Stanley Karnow - Trái tim yêu Việt Nam đã ngừng đập

Ngày 27.1 (đúng vào ngày kỷ niệm 40 năm ký Hiệp định Paris, kết thúc chiến tranh Việt Nam), phóng viên Stanley Karnow, tác giả của cuốn sách Việt Nam: Một lịch sử (Vietnam: A History) và là người từng nhận giải thưởng báo chí Pulitzer hàng năm của Mỹ, đã qua đời ở tuổi 87 vì nhồi máu cơ tim tại nhà riêng ở Potomac, bang Maryland.

Ông Karnow là con trai của một người bán hàng, sinh năm 1925 tại New York. Lần đầu tiên, ông tới Châu Á trong cuộc Chiến tranh Thế giới thứ 2 khi phục vụ trong lực lượng không quân Mỹ. Năm 1958, ông được bổ nhiệm làm trưởng đại diện của tạp chí Time tại Hồng Công (Trung Quốc) phụ trách khu vực Đông Nam Á và ngay sau đó ông sang Việt Nam, khi sự hiện diện của Mỹ tại đây mới chỉ hạn chế trong vai trò cố vấn.

Stanley Karnow những ngày sống ở Pháp.

Năm 1959, ông là người đưa tin về việc hai lính Mỹ tử trận đầu tiên tại Việt Nam và nhận định sẽ tiếp tục có hàng vạn lính Mỹ bỏ mạng. Ông là người phê phán cuộc chiến tranh của Mỹ gây ra ở Việt Nam và tên của Karnow từng bị cựu Tổng thống Richard M. Nixon đưa vào danh sách "những đối tượng thù địch".

Năm 1983, Karnow cho xuất bản cuốn sách "Việt Nam: Một lịch sử" . Cuốn sách được đánh giá là một cái nhìn sâu sắc và toàn diện nhất về chiến tranh Việt Nam. Cuốn sách được viết dựa trên những nghiên cứu lịch sử, quan sát trực tiếp, báo cáo toàn diện và trên những cuộc phỏng vấn của ông với quan chức của hai phía Việt- Mỹ. Cuốn sách cũng đánh dấu một trong những dấu ấn rõ nét nhất trong lịch sử quan hệ Mỹ- Việt. Vinh quang mang về cho Karnow từ cuốn sách này là giải thưởng cao quý Pulitzer năm 1990.

Cuốn sách "Việt Nam: Một lịch sử" nổi tiếng của ông Karnow.

Bộ phim tài liệu của Hãng PBS với tựa đề Vietnam: A Television History, cũng chiếu lần đầu năm 1983 và có sự tham gia lớn của Karnow, giành sáu giải Emmy và trở thành bộ phim tài liệu nhiều người xem nhất thời bấy giờ, với 9,7 triệu lượt xem mỗi tập.

Còn riêng với Karnow, ông từng nói Việt Nam đã trở thành một phần cuộc đời ông. Khi được hỏi, người Mỹ học được gì từ cuộc chiến tranh Việt Nam, Karnow đã nói: “Chúng ta học được một điều rằng, chúng ta không nên có mặt ở đó ngay từ đầu”.

Hạ Anh