Bình luận
0
Theo sách Những người thầy trong sử Việt, tháng 8 năm Đinh Sửu (1457), sứ thần nhà Minh là Hoàng Gián sang nước ta đàm phán về quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Biết sứ thần Trung Quốc hoạt ngôn và hay làm khó đối thủ, triều đình cử Nguyễn Trực ra ứng đối. Bằng tài biện bác xuất sắc của mình, Nguyễn Trực (1417-1474) đã khiến sứ giả phải kinh ngạc, thán phục.
Lưỡng quốc trạng nguyên
Ít lâu sau màn đối đáp đó, trạng nguyên Nguyễn Trực và bảng nhãn Trịnh Thiết Trường được cử đi sứ phương Bắc. Hai người đi từ mùa thu, đường xa xôi, mãi tới mùa đông buốt giá mới đến Yên Kinh (Bắc Kinh).
Bấy giờ, triều Minh đang mở khoa thi tuyển chọn nhân tài trong bốn cõi. Vua Minh nhân đó cũng muốn thử tài sứ thần Đại Việt nên bảo hai ông vào thi cùng.
Biết ý vua Minh, Nguyễn Trực và Trịnh Thiết Trường bàn nhau gắng sức để chứng minh trí tuệ nước Nam. Dù vừa trải qua chuyến hành trình mệt mỏi, thời tiết khắc nghiệt, áo không đủ ấm, hai vị sứ thần vẫn cắn răng làm bài.
Áo thờ Trạng nguyên Nguyễn Trực tại văn chỉ Thế Trụ, xã Nghĩa Hương, Quốc Oai, Hà Nội. Ảnh: VOV.
Khi kết quả được công bố, Nguyễn Trực đỗ trạng ở Trung Quốc, được vua Minh ban tặng áo cẩm bào, còn Trịnh Thiết Trường đỗ bảng nhãn. Tính cả danh hiệu ở Đại Việt, đây chính là lần thứ hai Nguyễn Trực đỗ trạng nguyên còn Trịnh Thiết Trường cũng có lần thứ hai đỗ bảng nhãn.
Nguyễn Trực được vua Minh phong làm lưỡng quốc trạng nguyên. Khi về nước, cả hai ông được vua Lê Thánh Tông thăng làm thượng thư, ban cho 8 chữ vàng: Thành công danh Nam Bắc triều danh ngã (nghĩa là: Hoàn thành công danh ở cả hai nước).
Khi vua Lê Nhân Tông bị Lê Nghi Dân hãm hại, trạng nguyên Nguyễn Trực đã thảo bài văn tế với lời lẽ hết sức thống thiết, kể hết công đức của tiên đế - lên án tội ác của Lê Nghi Dân. Sau này, ông cùng nhiều đại thần khác lật đổ hôn quân Lê Nghi Dân để đưa vua Lê Thánh Tông lên ngôi.
Khi vua Lê Thánh Tông lên ngôi, Nguyễn Trực tiếp tục được tân vương tin dùng, đặc biệt coi trọng và lắng nghe ý kiến của ông. Giống như thời vua Lê Nhân Tông, dưới thời vua Lê Thánh Tông, Nguyễn Trực tiếp tục là bậc công thần được tin yêu.Trong những năm cuối đời, Nguyễn Trực cáo quan về quê sống ẩn dật. Năm 1474, ông qua đời tại quê nhà, hưởng thọ 57 tuổi.
Vua Lê Thánh Tông có lời điếu rằng: "Đời dõi Nho tông phát ấp bang; trong đạo đức, có từ chương; nối dòng thi lễ nhà truyền báu; tranh giải khôi nguyên bảng chói vàng; Nam - Bắc hai triều danh vang; phong lưu một cửa họ sang; từ đường ở đấy niềm tây lạnh; Dấu cũ càng thơm xạ có hương".
Được vua vẽ chân dung đặt cạnh ngai vàng
Khoa bảng Việt Nam từng xuất hiện rất nhiều nhân tài xuất chúng, tài năng trải đều trên nhiều lĩnh vực nhưng chỉ duy nhất trạng nguyên Nguyễn Trực được vua vẽ chân dung đặt cạnh ngai vàng.
Nguyễn Trực vốn người làng Bối Khê, xã Tam Hưng, huyện Quốc Oai (Hà Nội ngày nay). Theo gia phả ghi lại, đến ông, gia tộc đã có đến 4 đời đỗ đại khoa. Trong đó, cụ nội, ông nội, bố ông đều là những tiến sĩ lừng danh đương thời. Có tiếng là siêng năng, chăm chỉ từ nhỏ, ông đi chăn trâu cũng mang theo sách học, được người đương thời mệnh danh là “thần đồng chăn trâu”.
Năm 18 tuổi, ông đỗ đầu kỳ thi Hương. Năm 1442, triều đình mở khoa thi tiến sĩ, chánh chủ khảo là Nhập nội Hành khiển Nguyễn Trãi, vua Lê Thái Tông trực tiếp chấm bài. Nguyễn Trực xuất sắc đỗ trạng nguyên với bài thi “luận về phép trị nước của các vương triều”. Năm đó, ông tròn 25 tuổi.
Theo sách Những người thầy trong sử Việt, nhận trọng trách của vua giao, Nguyễn Trãi chăm chú đọc kỹ từng quyển thi, rồi ông sửng sốt khi bắt gặp những kiến giải độc đáo, sâu sắc và có tính thiết thực với việc trị nước.
Đền thờ trạng nguyên Nguyễn Trực. Ảnh: Văn Miếu - Quốc Tử Giám.
Cảm phục bài thi xuất sắc, Nguyễn Trãi đã không ngần ngại đề xuất vua Lê Thái Tông lấy Nguyễn Trực đỗ trạng nguyên, đứng đầu trong số 33 người đỗ tiến sĩ ở kỳ thi này.
Sau khi đỗ đạt vinh hiển, năm 1445, Nguyễn Trực được vua ban chức Thiếu trung khanh đại phu kiêm Ngự sử đài ngự sử thị Đô uy. Tuy vậy, nhận thấy mình còn trẻ đã giữ chức cao, trong khi nhiều công thần chống quân Minh giữ chức thấp hơn, Nguyễn Trực dâng biểu tạ ân và từ chối chức vị. Vua Lê Nhân Tông phải ra dụ 3 lần, ông mới chịu nhận.
Năm 1454, khi mẹ qua đời, Nguyễn Trực phải quay về chịu tang. Biết tin, sĩ tử khắp nơi đến nhờ ông dạy học, càng ngày, học trò theo học thầy Nguyễn Trực càng đông. Trong khi đó, ở kinh thành Thăng Long, vua Lê Nhân Tông vì nhớ quan trạng nên cho người vẽ chân dung ông đặt cạnh ngai vàng.
| Đánh giá về trạng nguyên Nguyễn Trực, danh sĩ Thân Nhân Trung viết rằng: “Khai quốc trạng nguyên, văn chương vẻ vang trong nước, nổi tiếng một thời. Triều vua nào cũng được yêu chuộng, giữ việc văn hành, ở ngôi quán các, là người khiêm tốn, trước sau vẹn toàn”. Nguyễn Trực chính là vị trạng nguyên của triều Hậu Lê, đồng thời ông cũng là vị trạng nguyên đầu tiên được dựng bia đá khắc ghi bảng vàng ở Văn Miếu - Quốc Tử Giám. Ông cũng là một trong bốn vị Lưỡng quốc trạng nguyên của sử Việt cùng Mạc Đĩnh Chi, Nguyễn Nghiêu Tư và Nguyễn Đăng Đạo. |
Chấp nhận sự không hoàn hảo của con chính là đỉnh cao của sự thông thái trong làm cha mẹ.
Chia sẻ
Ở phía phủ chúa, Huy quận công Hoàng Tố Lý nổi lên như một nhân vật then chốt. Y ngày đêm túc trực bên giường bệnh của Trịnh Sâm, cùng Tuyên phi Đặng Thị Huệ bàn bạc mọi việc lớn nhỏ. Theo những lời truyền tụng trong phủ, mối quan hệ giữa Huy quận công và Tuyên phi không chỉ dừng ở sự cấu kết chính trị mà còn là quan hệ tình ái bí mật.
Chia sẻ
Tối 21/12, tại Sân vận động tỉnh Thái Nguyên, UBND tỉnh Thái Nguyên đã long trọng tổ chức Lễ khai mạc Giải bóng đá Tứ hùng – Thái Nguyên 2025, chính thức mở màn giải đấu quy tụ các đội bóng giàu truyền thống, đồng thời đánh dấu Sân vận động tỉnh đi vào hoạt động, tạo dấu mốc mới cho thể thao địa phương.
Chia sẻ
Hán Thiếu Đế Lưu Biện là một trong những hoàng đế có số phận bi kịch nhất trong lịch sử Trung Quốc. Ông là vị hoàng đế áp chót của nhà Hán, tại vị trong một giai đoạn cực kỳ hỗn loạn, khi quyền lực thực sự đã rơi hoàn toàn vào tay ngoại thích, hoạn quan và sau đó là quyền thần Đổng Trác.
Chia sẻ
Giám đốc Tình báo Quốc gia Tulsi Gabbard cho biết các cơ quan tình báo Mỹ không tin rằng Moscow có đủ năng lực để chiếm đóng Ukraine, qua đó mâu thuẫn trực tiếp với các đánh giá của châu Âu và Ukraine lẫn NATO về tham vọng của Nga, theo Kyiv Post.
Chia sẻ
Chiều 21/12, Thượng úy Trần Bích Ngọc đã ra mắt dự án âm nhạc “Ý Đảng – Lòng dân”. Đây là dự án âm nhạc duy nhất cho đến thời điểm hiện tại ra mắt chào đón Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, đất nước, dân tộc.
Chia sẻ
Theo nhận định của Liên đoàn Bóng đá châu Á (AFC), U23 Việt Nam tiếp tục được đánh giá là một trong những đội tuyển giàu kinh nghiệm và có bản sắc rõ nét tại VCK U23 châu Á 2026, trước thềm giải đấu tổ chức tại Saudi Arabia.
Chia sẻ
Trong định hướng phát triển nông thôn mới, TP.HCM xác định du lịch nông thôn là một trong những giải pháp quan trọng nhằm nối dài chuỗi giá trị trong ngành nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân và tạo nên những vùng quê đáng sống.
Chia sẻ
Trong bối cảnh hoạt động mại dâm ngày càng diễn biến phức tạp, có xu hướng dịch chuyển sang môi trường mạng và các hình thức trá hình tinh vi, Hà Nội và TP.HCM – hai đô thị lớn của cả nước – đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, linh hoạt và nhân văn.
Chia sẻ
Bất ngờ về điều khoản hợp đồng giữa HLV Kim Sang-sik và VFF; Nguyễn Đình Bắc có hành động ý nghĩa; Hé lộ thời điểm bốc thăm chia bảng ASEAN Cup 2026; Arsenal gặp “điềm gở” trước Giáng sinh; HLV Amorim bác bỏ khả năng M.U mua cầu thủ ồ ạt; Messi kiếm gần 10 triệu USD khi đến Ấn Độ.
Chia sẻ
"Ngày nay, máy bay không người lái (drone) đóng vai trò then chốt trên toàn bộ chiến tuyến, quyết định sự thành bại của các đơn vị xung kích trong nhiều tình huống khác nhau”, Tổng biên tập tạp chí National Defense, ông Igor Korotchenko nhận định và nhấn mạnh rằng, lực lượng phi công drone đang trở thành lực lượng tinh nhuệ nhất của quân đội Nga.
Chia sẻ
Công an tỉnh Đắk Lắk vừa triệt phá đường dây lập dự án tiền điện tử "ảo" KAYPLE, lừa đảo hơn 4.000 nhà đầu tư, chiếm đoạt tổng số tiền trên 51 triệu USDT, tương đương gần 1.300 tỷ đồng.
Chia sẻ
Sau 7 ngày Công an TP Hà Nội đưa vào vận hành Trung tâm điều khiển giao thông ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), tình hình giao thông tại nhiều nút giao trọng điểm trên địa bàn Thủ đô ghi nhận những chuyển biến tích cực.
Chia sẻ
Châu Âu là khu vực duy nhất còn lại để Nga phô trương sức mạnh vì trong mắt Moscow, lục địa này đã suy yếu, nhu nhược, yếu đuối và thiếu quyết đoán - người đứng đầu Cục Tình báo Quân đội Ukraine (HUR) Kyrylo Budanov cảnh báo, tờ Euromaidanpress đưa tin.
Chia sẻ
Văn phòng Chính phủ có Thông báo kết luận hội nghị "3 trong 1" về triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, cải cách hành chính và Đề án 06.
Chia sẻ
Công an TP Hà Nội đã lập danh sách 2.102 học sinh vi phạm, gửi đến Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội để phối hợp chấn chỉnh, giáo dục.
Chia sẻ
Một vụ án về an toàn thực phẩm vừa chính thức được Viện KSND TP. HCM hoàn tất cáo trạng, hé lộ những tình tiết kinh hoàng về đường dây nhập lậu thịt động vật quy mô "khủng" từ các quốc gia bị cấm ở Châu Âu.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, 3 con giáp đột phá sau Đông hí, năm 2026 sẽ dễ dàng đạt được mục tiêu, sự nghiệp phát triển, của cải đầy tay.
Chia sẻ
Các nhà khoa học đã giải mã được những đoạn văn mới của bản thảo Qumran, một hiện vật đã mãi mãi chia rẽ giới học giả Kinh Thánh thành hai trường phái trước và sau. Trong gần một thế kỷ, các chuyên gia trên khắp thế giới đã tranh luận sôi nổi về bản thảo này. Nhưng chìa khóa để hiểu chúng nằm ở một từ duy nhất.
Chia sẻ
Đại tướng Nguyễn Trọng Nghĩa, Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam gặp lãnh đạo Cao Bằng, đề xuất giải pháp xử lý sạt lở và phát triển kinh tế-xã hội bền vững cho tỉnh.
Chia sẻ
Tại phường Hà Huy Tập, tỉnh Hà Tĩnh diện tích trồng rau gia vị (rau thơm) được nhân rộng qua từng năm. Hiện có hơn 2,5 ha các loại rau gia vị các loại, phổ biến như rau kinh giới, rau tía tô, húng quế… được trồng theo hướng hữu cơ, tập trung nhiều trong các hộ gia đình và vùng trồng rau tập trung ở tổ dân phố La Xá.
Chia sẻ
Nhà thơ Nguyễn Quang Thiều - Chủ tịch Hội Nhà văn Việt Nam gọi tác giả Peter Pho là người đi qua đời sống này với bản chất và tinh thần của nước và gió.
Chia sẻ
Xã Mường Đun cũ, nay là xã Sáng Nhè (tỉnh Điện Biên) từ lâu đã được biết đến là vùng đất có nhiều tiềm năng phát triển chăn nuôi, đặc biệt là chăn nuôi gia cầm bản địa. Trong đó, giống vịt bầu cổ ngắn không chỉ gắn bó với đời sống sản xuất của người dân, mà còn từng bước khẳng định giá trị thương hiệu trên thị trường.
Chia sẻ
Phòng An ninh kinh tế Công an tỉnh Ninh Bình vừa chủ trì phối hợp kiểm tra, phát hiện và xử lý hai hộ kinh doanh lưu trữ hơn 1,2 tấn thực phẩm đông lạnh gồm nội tạng lợn, chân gà, thịt bò...không rõ nguồn gốc và đã quá hạn sử dụng.
Chia sẻ
Tân Phó Bí thư chuyên trách Đảng ủy Quốc hội Nguyễn Hồng Diên khẳng định, trên cương vị mới sẽ nghiêm túc tiếp thu ý kiến chỉ đạo, không ngừng rèn luyện, phấn đấu, khiêm tốn học hỏi để hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ được giao.
Chia sẻ
Đô vật Cấn Tất Dự được xem là “vô đối” ở đấu trường SEA Games. Suốt 6 kì Đại hội, anh đã 6 lần lên đỉnh SEA Games tạo kỷ lục khó vượt qua với bất kỳ đô vật nào.
Chia sẻ
Sở Nông nghiệp và Môi trường TP. Đà Nẵng đang lấy ý kiến đối với dự thảo Quyết định quy định điều kiện, trình tự, thủ tục thẩm định giao đất ở không đấu giá quyền sử dụng đất cho cá nhân, trong đó làm rõ đối tượng, tiêu chí xét duyệt và thứ tự ưu tiên.
Chia sẻ
Mục tiêu chính của Mỹ là giải quyết cuộc khủng hoảng Ukraine và khôi phục sự ổn định chiến lược trong quan hệ với Nga, cựu chuyên gia phân tích của CIA, Ray McGovern nhận định.
Chia sẻ
Mới đây, những video và hình ảnh về đồi hoa hướng dương ở Nghệ An trở nên viral khắp mạng xã hội với số lượt xem lên tới hàng chục nghìn. Thậm chí, có người xuýt xoa rằng khung cảnh chẳng khác gì được tạo nên từ AI (trí tuệ nhân tạo), hoặc từ thiên đường bước ra.
Chia sẻ
Chỉ sau hai ngày "Avatar 3: Lửa và tro tàn" đã nhanh chóng tiến sát mốc 100 tỷ đồng doanh thu, bao gồm cả suất chiếu sớm và lượng vé đặt trước.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Nguyễn Thanh Điệp
