Quốc hội Mỹ thông qua chương trình cho Ukraine thuê, mượn vũ khí

Được Thượng viện thông qua vào đầu tháng 4/2022, "Dự luật cho thuê/cho mượn vũ khí phòng thủ dân chủ dành cho Ukraine" đã làm sống lại chương trình mà Washington từng áp dụng để gửi thiết bị quân sự cho những nước tham gia trong Thế chiến II, trong bối cảnh Mỹ đứng ngoài xung đột.

Cuộc bỏ phiếu cuối cùng diễn ra vào chiều 28/4 có kết quả 417-10, với ba thành viên không bỏ phiếu. Tất cả các thành viên đảng Dân chủ đã bỏ phiếu ủng hộ, trong khi tất cả mười thành viên phản đối đều là thành viên đảng Cộng hòa.

Được trình bày bởi Thượng nghị sĩ John Cornyn, dự luật đã được Thượng viện thông qua vào ngày 6/4, nhưng Hạ viện do đảng Dân chủ điều hành đã hoãn lại hai tuần bởi kỳ nghỉ lễ Phục sinh.

Dự luật cho phép Nhà Trắng "cho Ukraine hoặc bất kỳ quốc gia Đông Âu nào bị ảnh hưởng bởi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga mượn hoặc thuê trang thiết bị quốc phòng nhằm tăng cường khả năng phòng thủ của các quốc gia đó và bảo vệ dân thường khỏi các cuộc xung đột".

Dự luật của Cornyn giúp Tổng thống Joe Biden gửi vũ khí đến Kiev dễ dàng hơn, không phải chịu các hạn chế do hai luật hiện hành áp đặt, một trong số đó giới hạn thời gian viện trợ là 5 năm.

Tuy nhiên, một trong những điều kiện của dự luật là Ukraine sẽ phải trả tiền cho việc "mượn hoặc thuê các trang thiết bị quốc phòng". Khả năng Kiev có thể thực hiện các khoản thanh toán này khiến nhiều người lo ngại, trong bối cảnh chính phủ Ukraine hiện đang yêu cầu Mỹ và EU chi 7 tỷ USD mỗi tháng chỉ để tiếp tục duy trì nền kinh tế.

Dự luật cho thuê/cho mượn này khác với những nỗ lực liên tục của Mỹ nhằm gửi vũ khí cho Kiev từ kho dự trữ của Lầu Năm Góc. Tổng thống Biden đã sử dụng gần 3,5 tỷ USD được Quốc hội ủy quyền cho mục đích viện trợ Ukraine, và đang tìm kiếm thêm nguồn tài trợ. 

Dự luật cho thuê/cho mượn được Tổng thống Mỹ Franklin Delano Roosevelt ban hành vào tháng 3/1941 - chín tháng trước khi Mỹ bước vào Thế chiến thứ hai - và lên tới 50,1 tỷ USD (980 tỷ đô la năm 2022) vào tháng 9/1945, khi chương trình kết thúc. Phần lớn vũ khí và thiết bị được chuyển đến Anh (31,4 tỷ USD), 11,3 tỷ USD cho Liên Xô và 7,4 tỷ USD được chuyển đến các nước khác. Về lý thuyết, khoản viện trợ phải được hoàn trả, nhưng trên thực tế, Mỹ đã chấp nhận đổi lại bằng hợp đồng thuê các căn cứ quân sự ở nước ngoài.