Sai phạm trong thương vụ AVG, Mobifone gây thiệt hại vốn Nhà nước hơn 7 nghìn tỉ

Thanh tra Chính Phủ (TTCP) vừa công bố kết luận thanh tra toàn diện việc chấp hành các quy định của pháp luật trong quá trình thực hiện Dự án Tổng công ty Viễn thông Mobifone mua 95% cổ phần của Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn Cầu (AVG) vào tối ngày 14.3. Những sai phạm của Mobifone trong thương vụ này được xác định trong 4 vấn đề quan trọng.

Thiếu trách nhiệm, báo cáo không trung thực

Quá trình thanh tra, TTCP nhận thấy, Mobifone đã thiếu trách nhiệm và làm trái trong việc đề xuất Dự án đầu tư, đặc biệt trong việc đánh giá tình hình tài chính, kinh doanh của Công ty AVG.

Cụ thể, thực trạng tài chính, hoạt động kinh doanh của AVG từ khi thành lập đến thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp để mua bán cổ phần là rất khó khăn.

Tại thời điểm xác định giá trị doanh nghiệp (31.3.2015) là rất xấu, tổng tài sản là 3.260,686 tỷ đồng; nợ phải trả là 1.266,826 tỷ đồng; giá trị còn lại của tài sản cố định là 208,589 tỷ đồng; từ khi thành lập đến thời điểm thẩm định giá liên tục lỗ, số lỗ luỹ kế đến 31.3.2015 là 1.632,909 tỷ đồng (bằng 45% vốn điều lệ).

Kết luận cho thấy, AVG sử dụng vốn cho kinh doanh dịch vụ truyền hình chủ yếu là vốn vay và vốn chiếm dụng; vốn đầu tư ra ngoài doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn (đến 31.3.2015 đầu tư ra ngoài doanh nghiệp 2.659,907 tỷ đồng, chiếm 73,3% vốn điều lệ).

Ngoài đầu tư lĩnh vực truyền hình, AVG còn đầu tư 2 khoản khác, tiềm ẩm rủi ro nhưng Mobifone vẫn mua 2 khoản này (Ảnh: IT)

Đáng chú ý, việc AVG đầu tư 2 khoản ngoài lĩnh vực truyền hình tiềm ẩn rủi ro về tài chính. Cụ thể, AVG mua lại cổ phần tại Công ty cổ phần giống tằm Mai Lĩnh và Công ty cổ phần An Viên B.P với số tiền 2.473,2 tỷ đồng.

Trong đó, khoản đầu tư 673,2 tỷ đồng nhận chuyển nhượng 3,96 triệu cổ phần tại Công ty cổ phần giống tằm Mai Lĩnh (giá chuyển nhượng 170.000 đồng/cổ phần, cao gấp 17 lần mệnh giá cổ phần) với dự tính khu đất tại Hà Đông mà Công ty cổ phần giống tằm Mai Lĩnh đang sử dụng sẽ được chuyển thành dự án bất động sản, thực tế chưa triển khai, khu đất vẫn đang thuê của Nhà nước cho mục đích sản xuất nông nghiệp.

Khoản đầu tư 1.800 tỷ đồng nhận chuyển nhượng 15 triệu cổ phần tại Công ty cổ phần An Viên B.P (giá chuyển nhượng 120.000 đồng/cổ phần, cao gấp 12 lần mệnh giá cổ phần) với dự tính trong năm 2016 sẽ được cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép khai thác dự án khai thác mỏ quặng Bouxite Thọ Sơn và mỏ Thống Nhất tại tỉnh Bình Phước, thực tế đến nay, Công ty cổ phần An Viên B.P chưa được cấp quyền khai thác boxit.

“Việc AVG đầu tư 2 khoản ngoài lĩnh vực truyền hình nêu trên tiềm ẩn rủi ro về tài chính, có dấu hiệu bất thường, nhưng Mobifone vẫn mua 02 khoản đầu tư này, cần được tiếp tục làm rõ” – kết luận chỉ rõ.

Cùng với đó, theo TTCP, khi báo cáo đề xuất đầu tư nhận chuyển nhượng cổ phần AVG và lập Dự án đầu tư trình Bộ TTTT phê duyệt, Mobifone đã báo cáo không trung thực, không đầy đủ, đánh giá không đúng thực trạng tài chính rất xấu của AVG, thậm chí còn đánh giá khả quan về tình hình tài chính, kinh doanh của AVG. Trách nhiệm thuộc về HĐTV, Chủ tịch và thành viên HĐTV Mobifone.

Vi phạm luật Đấu thầu, Mobifone thiệt hại trong thương vụ mua AVG

TTCP nêu rõ, Mobifone đã làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá; nghiệm thu kết quả thẩm định giá; việc sử dụng kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp trong đàm phán mua cổ phần AVG.

Trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá trị AVG và tư vấn mua bán, sáp nhập doanh nghiệp, Mobifone đã chuyển File hồ sơ yêu cầu (HSYC) cho Công ty TNHH Chứng khoán Ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam (VCBS) trước khi phát hành HSYC; cho nhà thầu bổ sung tài liệu vào hồ sơ đề xuất (HSĐX) của nhà thầu sau khi đã phê duyệt kết quả chỉ định thầu. Việc này vi phạm Luật Đấu thầu.

Mobifone khi lựa chọn Công ty TNHH Tư vấn Đầu tư và Thẩm định giá AMAX (AMAX), đơn vị này chỉ căn cứ vào báo giá thấp nhất trong 3 đơn vị tư vấn, không thực hiện theo quy trình chỉ định thầu. Trách nhiệm thuộc về Ban Phát triển mạng lưới, Ban Đầu tư, Tổ chuyên gia đánh giá Hồ sơ đề xuất và Tổng Giám đốc Mobifone.

Mặt khác, mặc dù kết quả thẩm định giá trị AVG của các đơn vị tư vấn không khách quan, không đảm bảo cơ sở pháp lý và độ tin cậy; vi phạm quy định các tiêu chuẩn thẩm định giá; giới hạn không đúng nhiều nội dung quan trọng, nhất là về cơ sở, tính khả thi của nguồn số liệu kế hoạch giai đoạn 2015 - 2020 của AVG mà đơn vị tư vấn đã sử dụng để xác định giá trị AVG;

Mobifone đã gây thiệt hại cho mình khi làm trái và thiếu trách nhiệm trong việc lựa chọn tư vấn thẩm định giá; nghiệm thu kết quả thẩm định giá; việc sử dụng kết quả thẩm định giá trị doanh nghiệp trong đàm phán mua cổ phần AVG.

Đáng chú ý là AMAX đã sử dụng số liệu đầu vào bất hợp pháp, không có cơ sở để tính “giá trị tài sản vô hình ngoài Bảng cân đối kế toán”,… nhưng Mobifone đã nghiệm thu kết quả thẩm định giá; nhận xét, đánh giá kết quả thẩm định giá của AMAX “tuân thủ các tiêu chuẩn thẩm định giá Việt Nam”, thể hiện thiếu trách nhiệm.

Thanh tra cho thấy, tổng số tiền theo hợp đồng mà Mobifone đã ký với 2 công ty tư vấn là 3,19 tỷ đồng; đã chi số tiền 1,54 tỷ đồng, gây thiệt hại cho Mobifone.

Đáng chú ý, TTCP cho biết, khi đàm phán giá mua cổ phần, Mobifone sử dụng kết quả thẩm định giá do AMAX xác định giá trị AVG là 16.565 tỷ đồng để đàm phám giá mua cổ phần mà không trừ các khoản nợ phải trả 1.134 tỷ đồng, riêng việc làm này gây thiệt hại 1.134 tỷ đồng.

AMAX đã sử dụng số liệu đầu vào không có cơ sở để xác định “Giá trị tài sản vô hình ngoài Bảng cân đối kế toán là 13.448 tỷ đồng”.

Sau khi loại trừ giá trị tài sản vô hình 13.448 tỷ đồng và loại trừ nợ phải trả 1.134 tỷ đồng thì giá trị vốn chủ sở hữu của AVG tại thời điểm 31.3.2015 chỉ là 1.983 tỷ đồng (chưa tính đến việc định giá lại giá trị thực của các khoản AVG đã đầu tư tài chính ra ngoài doanh nghiệp);

“So với giá mua 95% cổ phần AVG là 8.889,815 tỷ đồng cho thấy nguy cơ hiện hữu thiệt hại nghiêm trọng vốn của Nhà nước tại Mobifone khoảng 7.006 tỷ đồng”, Thanh tra Chính phủ tính toán.

Nhận thức rõ vấn đề cốt lõi nhưng vẫn vi phạm nghiêm trọng

Mobifone được xác định đã thiếu trách nhiệm, làm trái quy định trong việc lập, trình Dự án đầu tư.

Cụ thể, khi lựa chọn phương án đầu tư, Mobifone không khảo sát, không lựa chọn đơn vị chuyên kinh doanh dịch vụ truyền hình để tư vấn về phương án kinh doanh; không xây dựng phương án đầu tư mới để có căn cứ so sánh, lựa chọn phương án đầu tư; đã sử dụng kết quả thẩm định giá của AASC (do VCBS cung cấp, không được sự đồng ý của AASC) để so sánh với các mức giá do các công ty tư vấn khác đưa ra, không đúng mục đích sử dụng Chứng thư của AASC (Chứng thư của AASC chỉ cung cấp cho VCBS).

Trong lập Dự án đầu tư, Mobifone đã nhận thức rõ 2 vấn đề cốt lõi là giá mua cổ phần AVG và hiệu quả đầu tư; đã nhận thức rõ và định lượng được hậu quả, nguy cơ gây hậu quả nếu thực hiện đầu tư Dự án, ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh viễn thông;

Tuy vậy khi lập Dự án đầu tư, Mobifone đã đánh giá: “Phương án mua lại cổ phần của Công ty cổ phần nghe nhìn Toàn Cầu là vượt trội hơn so với phương án Mobifone tự đầu tư” (trang 102 Dự án).

Việc thanh toán gấp rút hợp đồng chuyển nhượng của Mobifone trong chưa đầy 20 ngày được xác định có biểu hiện không bình thường.

Tuy nhiên, Mobifone vẫn lập, trình Bộ TTTT phê duyệt Dự án, thể hiện thiếu trách nhiệm và cố ý làm trái quy định tại điểm a Khoản 1 Điều 21 Nghị định số 91/2015/NĐ-CP ngày 13.10.2015 của Chính phủ về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp và quản lý, sử dụng vốn, tài sản tại doanh nghiệp.

TTCP xác định, trách nhiệm thuộc về HĐTV, Ban Tổng giám đốc và các bộ phận liên quan của Mobifone.

Thanh toán gấp rút, có biểu hiện không bình thường

Vấn đền thứ tư, TTCP kết luận, Mobifone đã để xảy ra vi phạm trong việc ký kết thoả thuận và hợp đồng chuyển nhượng cổ phần; việc thanh toán mua cổ phần và các chi phí liên quan đến dự án.

Cụ thể, trong bản Thỏa thuận chuyển nhượng cổ phần ký với đại diện cổ đông AVG, Mobifone đã cam kết hỗ trợ tài chính cho AVG để trả các khoản nợ với tổng số tiền 1.093,7 tỷ đồng. Cam kết này không đúng với nội dung của Dự án đầu tư đã được Bộ TTTT phê duyệt. Trách nhiệm thuộc về HĐTV của Mobifone, trách nhiệm chính thuộc về Chủ tịch HĐTV.

Việc Mobifone sử dụng 100% nguồn vốn chủ sở hữu để đầu tư dự án, không đúng với nội dung trong Dự án đầu tư báo cáo Bộ TTTT (30% vốn chủ sở hữu, 70% vốn vay); thời gian thanh toán hợp đồng chuyển nhượng cổ phần AVG là 19 ngày (từ ngày 28.12.2015 đến 15.1.2016) có biểu hiện không bình thường.

Mobifone hạch toán các chi phí thực hiện Dự án đầu tư vào chi phí quản lý hoạt động viễn thông với tổng số tiền 6,5 tỷ đồng, không đúng quy định, dẫn đến NSNN thất thu Thuế thu nhập doanh nghiệp 1,3 tỷ đồng.

Trách nhiệm thuộc về HĐTV, Chủ tịch HĐTV, Tổng Giám đốc, Kế toán trưởng Mobifone.

×