Thị trường tín chỉ carbon: AI đang dần trở thành "kẻ thù" của mục tiêu giảm phát thải

Báo cáo a16z lập bản đồ 100 ứng dụng AI tạo sinh hàng đầu , cho thấy ChatGPT đang có sự cạnh tranh mạnh mẽ. Gemini của Google đang phát triển nhanh chóng, và Grok- được hậu thuẫn bởi tỷ phú Elon Musk cũng chen chân lên phía trên bảng xếp hạng.

Bất chấp những khác biệt, báo cáo cho thấy những mô hình hàng đầu đều đang phát triển nhanh chóng về trải nghiệm người dùng, mở rộng tính năng và hiện diện trên thị trường. Điều này đánh dấu một lĩnh vực đang phát triển, không còn chỉ do ChatGPT thống trị nữa.

Khi việc sử dụng AI ngày càng tăng, tác động của nó đến môi trường trở nên vô cùng quan trọng. Trên Carboncredits.com, tác giả Jennifer L đã có phân tích lượng tiêu tốn carbon với từng loại AI.

Trò chuyện OpenAI GPT

Đối với ChatGPT, hầu hết các phân tích đều cho thấy nó tiêu thụ nhiều năng lượng hơn và thải ra nhiều carbon hơn trên mỗi truy vấn so với Gemini.

Một phần nguyên nhân là do kích thước mô hình lớn hơn và việc sử dụng rộng rãi. Những cải tiến về hiệu suất phần cứng và nguồn năng lượng đang làm giảm số lượng, nhưng mức tiêu thụ điện năng điển hình vẫn cao hơn Google

Sam Altman của OpenAI tuyên bố một truy vấn ChatGPT sử dụng năng lượng tương đương với việc bật lò nướng trong khoảng một giây. Các ước tính độc lập cũng phù hợp với mức này.

Mặc dù một truy vấn duy nhất sử dụng năng lượng vừa phải, nhưng mức tăng trưởng nhanh chóng về mức sử dụng đồng nghĩa với việc tổng mức tiêu thụ điện là đáng kể. Các trung tâm dữ liệu của Hoa Kỳ — nhiều trung tâm trong số đó hỗ trợ AI — có thể chiếm tới 8% tổng mức sử dụng điện của Hoa Kỳ vào năm 2030 .

Greenly, một công ty tính toán lượng khí thải carbon, ước tính rằng việc sử dụng ChatGPT-4 để trả lời một triệu email mỗi tháng có thể tạo ra 7.138 tấn CO₂, tương đương với khoảng 4.300 chuyến bay khứ hồi Paris – New York mỗi năm.

Google Gemini

Google đã và đang nỗ lực cải thiện hiệu quả của các mô hình AI, và Gemini cũng phản ánh nỗ lực này. Theo báo cáo của Google, các truy vấn dạng văn bản trong Gemini tiêu tốn rất ít năng lượng so với các hệ thống AI trước đây.

Công ty nhấn mạnh vào hiệu quả tăng đáng kể về cả mức sử dụng năng lượng và cường độ carbon, khiến Gemini trở thành một trong những mẫu máy lớn gọn nhẹ hơn khi xử lý các lời nhắc ngắn chỉ bằng văn bản.

Các chuyên gia cảnh báo phương pháp của Google có thể đánh giá thấp chi phí môi trường bằng cách loại trừ việc sử dụng nước gián tiếp (ví dụ: làm mát nhà máy điện) và dựa vào việc tính toán lượng carbon theo thị trường .

DeepSeek R1

Các mô hình suy luận của DeepSeek hoạt động tốt với các câu hỏi dài và phức tạp. Điều này khiến chúng tiêu tốn nhiều năng lượng hơn so với các mô hình trò chuyện thông thường.

DeepSeek chưa chia sẻ số liệu CO₂ chính xác. Tuy nhiên, kết quả đánh giá cho thấy mức tiêu thụ năng lượng trên mỗi truy vấn của nó cao hơn nhiều so với các đối thủ cạnh tranh. Điều này đặc biệt đúng với các tác vụ đòi hỏi lập trình nhiều bước hoặc mã hóa. Điều này đưa DeepSeek lên vị trí cao nhất về lượng phát thải trên mỗi truy vấn.

Một nghiên cứu học thuật gần đây cho thấy các mô hình như DeepSeek-R1 tiêu thụ hơn 33 Wh mỗi câu lệnh dài — gấp hơn 70 lần năng lượng của các mô hình nhỏ hơn như GPT-4.1 Nano. Suy luận quy mô lớn, với 700 triệu truy vấn mỗi ngày, có thể tiêu thụ lượng điện tương đương 35.000 hộ gia đình ở Mỹ. Nó cũng sẽ cần một khu rừng rộng bằng Chicago để bù đắp lượng khí thải carbon.

Trung tâm Dữ liệu hay Trung tâm Carbon?

Câu hỏi này được Jennifer L đặt ra khi việc tác động của AI đến mục tiêu giảm phát thải đang đi ngược chiều. Thoạt nhìn, Gemini có vẻ thân thiện với môi trường nhất theo từng truy vấn, trong khi ChatGPT có tác động vừa phải, và DeepSeek là kém hiệu quả nhất.

Tuy nhiên, việc sử dụng AI trong thực tế liên quan đến hàng tỷ truy vấn mỗi ngày. Vì vậy, ngay cả những khác biệt nhỏ cũng quan trọng. Khi AI mở rộng quy mô, tổng lượng năng lượng và CO₂ sử dụng sẽ tăng vọt trừ khi hệ thống được tối ưu hóa để đạt hiệu quả.

Những rủi ro về môi trường là có thật. Các chuyên gia ước tính mức sử dụng trung tâm dữ liệu toàn cầu có thể đạt 945 terawatt-giờ (TWh) vào năm 2030, trong đó AI chiếm 652 TWh — tăng gấp 80 lần so với hiện tại. Chỉ riêng AI tạo sinh có thể gây ra 18–246 triệu tấn khí thải CO₂ mỗi năm vào năm 2035, tương đương với toàn bộ các ngành công nghiệp như hàng không hoặc vận tải biển.

Nếu không có thiết kế xanh, sự phát triển của AI có thể cản trở những nỗ lực giảm thiểu tác động đến khí hậu. Các công ty cần phải nghĩ xa hơn tốc độ và độ chính xác—AI cũng phải phát triển bền vững.

Cuộc cạnh tranh về AI đang ngày càng gay gắt - với ChatGPT, Gemini và Grok đang cạnh tranh quyết liệt với nhau. Người dùng được hưởng lợi từ các công cụ tốt hơn, nhưng việc sử dụng ngày càng tăng đồng nghĩa với việc chi phí môi trường cũng tăng theo.

Khi lĩnh vực này phát triển nhanh hơn, tác động của AI đến khí hậu là không thể bỏ qua. Các mô hình kết hợp hiệu suất cao với mức tiêu thụ năng lượng thấp sẽ định hình tương lai. Nên các nhà đổi mới buộc phải có những tính toán cân bằng giữa tiến bộ và tính bền vững, giá trị của AI có thể còn lớn hơn nữa khi "xanh" hơn.

×