Tả Gia Khâu vẫn khát

Quanh năm thiếu nước

Ông Cao Sơn Phà - Phó Chủ tịch UBND xã Tả Gia Khâu cho hay: Xã có gần 3.000 khẩu, gồm 5 dân tộc Thu Lao, Mông, Phù Lá, Nùng, Tu Dí sống xen kẽ ở 12 thôn bản, và tất cả đều thiếu đất, thiếu nước sản xuất và nước sinh hoạt. Do địa hình núi đá, cả xã chỉ có khoảng 39ha lúa nước và 300ha để trồng ngô.

Nước sinh hoạt và gieo trồng đều trông đợi vào nước trời. “Hôm nào mưa to, nhiều nước thì nhà nhà từ già đến trẻ đều phải ra ruộng. Nếu mưa đêm thì cày bừa đêm. Bà con ở đây nhiều nhà phải gieo mạ hai lần trên nương. Nếu gieo mạ thuận lợi thì được cấy, nếu trời chưa mưa mạ già phải bỏ để gieo đợt mới”-ông Phà nói.


Thôn Tả Gia Khâu là thôn trung tâm của xã, nơi cư trú của đồng bào Mông và cũng là thôn khó khăn nhất về nước sinh hoạt. Trước đây, trụ sở UBND, trạm xá, trường học và Đồn biên phòng 231 đều đặt ở thôn Tả Gia Khâu, nhưng do thiếu nước nên đều đã phải di chuyển xuống thôn Pạc Tà xa hơn 3 km, nơi có nguồn nước.

“Năm 2006, Tổ chức UNICEF đã tài trợ cho bà con ở đây hàng ngàn chiếc lu xi măng dùng để trữ nước mưa. Nhưng năm nay trời đỏng đảnh không chịu mưa nên lu cũng khô cong, chỏng chơ” - ông Phà cho hay.

Nhìn vào dẫy lu đựng nước của nhà anh Sèng Seo Páo, thôn Tả Gia Khâu chỉ thấy có 1 lu còn nước, nhưng cũng đã sắp cạn… mà mùa mưa phải chờ 4 tháng nữa. Anh Páo cho hay: “Hết nước bà con phải xuống tận hồ, cách hơn 3km thồ nước lên để dùng. Mà mùa mưa cũng chỉ đến có mấy tháng ngắn ngủi, từ tháng 6 đến đầu tháng 9 thì kết thúc, nên lúc nào cũng thiếu nước”.

Có tới đây mới thấy cám cảnh, bà con muốn tắm rửa, chẳng cách nào khác là đi bộ hoặc đi xe máy xuống sông Xanh nằm dưới chân thung lũng. Nhiều người còn tận dụng cả nước đọng ở cống để giặt quần áo.

Có dự án cũng như không

Giữa năm 2013, UBND tỉnh Lào Cai đã quyết định chọn phương án hỗ trợ túi bằng màng chống thấm HDPE chứa nước mưa phục vụ sinh hoạt và sản xuất cho các gia đình, trường học ở xã Tả Gia Khâu. Theo đó, nước mưa sẽ được đưa vào bể lọc, theo đường ống dẫn vào bể chứa nước dự trữ bằng túi HDPE. Từ đây, các hộ sẽ sử dụng bơm tay hoặc bơm điện để lấy nước từ bể lên các dụng cụ chứa (lu, bể).

Kinh phí xây dựng khoảng 20 - 25 triệu đồng/bể, tuổi thọ của túi nước từ 30 - 50 năm, do Ban quản lý dự án ODA tỉnh Lào Cai thực hiện. Theo tính toán, mỗi túi có trữ lượng 45m3, sẽ cung cấp đủ nước cho sinh hoạt và chăn nuôi của các hộ trong 5 tháng mùa khô.

"Dự án của tỉnh rất thiết thực, đáp ứng được nguyện vọng của người dân. Nhưng quá trình thi công ẩu quá, chỉ 2 túi có nước, vì lót màng HDPE vào bể xây cũ nên không bị thủng…”. Phó Chủ tịch Cao Sơn Phà

Theo đánh giá thì đây là phương án phù hợp nhất với điều kiện ở Tả Gia Khâu vì túi nước dễ thi công, giá thành rẻ. Nếu cùng một thể tích mà xây bể bằng gạch, chi phí lên tới hàng trăm triệu đồng.

Đến thời điểm hiện tại, dự án đã làm xong 12 túi chứa nước: 2 túi cho Trường Tiểu học Tả Gia Khâu, còn lại cho các hộ dân sử dụng. Tuy nhiên, hiện nay chỉ có 2/12 túi là có nước.

Túi nước nhà chị Hảng Thị Cô từ khi làm xong, gia đình chưa được sử dụng lần nào. “Trong quá trình thi công rào chắn bảo vệ, thợ hàn không che đậy đáy màng HDPE, nên mạt sắt nóng rơi xuống làm thủng màng và nước cứ thế thấm vào đất. Không trữ được nước nên tôi chuyển hệ thống máng dẫn nước sang những cái lu nước bằng sành”- chị Cô cho hay.