Rau sam vườn, rau dền cơm dại không trồng mà mọc, món bình dân mà luộc ăn như thuốc bổ

Tẩn mẩn nhặt từng hàng rau dền, rau sam mọc sót, đây là loại rau không trồng mà mọc. Cứ chen trong những vạt cải, vạt tần ô là những đám rau dền cứt gà (rau dền cơm).

Bữa trưa đạm bạc với rau dền cơm luộc chấm mắm.

Loại dền thân màu nâu đỏ, lá xanh nhỏ, hoa xíu xíu. Như mẹ tôi giải thích, những con gà đã ăn hạt những cây rau dền cơm to mập và ị ra những hạt lỏi của hạt dền, sau này khi mọc lại từ đất những cây dền thế hệ F1 này sẽ là “dền cứt gà”.

Tôi chỉ biết vậy cho đến nay và tôi cũng chưa được nghe một ai dẫn giải khác!? Tôi chưa khi nào phải trồng loại rau dền cơm này mà chúng vẫn tự mọc đầy vườn.  

Xưa trong khu vườn nhỏ xíu của ngoại cũng hái được những rổ rau dền.  Nay trong khu vườn của tôi chị cũng hái cả rổ rau dền dại non xanh mướt. Loại rau không trồng mà tự mọc này khi luộc lên thật bùi ngọt. Vị rau dền rất đặc biệt không thể lẫn với các loại rau khác.

Rau sam, rau dền cứt gà luôn mọc dại chen lẫn trong đám cải xanh um, hay đám tần ô, xà lách,... Đợi rau dền dại lên cao cỡ gang tay người lớn là cắt ngang gốc, mềm mướt và lá non xanh tơ, thêm mớ rau sam cũng mọc dại.

Hai thứ trộn vào nhau, rửa sạch, luộc, vớt ráo, pha chấm mắm nêm thì ngon phải biết.

Rau dền cứt gà và ớt chim ỉa là hai loại luôn có sẵn trên vườn. Ớt chim ỉa cũng vậy, không trồng nhưng cứ đua nhau mọc miết, góc nào cũng có, quanh vườn, nhiều đến nỗi không buồn hái, bẻ luôn nguyên cành ớt, rửa sạch, cắm giữa bàn ăn, vừa đẹp mắt, tươi ngon. 

Rau dền, có cả rau dền dại (rau dền cơm), tức không trồng mà tự mọc.

Con người thật hay, cứ thích đi đường vòng, thích ăn ớt chim ỉa, rau dền cứt gà thì mới ngon, rồi cà phê cứt chồn, tiêu sọ từ phân sóc,... nghe tả cảnh nhặt, sàng, rửa những hạt cà phê từ phân ị của chú chồn, sàng sẩy phân sóc...

Vậy chứ mấy món động vật ị lại đắt tiền, mấy ai được thưởng thức. 

Rau dền cơm và rau sam mọc dại luộc chung nước có màu đo đỏ, nhớ luộc kỹ rau dền cho mềm, chớ luộc sống ăn không ngon. Pha chén mắm nêm ớt tỏi chanh. Nếu giả như mà ăn theo kiểu các o Huế, pha nước ruốc chấm thì chỉ có... nhức răng thôi.

Ăn trưa rồi lên võng nằm nghe tiếng gà gáy, tiếng cu gù giấc nắng thấy mình như cánh diều đi lạc giữa  thinh không. 

Dăm ba chú kim đồng

Hò xàng xê...tiếng sáo,

Nhẹ nhàng lướt cỏ nắng

Nhạc lòng đưa hiu hắt,

Và buồn xa buồn vắng,

Mênh mông là buồn!

Tiên nga buông lơi tóc bên nguồn.

Hiu hiu lũ cây tùng...

Ru ru tiếng trên cồn

Hò ơi làn mây ơi!

Ngập ngừng sau đèo vắng.

Nhìn mình cây nhuộm nắng.

Và chiều như chìm lắng. 

Bóng chiều không đi...