Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol: Từ ngôi sao đang lên đến vụ bắt giữ lịch sử

Từ một công tố viên nổi tiếng, ông Yoon Suk Yeol vươn lên thành Tổng thống Hàn Quốc chỉ trong vài năm, nhưng sau một loạt vụ bê bối và sắc lệnh thiết quân luật, ông trở thành tổng thống đương nhiệm đầu tiên của Hand Quốc bị bắt giữ.

Ông Yoon tuyên bố nhượng bộ các nhà điều tra hôm 14/1 sau nhiều tuần đối đầu chính trị căng thẳng. Ông nhấn mạnh, các điều tra viên không có thẩm quyền bắt giữ ông nhưng ông nhượng bộ để tránh "đổ máu".

Ngoài việc là tổng thống Hàn Quốc đương nhiệm đầu tiên bị bắt giữ, ông Yoon còn là tổng thống thứ ba bị luận tội và nếu được Tòa án Hiến pháp chấp thuận, ông sẽ là tổng thống thứ 2 bị cách chức.

Từ công tố viên "ngôi sao"

Sinh ra tại Seoul vào năm 1960 vài tháng trước cuộc đảo chính quân sự, ông Yoon học luật và trở thành công tố viên đấu tranh chống tham nhũng quyết liệt.

Ông Yoon bắt đầu nổi tiếng khi dẫn đầu điều tra cáo buộc Cơ quan Tình báo Trung ương Hàn Quốc (NIS) thao túng thông tin trên mạng để định hướng dư luận nhằm giành lợi thế cho đảng bảo thủ trước cuộc bầu cử năm 2012. Ông cũng tìm cách truy tố người đứng đầu NIS vì can thiệp bầu cử, cũng như cáo buộc chính sếp của mình là Bộ trưởng Tư pháp Hwang Kyo-ahn can thiệp vào cuộc điều tra.

Đặc biệt, ông đóng vai trò quan trọng trong việc luận tội bà Park Geun-hye, nữ tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc vào năm 2016. Bà Park sau đó bị kết án vì lạm dụng quyền lực và bị bỏ tù. 

Hai năm sau, khi trở thành Tổng Công tố viên, ông Yoon chỉ đạo cuộc điều tra tham nhũng với một đồng minh thân cận của Tổng thống Moon Jae-in. Điều này khiến ông ngày càng được những người bảo thủ yêu mến vì họ thất vọng với các chính sách tự do của ông Moon.

Đảng Quyền lực Nhân dân (PPP) bảo thủ đã rất thích những gì ông Yoon thể hiện. Vì thế họ đã thuyết phục ông trở thành ứng cử viên tổng thống của họ.

Ông Yoon giành chiến thắng vào tháng 3/2022, sau khi đánh bại đối thủ Lee Jae-myung của Đảng Dân chủ với tỷ lệ sít sao nhất trong lịch sử Hàn Quốc.

Trở thành tổng thống đầu tiên của Hàn Quốc bị bắt

Sau khi trở thành Tổng thống, ông Yoon dần đánh mất sự yêu mến của công chúng, đặc biệt là phụ nữ do ông đã tuyên bố trong chiến dịch tranh cử sẽ bãi bỏ Bộ bình đẳng giới và liên tục vướng vào các vụ bê bối đáng tiếc.

Điều này bao gồm cách chính quyền của ông xử lý vụ giẫm đạp lên nhau trong lễ hội Halloween năm 2022 khiến hơn 150 người thiệt mạng. Công chúng cũng đổ lỗi cho chính quyền của ông Yoon về tình trạng lạm phát lương thực, nền kinh tế trì trệ và hạn chế ngày càng tăng quyền tự do ngôn luận.

Ông bị cáo buộc lạm dụng quyền phủ quyết của tổng thống, đáng chú ý là việc ông bác bỏ một dự luật để mở đường cho cuộc điều tra đặc biệt về cáo buộc thao túng cổ phiếu của vợ ông, bà Kim Keon Hee.

Ông Yoon tiếp tục bị tổn hại danh tiếng vào năm 2023 khi vợ ông bị quay lén cảnh nhận một chiếc túi xách hiệu trị giá 2.000 USD làm quà tặng. Khi đó, ông Yoon đứng về phía vợ, khẳng định sẽ là khiếm nhã nếu từ chối món quà.

Ngoài ra, mẹ vợ của ông, bà Choi Eun-soon cũng gây thêm tai tiếng cho ông khi bị kết án một năm tù vì làm giả giấy tờ tài chính trong một giao dịch bất động sản. Bà Choi vừa được thả vào tháng 5/2024.

Năm ngoái, một bản kiến nghị kêu gọi luận tội ông Yoon đã được nhiều người ủng hộ và truy cập đến mức trang web lưu trữ bản kiến nghị này của quốc hội Hàn Quốc bị sập.

Với tư cách là tổng thống, ông Yoon vẫn duy trì lập trường cứng rắn chống lại việc Triều Tiên sở hữu vũ khí hạt nhân và củng cố mối quan hệ với đồng minh truyền thống của Seoul là Mỹ.

Nhưng những nỗ lực của ông nhằm khôi phục quan hệ với Nhật Bản, quốc gia từng cai trị Hàn Quốc, lại không được nhiều người trong nước ủng hộ. Ông Yoon đánh mất quyền lực kể từ khi Đảng Dân chủ đối lập giành được đa số phiếu trong cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 4 năm ngoái. 

Trong bài phát biểu trên truyền hình tuyên bố thiết quân luật, ông Yoon đã chỉ trích "các thành phần chống nhà nước đang cướp đoạt tự do và hạnh phúc của người dân". Đội ngũ của ông sau đó coi việc áp đặt thiết quân luật là một nỗ lực nhằm phá vỡ sự bế tắc trong lập pháp.

Nhưng một nhà phân tích nhận định, việc ông Yoon áp đặt thiết quân luật lần đầu tiên ở Hàn Quốc kể từ những năm 1980 để giải quyết những khó khăn chính trị của ông là vô lý.