Sáp nhập tỉnh Tây Ninh, Long An, nông dân vùng Đồng Tháp Mười liệu đổi đời nhờ trồng thứ cây tỷ đô đang hot?

Tính đến năm 2025, diện tích trồng sầu riêng ở tỉnh Long An tuy không lớn như các tỉnh miền Đông Nam bộ hay Tây Nguyên, nhưng đang phát triển dần, nhất là ở các huyện giáp ranh với Tiền Giang và Đồng Tháp như vùng Đồng Tháp Mười.

Hiện, diện tích trồng sầu riêng tại Long An là 1.000-1.200ha, tập trung nhiều ở các huyện vùng Đồng Tháp Mười như: Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Mộc Hóa, Thạnh Hóa, Tân Thạnh. Sau khoảng chục năm bỏ lúa trồng cây tỷ đô, đời sống của bà con nông dân nơi đây vẫn “lên bờ, xuống ruộng”.

Thất bại trồng sầu riêng vụ nghịch ở vùng Đồng Tháp Mười địa phận tỉnh Long An

Gần 10 năm trước, khi nông dân vùng Đồng Tháp Mười rục rịch trồng sầu riêng - cây tỷ đô, chúng tôi đã có bài viết cảnh báo, đây là vùng đất không phù hợp trồng sầu riêng bởi đây là vùng đất trũng, thấp, ngậm phèn nhiều.

Vả lại, Long An là tỉnh giáp biển và giáp sông Tiền, nên chịu ảnh hưởng nặng từ xâm nhập mặn vào mùa khô.

Các huyện như Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Mộc Hóa, Tân Thạnh, Thạnh Hóa thường xuyên thiếu nước tưới cho lúa và cây ăn trái.

Thực tế những năm qua, nông dân trồng sầu riêng ở vùng Đồng Tháp Mười lao đao khi hứng chịu những vấn đề như cây chết do bệnh, nông sản được mùa mất giá và giờ thất bại với việc làm sầu riêng nghịch vụ - phong trào đang phát triển rất nóng ở các tỉnh phía Nam nhưng gặp khó về kỹ thuật, rủi ro thời tiết. Bởi, trái sầu riêng nghịch vụ có giá cao gấp đôi so với sầu riêng thuận vụ trong năm.

Ông Ngô Thành Của - Chủ tịch Hội Nông dân xã Nhơn Ninh (huyện Tân Thạnh, tỉnh Long An) cho biết, trước đây xã có nhiều nông dân trồng sầu riêng, nhưng vài năm gần đây hiệu quả kinh tế thấp do cây phát bệnh rụng lá, xì mủ và tỷ lệ đậu trái khi làm sầu riêng nghịch vụ cũng không cao.

“Trước đây, nông dân trên địa bàn xã bỏ lúa sang trồng sầu riêng nhiều, nhưng giờ, nông dân không trồng sầu riêng nữa do nhiều rủi ro mà chuyển sang trồng mít”, ông Của thông tin.

Vừa qua, chạy theo phong trào làm sầu riêng nghịch vụ nhưng hiệu quả đâu không thấy, chỉ thấy vườn sầu riêng của ông Triệu Văn Nhịn (xã Tân Lập, huyện Tân Thạnh) chết khoảng 30% cây, số cây còn lại bị suy, mất sức, cần thời gian dài phục hồi.

Ông Nhịn nghẹn ngào nói: “Gia đình tôi có 180 cây sầu riêng được 7 năm tuổi. Thấy sầu riêng lớn, đang phát triển tốt, tôi quyết định xử lý trái nghịch mùa. Song, năm rồi hạn kéo dài, nước nhiễm mặn dẫn đến thiếu nước tưới nên 50 cây bị chết, chi phí đầu tư 5-6 triệu đồng/cây. Do cung cấp không đủ nước nên trái bị rụng, đợt thu hoạch rồi chỉ đạt 2,5 tấn, bán giá 54.000 đồng/kg, gia đình tôi thua lỗ”.

Theo nhiều chuyên gia nông nghiệp, việc trồng sầu riêng và cho ra trái nghịch vụ không phải là điều đơn giản, mà đòi hỏi nông dân trồng sầu riêng phải am hiểu về kỹ thuật, thời tiết, vùng đất, giống sầu riêng và tuổi cây. Mỗi yếu tố này đều có những tiêu chí riêng cần được đáp ứng để giúp sầu riêng ra trái nghịch vụ đạt hiệu quả cao.

Ông Nguyễn Hoàng Cung - Giám đốc Công ty Đại Thuận Thiên, công ty chuyên xây dựng vùng nguyên liệu và xuất khẩu sầu riêng sang thị trường khó tính cho biết, không chỉ nông dân trồng sầu riêng ở Đồng Tháp Mười thất bại, việc làm sầu riêng nghịch vụ ở nhiều vùng khác cũng tương tự. Sự thất bại này chủ yếu do kỹ thuật của nông dân không đạt, chứ làm sầu riêng nghịch vụ không phức tạp.

"Nông dân trồng sầu riêng ở Đồng Tháp Mười đang làm sầu riêng nghịch vụ sai do dùng paclo để ức chế sầu riêng ra hoa, nhưng do đất ở Đồng Tháp Mười ngậm nhiều sét mà dùng ức chế paclo là hỏng bởi nguyên tắc sầu riêng ra hoa là dùng nước chứ không phải ức chế bằng paclo để ép ra hoa", ông Cung cho biết.

Theo ông Võ Tấn Lợi - Chủ tịch Hiệp hội Sầu riêng Tiền Giang, làm sầu riêng nghịch vụ không thành công là chủ yếu do vùng đất và yếu tố thời tiết.

“Khi làm sầu riêng nghịch vụ, nông dân phải đậy gốc và cắt nước không cho gốc sầu riêng tiếp xúc với nước thì thời gian sau cây tức mình sẽ bung hoa. Có thể khi mưa nông dân không đậy gốc kỹ, hoặc đây là vùng đất trũng, thấp, độ Ph cao, nên mương có nước cao và cho dù đã cắt nước rễ cây vẫn hút được nước nên cây không ra hoa.

Cũng có thể do thời tiết không thuận lợi, chiếm tới 50% thành bại khi làm sầu riêng nghịch vụ. Vùng đất không đủ điều kiện làm sầu riêng nghịch vụ, mình lại ép cây nên không đạt tỷ lệ đậu trái. Không khuyến cáo gì được, không ai nói bà con nông dân nghe vì đây là cây tỷ đô”, ông Lợi phân tích.

Ông Lê Thanh Tùng - nguyên Cục trưởng Cục Trồng trọt (Bộ NNPTNT) cũng cho rằng do kỹ thuật làm sầu riêng nghịch vụ chưa tốt nên tỷ lệ đậu trái không cao. Thực ra đây là vùng đất phèn cao, trũng thấp không phù hợp trồng sầu riêng, nhưng vì là cây tỷ đô, nên nông dân đổ xô trồng, nếu có cố gắng cải tạo đất thì cũng chỉ ăn được vài năm đầu, nhưng sau đó khi rễ cây phát triển đụng tầng phèn sẽ chết.

Tính đến cuối tháng 5 năm 2023, toàn huyện Tân Thạnh có khoảng 264 ha trồng sầu riêng, tập trung tại các xã Tân Lập, Tân Thành và Nhơn Ninh Trong đó, xã Nhơn Ninh có diện tích trồng sầu riêng khoảng 14 ha.

Long An quản lý quy hoạch, tránh trồng sầu riêng ồ ạt

Để đảm bảo thực hiện tốt một số nhiệm vụ thúc đẩy sản xuất và xuất khẩu sầu riêng bền vững trên địa bàn tỉnh Long An, UBND tỉnh đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao quán triệt, triển khai thực hiện nghiêm túc các nhóm nhiệm vụ, giải pháp theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Công điện số 71/CĐ-TTg ngày 23/5/2025 và Thông báo số 240/TB-BNNMT ngày 27/5/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NNMT).

UBND tỉnh giao Sở NNMT chủ trì, phối hợp các đơn vị liên quan chỉ đạo tổ chức sản xuất sầu riêng trên địa bàn tỉnh tuân thủ đúng các quy định, quy trình, hướng dẫn của Bộ NNMT và phù hợp với điều kiện thực tế.

Rà soát, điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch phát triển vùng trồng cây ăn quả, trong đó có sầu riêng gắn với các điều kiện thổ nhưỡng, khí hậu, thủy lợi và theo hướng tập trung, quy mô lớn, thuận lợi cho áp dụng cơ giới hóa, công nghệ cao, đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu; kiểm soát chất lượng đất trồng; khuyến khích hình thành các vùng nguyên liệu chuyên canh.

Bên cạnh đó, Sở Công Thương tỉnh Long An thường xuyên cung cấp thông tin thị trường, tình hình xuất hàng tại các cửa khẩu, các văn bản cấp trên đến người sản xuất, các doanh nghiệp xuất khẩu.

Phổ biến các chính sách, chương trình, kế hoạch về hỗ trợ liên kết tiêu thụ sầu riêng; tổ chức hoạt động kết nối cung cầu hàng hóa, giới thiệu, quảng bá hình ảnh, thương hiệu sầu riêng của tỉnh; phát triển thị trường tiêu thụ sầu riêng của tỉnh.

Theo Phó Giám đốc Sở NNMT tỉnh Long An Đinh Thị Phương Khanh, những năm gần đây, nhờ giá trị kinh tế cao và nhu cầu thị trường lớn, diện tích trồng sầu riêng trên địa bàn tỉnh có xu hướng tăng lên.

Tuy nhiên, Sở xác định rõ quan điểm không khuyến khích mở rộng diện tích tràn lan mà sẽ tập trung quy hoạch vùng trồng phù hợp, căn cứ vào điều kiện thổ nhưỡng, chất lượng nguồn nước tưới, khả năng đầu tư, chăm sóc của nông dân và nhu cầu thực tế của thị trường tiêu thụ. Chỉ những nơi có điều kiện thật sự phù hợp mới khuyến khích phát triển sầu riêng một cách bài bản, có kiểm soát.

Hiện nay, Sở phối hợp các địa phương rà soát diện tích trồng sầu riêng, lựa chọn các vùng có đủ điều kiện về quy mô, đồng bộ về canh tác để triển khai xây dựng mã số vùng trồng.

Cùng với đó, ngành sẽ tổ chức hướng dẫn, kiểm tra định kỳ các cơ sở sơ chế, đóng gói nhằm bảo đảm truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và đáp ứng các quy định về kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu.

Song song đó, công tác tập huấn quy trình sản xuất an toàn, thực hành nông nghiệp tốt (GAP), sản xuất hữu cơ, sinh học sẽ được tổ chức thường xuyên và sát với thực tiễn. Từng nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã được khuyến khích áp dụng quy trình sản xuất sạch, giảm thiểu sử dụng thuốc hóa học, nâng cao chất lượng trái, từ đó từng bước xây dựng thương hiệu sầu riêng Long An gắn với uy tín và độ tin cậy trên thị trường.

“Một trong những vấn đề cốt lõi để phát triển bền vững là kiểm soát vật tư đầu vào, đặc biệt là giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Sở sẽ tăng cường thanh, kiểm tra, hướng dẫn người dân sử dụng giống chuẩn, vật tư nông nghiệp có nguồn gốc rõ ràng, đúng kỹ thuật và đúng thời điểm.

Ngoài ra, ứng dụng công nghệ thông tin cũng sẽ được chú trọng trong quản lý sản xuất và tiêu thụ. Sở sẽ đẩy mạnh triển khai phần mềm quản lý vùng trồng, tích hợp truy xuất nguồn gốc điện tử, mã QR, nhật ký điện tử... giúp theo dõi chặt chẽ quy trình canh tác, bảo đảm minh bạch, phục vụ hiệu quả công tác quản lý nhà nước, giám sát chất lượng sản phẩm", bà Đinh Thị Phương Khanh cho biết.

×