Thanh long 5.000 đồng/kg bán đầy đường: Sao rẻ đến vậy?

Cơn lốc thanh long "đại hạ giá"

Trong những cơn gió lạnh đầu mùa, hàng tấn thanh long nằm vạ vật, heo hắt trên vỉa hè các tuyến phố lớn của Hà Nội như Lê Văn Lương, Nguyễn Trãi, Khuất Duy Tiến (Thanh Xuân), Hồ Tùng Mậu, Phạm Văn Đồng (Cầu Giấy),... với tấm biển quảng cáo giá chỉ 5.000/kg đến 12.000 đồng/kg, mà cũng thưa thớt người vào hỏi mua.

Những quả thanh long siêu rẻ 5.000 đồng/kg này đã xuất hiện tại Hà Nội trong khoảng gần hai tuần trở lại đây, và càng ngày càng mọc thêm nhiều điểm bán với hàng tấn thanh long chất thành từng đống.

Theo khảo sát của PV VTC News, thanh long được bày bán ở đây đa phần là loại ruột trắng, được phân ra làm hai loại. Loại có mẫu mã đẹp thì giá 15.000 đồng/kg, còn loại mã xấu hơn, nhỏ hơn thì chỉ 10.000 đồng/kg.

Thậm chí, trong trường hợp mua với số lượng lớn mà mặc cả giá xuống thấp hơn một nửa giá ban đầu, tức chỉ còn 4.000 - 5.000 đồng/kg thì người bán cũng đồng ý ngay lập tức.

Thanh long giá rẻ tràn ngập vỉa hè Hà Nội với giá siêu rẻ.

Anh Đạo, một người bán thanh long đổ đống trên đường Nguyễn Xiển, Thanh Xuân còn giới thiệu: "Đây đều là những quả đạt chuẩn có thể bán nội địa và xuất khẩu ra thế giới cả đấy, nhưng chỉ 10.000 đồng/kg thôi, giá quá rẻ".

Anh chia sẻ, hầu hết thanh long siêu rẻ 5.000 đồng/kg ở đây đều được chuyển về từ các tỉnh miền Tây Nam Bộ và từ tỉnh Bình Thuận. "Ở đấy giờ người ta nhiều đến độ ế ẩm quá cũng chẳng biết bán cho ai, còn phải đổ cho bò ăn ấy chứ. Những quả nào ngon vớt vát được thì họ cố bán với giá rẻ cho nhanh để còn thu lại được ít vốn, được chừng nào hay chừng đó".

Theo khảo sát ở các chợ lớn, thông thường, thanh long nhập vào có giá dao động 15.000-20.000 đồng/kg thì nay chỉ còn 7.000-8.000 đồng/kg loại lớn, 3.000-4.000 đồng/kg loại nhỏ.

Thậm chí với loại thanh long quá nhỏ, mã xấu - được gọi là hàng không đạt chuẩn hay "hàng dạt" thì giá chỉ còn 500-1.000 đồng/kg.

Do đó, hiện nay thanh long giá rẻ xuất hiện ở khắp mọi nơi, ở vỉa hè, gánh hàng rong hay các sạp hàng bán hoa quả... nhưng người mua lại chẳng mấy ai mặn mà, dù thông thường đây là loại quả có giá bán khá cao, từ 25.000-40.000 đồng/kg.

Vì đâu nên nỗi?

Theo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), trong tháng 7/2015, thanh long ruột trắng bị sụt giá với mức thấp kỷ lục, chỉ còn bằng một nửa so với cùng thời điểm năm ngoái. Tại Hà Nội, 10.000 đồng có thể mua được 1 kg thanh long ruột trắng loại nhỏ thì vào đến Sài Gòn, người ta có thể mua được hẳn 4 kg thanh long ruột đỏ mà thông thường vẫn có giá 40.000-50.000 đồng/kg.Theo Bộ này, nguyên nhân giá thanh long giảm mạnh là bởi sản lượng năm nay tăng đột biến, do bà con nông dân Bình Thuận được mùa. Nhưng cũng chính vì được mùa mà sản lượng tăng, trong khi sức tiêu thụ tại các thị trường lớn lại không tăng.

Trong khi đó, vụ năm nay lại có tình trạng bệnh đốm nâu diễn ra thường xuyên, số lượng thanh long kém chất lượng vì thế lại tăng lên nhiều lần so với mọi năm.

Vốn là loại quả chủ yếu để xuất sang Trung Quốc nên khi bị chê là kém chất lượng, các thương lái ngừng thu mua thì toàn bộ thanh long của bà con bắt đầu rơi vào cơn lốc "đại hạ giá", vì không biết bán đi đâu, bán cho ai.

Theo đại diện một doanh nghiệp chuyên thu mua hoa quả xuất khẩu sang Trung Quốc, hiện nay các doanh nghiệp Trung Quốc thu mua thanh long ở Việt Nam còn "đầu tư" hẳn một đội ngũ nhân viên lớn đi xuống tận từng hộ trồng, để xem chất lượng quả và ra giá. Mức giá thấp hiện nay cũng đều do các doanh nghiệp hoặc thương lái Trung Quốc "thống nhất" với nhau. Bà con buộc lòng phải bán vì không thể bán được cho ai với giá cao hơn.

"Quái chiêu" hơn là các thương lái sẽ đến tận vựa vào buổi sáng để thu mua, ban đầu đưa ra giá khá cao, nhưng chỉ mua một vài container. Rồi chỉ từ trưa cho đến chiều là họ đã đột ngột hạ giá xuống thấp bằng 1/3 so với giá đưa ra vào buổi sáng, nhưng mua số lượng nhiều gấp đôi, thậm chí gấp ba lần. Nhiều người vì lo thanh long đã cắt cuống vào buổi sáng, không bán trong hôm nay thì sang hôm sau sẽ còn mất giá hơn nên đành chấp nhận bán.

"Trong khi đó, các doanh nghiệp Việt Nam cũng loay hoay không tìm đâu ra được thị trường tiêu thụ màu mỡ ngoài Trung Quốc, thậm chí còn làm hợp đồng, buôn bán giao nhận với các công ty nhập khẩu của Trung Quốc qua... điện thoại. Có trường hợp xe chở thanh long ra đến tận cửa khẩu rồi có khi lại bị 'bỏ bom' không có ai ra nhận", vị đại diện này cho biết.

Theo con số thống kê từ tỉnh Bình Thuận, hiện có khoảng 80% sản lượng thanh long tại đây được xuất sang thị trường Trung Quốc. Do đó, khi đã “thâu tóm” các vựa thanh long, thương lái Trung Quốc tha hồ “làm mưa làm gió” về giá.

Lặn lội từ huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận ra tận Hà Nội với hy vọng có thể thu về được ít vốn, anh Trần Văn Vượng chua xót: "Mấy người công ty chuyên thu mua thanh long xuất sang Trung Quốc nói rằng, bên đấy người ta đang khó khăn hơn về chất lượng quả, mà họ cũng chỉ được lãi ít thôi nên lúc mua họ hạ giá mua xuống ghê lắm. Gia đình tôi tiếc rẻ chỉ bán một ít để không phá hợp đồng, còn đâu chấp nhận thuê mấy chuyến xe đánh ra ngoài này bán có khi còn được giá hơn".

Anh Vượng cũng cho biết: "Trong đấy người ta đổ đống ra đường cho trâu bò ăn, nhưng là những quả quá xấu không bán được cho ai nên mới phải làm vậy. Còn những quả mã đẹp, tươi ngon thì đều được chuyển vào Sài Gòn hoặc đánh đi khắp nơi để bán cả. Ai cũng muốn bán tống bán tháo đi vì nhiều quá chừng, nên giá mới rẻ như vậy thôi".

Theo ông Trần Ngọc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội thanh long Bình Thuận, hiện tại, thanh long đang bước vào cuối vụ, giá bán đã nhích lên trong những ngày gần đây, nhưng cũng không khá khẩm hơn là bao so với khi chính vụ.

Cụ thể, tại thị trường Hà Nội, giá thanh long đang nhích nhẹ thêm từ 2.000-3.000 đồng/kg với giá từ 12.000-13.000 đồng/kg loại đẹp; từ 10.000-11.000 đồng/kg loại trung.

Thậm chí một số quầy hàng bán thanh long tươi ngon, mẫu mã đẹp vẫn có giá tới 40.000-50.000 đồng/kg, còn ở các chợ, các sạp hoa quả vỉa hè là khoảng từ 20.000-25.000 đồng/kg nhưng là loại xấu hơn.

Theo vị đại diện này, với mức giá bán thanh long như vậy thì dân Bình Thuận đang lỗ khoảng 2.000-3.000 đồng/kg, trong khi đó họ còn gánh thêm các khoản như tiền vay ngân hàng đầu tư nọc trụ, thuốc, phân bón, làm cỏ, điện hạ thế, chong đèn, thuê nhân công tưới, hái… nên không tránh khỏi cảnh nợ nần ngập ngụa sau vụ này.

Đáng tiếc thay là tình trạng này có thể sẽ lại diễn ra trong những năm tới, với lý do là bà con nơi đây không chịu chuyển đổi cơ cấu mà vẫn quyết tâm bám trụ vào loại quả này.