyên tắc bất di bất dịch.

Nhưng đồng thời, tôi và ê-kíp cũng phải tính toán để mỗi góc máy không chỉ rõ ràng, chuẩn xác mà còn tạo được sự ấn tượng và xúc động. Không chỉ có Không quân, chúng tôi còn phối hợp ghi hình cả Hải quân và khối xe cơ giới dưới đất.

Với kinh nghiệm dàn dựng hình ảnh từ phim truyền hình, chúng tôi muốn đưa khán giả đi từ trên trời xuống mặt đất, từ những biên đội hải quân chữ A, chữ V, hình quả trám xếp thế trận trên biển; rồi xuống tận từng chi tiết nhỏ nhất – từ bánh xích xe tăng lăn trên mặt đường cho tới nóc của tên lửa bờ biển.

Chính sự kết hợp ấy tạo nên dòng cảm xúc xuyên suốt, vừa hùng tráng, vừa gần gũi.

Khó khăn là mọi chi tiết đều chỉ có một cơ hội duy nhất để ghi hình, vì vậy yêu cầu đặt ra cho chúng tôi là phải tính toán chính xác tuyệt đối. Và hơn hết, phải làm sao để mỗi khung hình không chỉ thể hiện sự trang trọng, kỷ luật của quân đội, mà còn khơi gợi niềm tự hào dân tộc trong trái tim khán giả khi xem.

Sau chương trình, nhiều khán giả bày tỏ sự ngưỡng mộ và gọi đây là “dấu ấn chưa từng có trong truyền hình trực tiếp”. Với anh, thành công lớn nhất của phần dàn dựng bầu trời lần này là gì?

- Nghe khán giả gọi đây là “dấu ấn chưa từng có trong truyền hình trực tiếp”, thú thực tôi cũng thấy vui lắm. Nhưng thành công của A80 không bao giờ thuộc về một cá nhân nào cả. Chương trình này chứng kiến một VTV đồng lòng, đoàn kết, thương yêu và vô cùng kỷ luật suốt hơn 120 ngày đêm.

Đó là một nhiệm vụ nặng nề mà tập thể phải bằng mọi giá hoàn thành xuất sắc. Cá nhân tôi chỉ thấy tự hào vì mình có cơ hội góp một phần nhỏ bé trong thành công ấy – và được sống, được làm việc cùng một ê-kíp tuyệt vời như vậy đã là một vinh dự lớn rồi.

Theo anh, việc ứng dụng công nghệ mới, kết hợp giữa nghệ thuật và kỹ thuật hiện đại, sẽ mở ra hướng đi nào cho các chương trình truyền hình lớn trong tương lai?

- Tôi tin rằng việc ứng dụng công nghệ mới, kết hợp giữa nghệ thuật và kỹ thuật hiện đại sẽ mở ra rất nhiều hướng đi thú vị cho truyền hình. Ngày xưa khán giả chỉ quen xem diễu binh từ một góc máy cố định, còn bây giờ có thể thấy bầu trời biến thành một trường quay sống động với máy quay 360 độ, độ phân giải 8K.

Tương lai, biết đâu chúng ta còn có thể đưa khán giả ‘ngồi’ ngay trên ghế lái phi công bằng công nghệ thực tế ảo.

Điều quan trọng là công nghệ chỉ là công cụ, còn cảm xúc và câu chuyện vẫn phải do người làm truyền hình truyền tải. Với tôi, cái đích cuối cùng không chỉ là hình ảnh đẹp, mà là làm sao để khán giả thấy xúc động, tự hào và muốn nhớ mãi.

Và nếu công nghệ giúp chúng ta làm được điều đó nhanh hơn, mạnh hơn, ấn tượng hơn thì chắc chắn truyền hình Việt Nam sẽ còn nhiều chương trình hấp dẫn trong tương lai.

Cảm ơn quay phim Vũ Trung Kiên đã chia sẻ thông tin.

×