Trung Quốc, châu Phi có thể giúp chấm dứt xung đột Nga-Ukraine?

Khi các nhà lãnh đạo châu Phi tới St.Petersburg vào ngày 27/7 để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin, các biểu ngữ và pano xung quanh họ sẽ kỷ niệm mối quan hệ lịch sử giữa lục địa của họ và Moscow.

Tuy nhiên, đằng sau sự vui vẻ, hội nghị thượng đỉnh Nga-châu Phi lần thứ 2 – sẽ bị phủ bóng bởi sự căng thẳng của cuộc chiến ở Ukraine, hiện đã bước sang tháng thứ 18.

Vào tháng 6, Tổng thống Nam Phi, Senegal, Comoros và Zambia đã đến thăm St.Petersburg để gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin với kế hoạch hòa bình 10 điểm nhằm thuyết phục Ukraine và Nga bắt đầu đàm phán. Nhà lãnh đạo Senegal Macky Sall sau đó nói rằng, họ đã yêu cầu Tổng thống Putin “thể hiện mong muốn tiến tới hòa bình” trước hội nghị thượng đỉnh St.Petersburg.

Trong khi đó, cách St.Petersburg khoảng 6.000km về phía đông nam, tại Bắc Kinh, Trung Quốc cũng đã thảo luận về một kế hoạch hòa bình gồm 12 điểm mà họ cho rằng có thể giúp chấm dứt chiến tranh giữa Nga và Ukraine.

Nhưng cũng tương tự như các nhà lãnh đạo châu Phi, các động thái của Trung Quốc cho đến nay không khiến 2 bên tham chiến hạ nhiệt căng thẳng. Các động thái hòa giải của Trung Quốc lẫn châu Phi hiện vẫn chưa giúp Nga giảm bớt các cuộc tấn công dữ dội vào Ukraine cũng như không thuyết phục được Kiev rằng đã đến lúc giải quyết xung đột bằng con đường hòa bình. Tổng thống Zelensky đã tuyên bố rằng Kiev sẽ chỉ tham gia bất kỳ hòa bình nào sau khi Nga rút hoàn toàn khỏi lãnh thổ Ukraine.

Nhưng liệu châu Phi hay Trung Quốc còn cơ hội giúp chấm dứt cuộc chiến tranh ở Ukraine? Họ muốn chấm dứt xung đột đến mức nào? Liệu Nga và Ukraine có thực sự quan tâm đến việc hợp tác với họ để hướng tới một giải pháp hòa bình?

Theo Aljazeera, câu trả lời là có thể sẽ không có đàm phán hòa bình sớm. Cả Ukraine và Nga đều không sẵn sàng nhượng lại lãnh thổ và dường như có rất ít cơ sở chung để bắt đầu đối thoại.

Kết quả là các sáng kiến của Trung Quốc và châu Phi lúc này tỏ ra không hiệu quả. Tuy nhiên, cuối cùng, các cuộc thảo luận thực sự sẽ cần phải diễn ra, theo các nhà phân tích. Và khi các bên sẵn sàng đàm phán, ảnh hưởng của Trung Quốc đối với Nga và tính trung lập tương đối của châu Phi có thể khiến họ trở thành trung gian hòa giải giữa Kiev và Moscow một cách hiệu quả.

“Cuộc chiến này phải có hồi kết… Nó phải được giải quyết thông qua đàm phán và thông qua các biện pháp ngoại giao”, Tổng thống Nam Phi Ramaphosa nói.