Trồng cây cao su ở hơn 25.000ha rừng nghèo tại tỉnh Gia Lai, vì sao có tới 70% số cây bị chết, còi cọc?

Gia Lai rà soát toàn diện diện tích cao su kém hiệu quả, tính phương án trả đất cho dân thiếu đất sản xuất

Ông Phạm Anh Tuấn – Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai đã yêu cầu Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai chủ trì thực hiện Dự án điều tra, kiểm kê rừng năm 2025, trong đó trọng tâm là đánh giá toàn diện chương trình chuyển rừng nghèo sang trồng cao su, vốn đang bộc lộ nhiều bất cập sau hơn một thập niên triển khai.

Theo báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường, thực hiện chương trình chuyển đổi 50.000 ha rừng nghèo sang trồng cây cao su trên địa bàn tỉnh Gia Lai cũ, từ năm 2008 đến nay, tỉnh này đã cho phép 16 doanh nghiệp thực hiện 44 dự án chuyển rừng nghèo sang trồng cao su với tổng diện tích 32.405,5 ha.

Trong đó, diện tích đã trồng cao su là 25.535,7 ha. Sau khi được UBND tỉnh cho phép triển khai, các doanh nghiệp đã tiến hành khai hoang, trồng và chăm sóc cây cao su theo quy trình kỹ thuật.

Tuy nhiên, chỉ có 7.884,4 ha cây cao su phát triển bình thường (chiếm 30,9% diện tích đã trồng), diện tích còn lại cây cao su bị chết, kém phát triển ngày càng gia tăng (từ năm 2018 là 12.039 ha; năm 2022 là 16.364 ha; năm 2025 là 17.651,3 ha).

Trước thực trạng này, ông Phạm Anh Tuấn - Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo các đơn vị chức năng phải đánh giá chi tiết từng dự án, từng loại đất, loại cây trồng, năng suất và hiệu quả đầu tư, làm rõ nguyên nhân vì sao trước đây được đánh giá đủ điều kiện trồng cao su nhưng nay lại không hiệu quả.

"Phải đưa ra định hướng rõ ràng đối với diện tích cây cao su kém phát triển: cái gì có thể phục hồi thì phục hồi, cái gì nên chuyển đổi thì cần phù hợp quy hoạch và hiệu quả kinh tế", ông Tuấn nhấn mạnh.

Đáng chú ý, lãnh đạo tỉnh cũng yêu cầu xem xét việc trả lại một phần diện tích đất cho địa phương để giải quyết nhu cầu đất sản xuất cho đồng bào dân tộc thiểu số đang thiếu đất canh tác - một vấn đề xã hội dai dẳng tại vùng sâu vùng xa Gia Lai.

Nhiều khó khăn trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất

Hiện nay, các doanh nghiệp được giao đất trồng cao su đã đề xuất nhiều phương án như chuyển sang trồng trọt, chăn nuôi hoặc các dự án nông nghiệp khác. Tuy nhiên, quá trình chuyển đổi đang gặp nhiều vướng mắc về thủ tục pháp lý, đặc biệt là quy định chuyển đổi mục đích sử dụng rừng và nghĩa vụ trồng rừng thay thế theo luật Lâm nghiệp.

Chủ tịch tỉnh Gia Lai yêu cầu các cơ quan chuyên môn hoàn thành báo cáo đánh giá và đề xuất phương án xử lý cụ thể trước ngày 5-10, để UBND tỉnh trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy cho ý kiến, trước khi gửi Bộ Nông nghiệp và Môi trường nghiên cứu, báo cáo cấp thẩm quyền.

Chương trình chuyển rừng nghèo sang trồng cao su từng được kỳ vọng là “đòn bẩy” phát triển kinh tế ở Tây Nguyên. Tuy nhiên, sau hơn 15 năm, nhiều diện tích đất rừng đã bị chuyển đổi nhưng hiệu quả lại không như kỳ vọng, gây lãng phí tài nguyên đất, thậm chí tạo áp lực cho người dân thiếu đất canh tác.

Việc kiểm kê lại rừng và đánh giá lại toàn bộ chương trình không chỉ là yêu cầu cấp thiết về quản lý, mà còn là cơ hội để điều chỉnh chính sách, khắc phục những hệ lụy từ các quyết định sai lầm trước đây, trả lại đất đai cho những người thực sự cần – những nông dân, đồng bào đang thiếu đất sản xuất.

×