Rút bảo hiểm xã hội một lần: Ám ảnh cảnh vật vờ, xếp hàng chờ bốc số

Thời gian vừa qua, nhiều người hết sức lo lắng trước thông tin người lao động chưa đến tuổi nghỉ hưu nếu yêu cầu hưởng BHXH một lần thì chỉ được rút phần mình đóng vào Quỹ BHXH là 8% (thay vì nhận 22% như quy định hiện nay); phần của người sử dụng lao động đóng chiếm 14% sẽ để lại quỹ và sử dụng theo nguyên tắc chia sẻ.

Vì sợ bị ảnh hưởng đến quyền lợi, nhiều người đã tranh thủ đi rút bảo hiểm xã hội một lần trước khi dự thảo nêu trên được áp dụng.

 Chầu chực cả tuần để bốc số

0h sáng ngày 9/12, dù quán xá đã tắt đèn, xe cộ vắng dần trên phố, hầu hết người dân đều chìm trong giấc ngủ... nhưng trước trụ sở BHXH huyện Hóc Môn (phường Tân Xuân, huyện Hóc Môn) vẫn có một nhóm khoảng 10 người đàn ông ở phía trước. Người thì mắc võng nằm, người thì ngồi trên xe máy, người lại ngồi bệt xuống vỉa hè. Ai cũng mệt mỏi, thiếu ngủ nên ngáp lên ngáp xuống.

Họ đều là những người lao động muốn làm thủ tục rút bảo hiểm xã hội một lần, hoặc cần gộp sổ, thực hiện chế độ bảo hiểm thất nghiệp.

Trao đổi với Dân Việt, anh V.B. (42 tuổi, ngụ huyện Hóc Môn) cho biết, từ tháng 10/2022, anh bắt đầu "hành trình" đi rút bảo hiểm xã hội một lần. Trước đó, khi đi làm thủ tục lần đầu tiên, anh đến trụ sở BHXH huyện Hóc Môn vào giờ hành chính và bốc được số thứ tự trên 100. Bảo vệ thông báo, mỗi ngày chỉ giải quyết được khoảng 20-35 trường hợp, nên anh phải quay về.

Theo hướng dẫn của bảo vệ cũng như những người đi làm BHXH, muốn lấy được số nhỏ thì phải đi thật sớm, khoảng 2-3h sáng đến cổng trụ sở để lấy số giữ chỗ (số giữ chỗ này do người đi làm BHXH tự ghi từ 1-35 hoặc hơn, đến sáng đưa lại cho bảo vệ để nhận số thứ tự vào làm thủ tục; nếu đã hết số giữ chỗ đồng nghĩa với việc hết lượt giải quyết trong ngày - PV). 

Theo hướng dẫn này, suốt ba đêm liên tiếp, cứ 1-2h sáng, anh V.B. lại chạy ra trụ sở để bốc số giữ chỗ nhưng không được, bởi đông nghẹt người đến trước. Cứ như vậy, trong hai tháng qua, anh V.B lui tới trụ sở không biết bao nhiêu lần để lấy số giữ chỗ nhưng đều bó tay. Đến hôm nay, khi lượng người đi làm thủ tục đã vơi bớt, anh mới lấy được số giữ chỗ nằm trong "top 10".

"Mấy hôm trước, người dân ra đây chờ la liệt, có người trải chiếu, trải mền để nằm ngủ nghỉ chờ. Ai có thời gian thì còn đỡ, ai mà gấp rút, vừa tranh thủ làm BHXH, vừa tranh thủ đi làm kiếm tiền thì rất cực. Đêm đêm ra chầu chực lấy số không được, nhưng ngày vẫn phải đi làm để kiếm cơm... Thật sự, chúng tôi cảm thấy ám ảnh việc chờ đợi bốc số, cảm thấy rất cực khổ, đóng tiền vào thì đều đều mỗi tháng, đến khi muốn rút thì cơ cực đủ đường. Ai đi rút bảo hiểm thấy cảnh này chắc không dám đóng bảo hiểm nữa quá", anh V.B nói.

Cần tiền để tiếp tục thay khớp gối chân, anh V.S. (quê Tiền Giang) cho biết, sau khoảng chục lần đi tới đi lui, chầu chực chờ lấy số, anh đã được vào giải quyết thủ tục xin rút bảo hiểm xã hội một lần. Tuy nhiên, vì trục trặc hồ sơ, anh được hướng dẫn làm lại nên tiếp tục hành trình đi bốc số để nộp hồ sơ.

"Mấy hôm trước, tôi không đi sớm được vì vừa mổ một bên chân nên bị đau nhức, không thể đứng lâu. Hôm nay đỡ hơn, tôi cố gắng đến để lấy số, mong sớm được giải quyết để có tiền chữa bệnh. Tôi mang theo một cái ghế nhỏ để ngồi chờ, nhưng ngồi lâu cũng bị đau. Có số rồi nhưng phải ráng chờ đến sáng để bảo vệ đưa số thứ tự, nếu không có mặt thì người khác lấy mất lại không đến lượt", anh S. than thở.

Tương tự như BHXH huyện Hóc Môn, tại trụ sở BHXH quận 12, từ 1h sáng, hàng chục người đã có mặt để giành một suất vào làm thủ tục rút BHXH một lần.

Cô T.T. (ngụ Củ Chi) cho biết, cô đã đóng BHXH hơn 18 năm, nghỉ việc và ngưng đóng BHXH khoảng một năm. Thời gian vừa qua, nghe thông tin người lao động nếu muốn rút BHXH một lần sẽ chỉ được 8% thay vì 22% như hiện nay, cô T.T tranh thủ đi nộp hồ sơ để rút tiền sớm.

"Bây giờ lớn tuổi rồi, ai nhận đi làm nữa đâu mà duy trì việc đóng BHXH. Rút được một cục tiền, về lo cuộc sống ngày nào hay ngày đó tốt hơn. Nếu như để sau này, khi muốn rút chỉ được rút 8%, 14% còn lại chẳng biết đi đâu về đâu, trong khi đó là mồ hôi nước mắt, là quyền lợi của mình", cô T. nói.

Là công nhân tại Công ty TNHH May Sun Kyoung Việt Nam (quận 12), chị Y.N. (44 tuổi, quê Long An) cho biết, chị đóng BHXH được gần 7 năm, giờ muốn rút để có vốn làm ăn vì nhiều tuổi, không thể đi xin việc công ty nữa. Chị N. chia sẻ, cũng biết khi rút tiền một lần sẽ thiệt thòi, nhưng ở độ tuổi này, đóng bảo hiểm bao giờ cho đủ được hưởng lương hưu. Hơn nữa phải giải quyết bài toán kinh tế lo cho cuộc sống trước mắt, không nghĩ xa được đến vấn đề khác.

Trước đó, BHXH Việt Nam khuyến cáo, người lao động cần cân nhắc kỹ "được" và "mất" khi nhận bảo hiểm xã hội một lần, tránh được lợi trước mắt mà thiệt thòi lâu dài.

Theo đó, số tiền khi nhận bảo hiểm xã hội (BHXH) một lần được ít hơn nhiều so với số tiền đã đóng BHXH. Cụ thể, mức đóng BHXH một năm bằng 22% x 12 tháng = 2,64 tháng mức bình quân tiền lương hoặc thu nhập tháng đóng BHXH (Mbq), trong khi người lao động chỉ nhận được số tiền BHXH một lần tương ứng 1,5 tháng Mbq cho những năm đóng trước năm 2014 và 2 tháng Mbq cho những năm đóng từ năm 2014 trở đi.

Ngoài ra, thời gian đóng BHXH đã được tính hưởng BHXH một lần thì không được tính vào thời gian làm cơ sở để tính hưởng các chế độ ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, hưu trí, tử tuất; Sẽ không còn trong hệ thống BHXH được Nhà nước bảo hộ; mất cơ hội được hưởng lương hưu hằng tháng khi hết tuổi lao động hoặc nếu đủ điều kiện hưởng thì mức hưởng lương hưu thấp, do bị trừ thời gian đóng BHXH đã nhận BHXH một lần; mất cơ hội được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí (với mức hưởng 95% chi phí khám, chữa bệnh) trong suốt thời gian hưởng lương hưu; thân nhân không được hưởng trợ cấp mai táng và trợ cấp tuất nếu người nhận BHXH một lần không may qua đời.