Tiết lộ bí mật về người chỉ huy nước cờ của ông Putin

Kirill Dmitriev, người đứng đầu quỹ đầu tư quốc gia của Nga và là đặc phái viên của Tổng thống Nga Putin về hợp tác kinh tế và đầu tư quốc tế, người đã từng ở trong danh sách trừng phạt của Mỹ, về lý thuyết là sẽ không được đặt chân đến đất Mỹ chứ đừng nói đến Nhà Trắng.

Tuy nhiên, Bộ Tài chính Mỹ đã phải tạm thời đình chỉ lệnh trừng phạt để ông Dmitriev có thể nhập cảnh hợp pháp vào nước này. Ông Dmitriev vẫn bị cấm vào Vương quốc Anh và Liên minh Châu Âu.

Vì vậy, cuộc gặp vào chiều thứ Tư của Dmitriev với đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff không chỉ minh chứng cho sự xích lại gần nhau giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng thống Nga Putin mà còn cho thấy khả năng thuyết phục của chính ông. Chuyến thăm của ông cũng chỉ ra rằng Moscow là bên chiến thắng duy nhất trong một tuần đánh dấu việc tổng thống Mỹ áp đặt mức thuế quan toàn diện, mang tính lịch sử đối với nhiều quốc gia. Điều thú vị là Nga đã tránh được cơn thịnh nộ của ông Trump, và ông Putin chắc chắn sẽ tìm cách tận dụng sự hỗn loạn sau đó để có lợi cho Nga.

“Nếu Mỹ muốn có nhiều hoạt động kinh doanh hơn với Nga… thì tất nhiên (Mỹ) có thể làm như vậy”, ông Dmitriev nói với CNN vào thứ năm, đồng thời nói thêm trong một cuộc phỏng vấn riêng với phương tiện truyền thông nhà nước Nga rằng một trong những “chủ đề chính” mà ông đã thảo luận với ông Witkoff là “khôi phục quan hệ Nga-Mỹ”. Nhưng chính xác thì ai là người được giao nhiệm vụ thuyết phục Mỹ thiết lập quan hệ đối tác mới với Nga mà không quan tâm đến Ukraine?

Nga 'mở cửa cho kinh doanh'

Dmitriev là người quen thân thiết với Thái tử Mohammed bin Salman (MBS) của Ả Rập Saudi, một nhà tài chính tài ba, và có lẽ là người cuối cùng mà mọi người mong đợi sẽ chỉ huy nước cờ ngoại giao quan trọng nhất của ông Putin cho đến nay.

Ông Dmitriev đã có mặt tại Riyadh khi các phái đoàn Mỹ và Nga gặp nhau trong cuộc đàm phán hòa bình sơ bộ đầu tiên vào tháng trước, thậm chí còn ở lại sau khi các cuộc thảo luận kết thúc để có cuộc gặp riêng không chính thức với MBS.

Một tuần sau, ông lập một tài khoản trên X với thông báo: “Nga mở cửa cho hợp tác kinh tế Mỹ-Nga và tin rằng sự hợp tác như vậy là chìa khóa cho nền kinh tế toàn cầu phục hồi tốt hơn”. Kể từ đó, ông vẫn tiếp tục viết Twitter - chỉ bằng tiếng Anh - về các chủ đề hòa bình thế giới, cơ hội kinh doanh của Nga và phương Tây - cũng như sự vĩ đại của ông Trump và ông Putin.

"Dưới sự lãnh đạo của Tổng thống Putin và Tổng thống Trump, thế giới đã trở thành một nơi an toàn hơn nhiều ngày nay! Lịch sử! Sử thi! #Nga #Mỹ #MỹNga” Dmitriev viết sau cuộc điện đàm ngày 18/3 giữa hai nhà lãnh đạo, trong đó nhà lãnh đạo Nga đã đồng ý ngừng tấn công cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraine trong 30 ngày.

Cùng ngày, Dmitriev đã gắn thẻ Elon Musk trong một bài đăng về cách Nga và Mỹ có thể cùng nhau biến nỗi ám ảnh hạ cánh trên sao Hỏa của tỷ phú Tesla thành hiện thực. Sau đó, ông tuyên bố sẽ gặp Musk để thảo luận về ý tưởng này.

Rõ ràng, Dmitiev đang ve vãn ông Trump, đoàn tùy tùng của ông và những người ra quyết định xung quanh ông bằng ngôn ngữ của chính họ: ngôn ngữ của tiền bạc, thỏa thuận, khẩu hiệu và sự lạc quan.

Nhưng ông ấy đến từ đâu?

Một người yêu nước Mỹ

Người Nga rất thích sử dụng xe Rolls Royce trong các chuyến công tác ngoại giao.

Thường được đào tạo tại Học viện Quan hệ Quốc tế Nhà nước Moscow (MGIMO), được đào tạo nhiều thứ tiếng, được trang bị kiến ​​thức bách khoa về các hiệp ước ngoại giao, tiền lệ và thủ tục, đội ngũ này rất giỏi trong việc đánh lừa các đối tác nước ngoài, giành được sự nhượng bộ và bảo vệ vị thế của Moscow trên trường thế giới.

Sergei Lavrov, bộ trưởng ngoại giao cứng rắn, phục vụ lâu năm, hầu như được các nhà ngoại giao kỳ cựu tôn sùng là bậc thầy "đáng gờm" của nghệ thuật này. Sergei Ryabkov, phó của ông là Yuri Ushakov, cố vấn ngoại giao của Tổng thống Putin, và Grigory Karasin, đồng lãnh đạo phái đoàn Nga tại các cuộc đàm phán ở Riyadh, đều xuất phát từ cùng một truyền thống.

Nhưng Dmitriev không phải là bất kỳ điều nào trong số này.

Ông có trình độ học vấn về toán học, nghề nghiệp là một nhà tài chính và có khuynh hướng yêu nước Mỹ.

Ông không được đào tạo chính thức về ngoại giao, không học tại MGIMO hay các trường đào tạo ngoại giao khác, và chưa bao giờ phục vụ tại Điện Kremlin hay leo lên vị trí quan trọng tại Bộ Ngoại giao Nga.

Bất chấp những suy đoán ngược lại, không có bằng chứng nào cho thấy ông có sự nghiệp với SVR, FSB hay bất kỳ cơ quan tình báo Nga nào khác có mối liên hệ chặt chẽ với nước Nga của Putin.

Trên thực tế, Dmitriev thậm chí không phải là người Nga, mà là người Ukraine, hoặc ít nhất là ông sinh ra ở đó. Ông cũng đã dành nhiều năm làm việc vui vẻ và có lợi nhuận ở Mỹ, và có thể dễ dàng ở lại đó.

Kết nối Kiev

Vào những năm 1960, Liên Xô đã đưa ra một mô hình giáo dục mới. Các trường trung học chuyên biệt sẽ tuyển chọn những thanh thiếu niên giỏi nhất và thông minh nhất trong nhiều lĩnh vực khác nhau để đảm bảo sự thống trị của Liên Xô trong khoa học, nghệ thuật và các lĩnh vực khác.

Lyceum Vật lý-Toán học Kyiv, được thành lập năm 1963, là một trong những ngôi trường như vậy. Vào cuối những năm 1980, khi Dmitriev gia nhập, ngôi trường này đã trở thành một trong những ngôi trường ưu tú nhất trong Liên bang.

Các cựu sinh viên ngày nay vẫn tự hào rằng họ đã vượt trội hơn các trường vật lý đối thủ ở Moscow như Leningrad và Novosibirsk.

“Đó là ba hoặc bốn năm cuối trung học. Họ chủ yếu tuyển những học sinh giỏi nhất và thông minh nhất, những người đã đạt điểm cao trong các kỳ thi địa phương ở độ tuổi 13 hoặc 14, và ý tưởng là chúng tôi sẽ đại diện cho Liên Xô trong mọi cuộc thi toán học và vật lý quốc tế, và sau đó chúng tôi sẽ đến một viện nghiên cứu và chế tạo bom hạt nhân hoặc thứ gì đó”, Roman Sulzhyk, một người cùng thời với Dmitriev tại trường, cho biết.

Những người khác cũng được giáo dục cùng với Dmitriev đều nhớ rằng ông sở hữu một trí tuệ đặc biệt nhạy bén.

“Anh ấy rất tài năng. Anh ấy là một trong những sinh viên giỏi nhất trong nhóm của chúng tôi: rất thông minh, một bộ não rất, rất, rất có hệ thống", Volodymyr Ariev, một công dân Ukraine học cùng năm với Dmitriev, cho biết. “Vì vậy, tôi không ngạc nhiên khi anh ấy bắt đầu sự nghiệp kinh doanh của mình.”

Năm 1989, Dmitriev được chọn để trao đổi với Mỹ - một trong những cuộc trao đổi đầu tiên giữa các trường học Hoa Kỳ và Liên Xô.

Những bức ảnh trên báo thời đó cho thấy một thanh niên cao gầy, gầy gò đang cầm lá cờ sao và sọc mà anh ta vừa đổi lấy lá cờ Liên Xô với người đứng đầu hội đồng học sinh tại Trường trung học Milford ở New Hampshire. Một tờ báo địa phương đưa tin, Dmitriev "nói rằng Ukraine có lịch sử lâu dài là một quốc gia độc lập trước khi trở thành một phần của đế chế Nga" và "Ukraine có truyền thống dân chủ mạnh mẽ và anh hy vọng đất nước sẽ phát triển thịnh vượng trong một quốc gia độc lập".

Vào thời điểm này, Liên Xô đã ở giai đoạn cuối. Những sự nghiệp nghiên cứu và chế tạo bom mà Liên Xô đã vạch ra cho những sinh viên như Dmitriev đã tan thành mây khói.

Vì vậy, giống như nhiều người thuộc thế hệ Xô Viết cuối cùng, ông đã nắm bắt cơ hội để rời khỏi đất nước bằng cả hai tay. Và giống như nhiều nhà toán học và vật lý học vào thời điểm đó, ông đã đưa các kỹ năng số của mình vào thế giới tài chính.

Trở lại Moscow

Sau chuyến đi New Hampshire, Dmitriev đến sống với gia đình bạn bè ở California, nơi ông đã học hai năm tại một trường cao đẳng địa phương. Ông tiếp tục học tại Stamford, tốt nghiệp năm 1996. Sau đó, ông theo đuổi sự nghiệp tại Goldman Sachs, Trường Kinh doanh Harvard và McKinsey & Company.

Đến cuối thập kỷ, ông đến Moscow để tham gia cuộc cách mạng thị trường tự do, dành phần lớn thời gian trong những năm 2000 tại Delta Private Equity, chi nhánh tài chính của một dự án của chính phủ Mỹ nhằm thúc đẩy đầu tư tư nhân vào Nga.

Khi Quỹ đầu tư trực tiếp của Nga (RDIF) được thành lập vào năm 2011 để thu hút đầu tư nước ngoài, ông là người phù hợp với công việc này, một nhà tài chính giàu kinh nghiệm, người bản ngữ nói tiếng Nga và có một danh bạ ấn tượng. Ông cũng biết cách nói chuyện với người phương Tây bằng ngôn ngữ của họ.

Alexander Kolyandr, thành viên cấp cao không thường trú tại Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu, người trước đây từng làm phóng viên tài chính cho tờ Wall Street Journal Moscow vào những năm 2000 và 2010, cho biết: "Ông ấy rất thông minh và không giống như nhiều quan chức nhà nước Nga khác, ông ấy biết cách cư xử".

“Ông ấy là người dễ giao lưu, và không bao giờ nói điều gì ngượng ngùng. Ông ấy cư xử như một người văn minh - điều đó không phải lúc nào cũng đúng với những người trong giới kinh doanh Nga".

Thực ra, có một lý do cho điều đó. Dmitriev đến từ thế giới ngân hàng đầu tư của Mỹ và ông mang theo đạo đức làm việc khắt khe, 24 giờ một ngày của thế giới này.

“Đây là điều rất, rất phổ biến ở các quỹ đầu tư trên toàn cầu: bạn làm việc chăm chỉ, 24/7, không nghỉ lễ và bạn không có giờ làm việc hay giờ nghỉ cá nhân - bạn làm việc mọi lúc. Đó là cách chúng tôi làm việc”, Maria Uvarova, người điều hành quan hệ công chúng cho RDIF từ năm 2013-2017, cho biết. Đây không phải là lịch trình dành cho tất cả mọi người. Uvarova cho biết, đó là “mệt mỏi, hiệu quả ở cấp độ máy móc, ngày này qua ngày khác”.

Những người khác đã nói về sự kiệt sức dưới sự quản lý của Dmitriev. Nhưng một số người, bao gồm cả Uvarova, đã phát triển mạnh mẽ. Cô cảm thấy như mình đang làm điều gì đó cho đất nước. Và Dmitriev, cô tin rằng, cũng có cùng quan điểm - ít nhất là lúc đầu. "Tôi biết chắc chắn rằng anh ấy muốn làm tốt nhất có thể cho nước Nga. Ông ấy đã chọn Nga làm quốc gia cư trú, mặc dù ông ấy có thể dễ dàng ở lại Mỹ. Ông ấy là một người thông minh, tài năng, làm việc cực kỳ chăm chỉ, có lẽ là người chăm chỉ nhất mà tôi từng làm việc cùng", cô nói.

Nhưng theo thời gian, Dmitriev ngày càng bị cuốn vào quỹ đạo của Điện Kremlin. “Tôi thấy bực bội khi ông ấy bắt đầu nghĩ nhiều hơn về cách làm hài lòng nhóm thân cận của Putin thay vì phục vụ lợi ích của đất nước”, Uvarova nói. “Tôi chứng kiến ​​mọi thứ bắt đầu tập trung vào Putin và lịch trình của ông ấy.

Kết nối với Riyadh

Sau khi Crimea sáp nhập vào Nga, sự quan tâm của Mỹ đối với RDIF bắt đầu suy yếu và Dmitriev bắt đầu tìm kiếm đối tác mới ở những nơi khác trên thế giới - đặc biệt là Trung Đông.

Vào khoảng thời gian này, ông bắt đầu nổi lên như một nhân vật thực sự quan trọng, ít nhất là trong giới tài chính Nga.

“Khoảng năm 2014, Dmitriev đột nhiên trở nên nổi tiếng và là người mà giới truyền thông chú ý. “Từ năm 2015 cho đến khi đại dịch Covid bùng phát, đã có tất cả các cuộc họp của OPEC cộng với người Saudi đến Nga và người Nga đến Saudi. Ông ấy đã ở xung quanh tất cả các phái đoàn đó”.

Mối liên hệ với vùng Vịnh là chìa khóa thành công của Dmitriev và lý giải cho sự xuất hiện gần đây của ông ở Riyadh.

Năm 2015, RDIF đã ký một thỏa thuận trị giá 10 tỷ đô la với quỹ đầu tư Saudi. Năm sau, một phái đoàn từ Vương quốc đã đến thăm Moscow. Sau đó, vào tháng 10/2017, một cuộc đảo chính ngoại giao quan trọng đã diễn ra: Bản thân Vua Salman, khi đó 80 tuổi, đã đến thủ đô Nga để hội đàm với ông Putin.

“RDIF chỉ tổ chức chuyến thăm đó. Có vẻ như Saudi Arabia là nơi mà RDIF thực sự phụ trách. Không phải Bộ Ngoại giao, không phải Bộ Năng lượng. Tôi nghĩ hầu hết mọi người ở Moscow đều biết rằng Saudi Arabia, hay UAE, là phạm vi trách nhiệm của RDIF”, Uvarova nói.

Vào thời điểm đó, đây không phải là bí mật. Cũng không phải là chưa từng có tiền lệ khi các quan chức cấp cao tạo ra lãnh địa riêng trong chính sách đối ngoại.

Trong một thời gian, thủ lĩnh Chechnya Ramzan Kadyrov đã điều hành mối quan hệ với Libya. Igor Sechin, trợ thủ đắc lực của ông Putin và là người đứng đầu công ty dầu mỏ khổng lồ Rosneft, đã thực hiện một dự án cá nhân về Nam Mỹ. Roman Abramovich, cựu chủ sở hữu của Chelsea, không hiểu sao lại nổi lên như một người trung gian ngoại giao trong những ngày đầu của cuộc chiến ở Ukraine.

Nhưng làm thế nào một cậu học sinh đến từ Kyiv, người tôn vinh nền tự do của Ukraine lại trở thành người đại diện cho Điện Kremlin của ông Putin?

Mối quan hệ cá nhân với Putin

“Ngay cả ở Liên Xô, nếu bạn muốn tạo dựng sự nghiệp và bạn đến từ các nước cộng hòa, bạn phải đến Moscow, đến trung tâm đế quốc và trở thành một phần của ban điều hành doanh nghiệp của chính phủ ở đó. Về cơ bản, đó là truyền thống đồng hóa chậm rãi”, Sulzhyk nói.

Bản thân Sulzhyk đã làm việc tại sàn giao dịch chứng khoán Moscow vào những năm 2010 nhưng cho biết ông chưa bao giờ gặp Dmitriev trong công việc. Sau đó, ông trở về Kyiv và hiện đang điều hành Resist Ua, một tổ chức chuyên hỗ trợ lực lượng vũ trang Ukraine.

Vậy còn chuyện gì đang xảy ra nữa?

Một số người chỉ ra mối quan hệ gia đình. Vợ của Dmitriev, bà Natalia Popova, là phó giám đốc của Innopraktika, một công ty do con gái của ông Putin là Katerina Tikhonova thành lập. Cặp đôi này là khách mời tại đám cưới của Tikhonova với người chồng cũ Kirill Shamalov. Một vụ rò rỉ email của Shamalov được trang tin điều tra iStories của Nga công bố vào năm 2022 cho thấy ông và Dmitriev thường xuyên trao đổi thư từ.

Trong quá trình thăng tiến, Dmitriev vẫn giữ kín quan điểm của mình. Những người quen mô tả ông là một người kín tiếng, hiếm khi thảo luận về niềm tin cá nhân hoặc chính trị của mình.

Nhưng sự gần gũi của người đàn ông 49 tuổi này với ông Putin cho thấy ông đã đồng tình với quan điểm thế giới của nhà lãnh đạo Nga - cụ thể là Moscow đang trong tình trạng chiến tranh với phương Tây.

Sự tái xuất đột ngột của ông Dmitriev sau ba năm đã khiến một số người bối rối. Phóng viên kinh doanh người Nga tự hỏi liệu ông có đang cố gắng bảo vệ uy tín của mình cho các cơ hội hòa bình hay không.

Uvarova có lời giải thích giản dị hơn về hành động biến mất của Dmitriev: bà nói rằng ông ấy chỉ đơn giản là rất nhạy cảm với những lời chỉ trích của công chúng và thích tránh xa tranh cãi. Ông ấy cũng biến mất khỏi ánh đèn sân khấu trong cuộc xung đột Ukraine đầu tiên vào năm 2014 đến 2015. "Nhưng chúng tôi không bao giờ ngừng làm việc", Uvarova nói.

Nói cách khác, việc giữ thái độ khiêm tốn đã giúp Dmitriev giữ được một mức độ uy tín và sự tôn trọng nhất định trong khi các quan chức thẳng thắn hơn lại đánh mất điều đó.

Bây giờ, ông đang tận dụng vị thế đó khi trở thành người giải quyết vấn đề kinh tế của Putin.

Mối quan hệ chặt chẽ của ông với vùng Vịnh có thể giải thích tại sao ông được chọn vào phái đoàn đến Saudi Arabia. Trên thực tế, có thể giải thích tại sao ông Putin đồng ý đàm phán tại Saudi Arabia ngay từ đầu.

Kết thúc chuyến đi tới Washington tuần này, Dmitriev đã nói về "động thái tích cực" trong quan hệ giữa Moscow và Washington, nhưng nói thêm rằng cần có thêm nhiều cuộc họp nữa để giải quyết những bất đồng còn lại.

“Những người phản đối việc xích lại gần nhau lo sợ rằng Nga và Mỹ sẽ tìm thấy tiếng nói chung, bắt đầu hiểu nhau hơn và xây dựng sự hợp tác trong cả các vấn đề quốc tế và kinh tế. Nhưng mỗi cuộc gặp gỡ, mỗi cuộc trò chuyện thẳng thắn đều cho phép chúng ta tiến về phía trước”, ông Dmitriev nói.

×