Trung Quốc lại nhận hậu quả vì quy định sinh một con

Tỷ lệ kết hôn tại Trung Quốc tiếp tục giảm sâu, chạm mức thấp nhất kể từ khi số liệu được ghi chép vào năm 1986. Theo dữ liệu từ Bộ Dân sự Trung Quốc, số trường hợp đăng ký kết hôn trong năm 2024 chỉ đạt 6,1 triệu, giảm 20% so với con số 7,7 triệu của năm 2023. Đây là mức thấp nhất trong gần 4 thập kỷ, đồng thời chỉ bằng một nửa so với năm 2013.

Bên cạnh đó, số đơn ly hôn cũng gia tăng, với 2,6 triệu cặp vợ chồng nộp đơn trong năm 2024, tăng 1,1% so với năm trước. Sự sụt giảm mạnh mẽ về số lượng kết hôn được cho là bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm tác động của đại dịch Covid-19 khiến một bộ phận dân cư trì hoãn hôn nhân đến năm 2023, sau đó xu hướng này lại tiếp tục lao dốc vào năm 2024. Ngoài ra, nhiều người cũng tránh kết hôn vào năm 2024 vì tin vào quan niệm “năm góa phụ” trong lịch âm Trung Quốc.

Tuy nhiên, sự sụt giảm này không chỉ là hiện tượng nhất thời mà phản ánh một xu hướng rộng lớn hơn: thế hệ trẻ Trung Quốc đang ngày càng từ chối những nỗ lực của chính phủ trong việc đảo ngược tình trạng suy giảm dân số. Nhiều thanh niên cho biết họ không còn đủ khả năng tài chính để lập gia đình, trong khi áp lực xã hội và những kỳ vọng về vai trò giới trong hôn nhân cũng khiến họ chùn bước. Một người dùng mạng xã hội Weibo chia sẻ: “Không phải tôi không muốn kết hôn, mà là tôi không có điều kiện để làm điều đó.”

Những rào cản kinh tế và xã hội đối với hôn nhân

Sự suy giảm tỷ lệ kết hôn tại Trung Quốc không chỉ xuất phát từ những thay đổi trong nhận thức cá nhân mà còn do các yếu tố kinh tế và chính sách xã hội. Trung Quốc, quốc gia đông dân thứ hai thế giới, từng thực hiện chính sách một con trong nhiều thập kỷ, khiến hiện nay số người trẻ trong độ tuổi kết hôn giảm mạnh. Mặc dù chính phủ đã nới lỏng các hạn chế sinh sản, khuyến khích các gia đình sinh nhiều con hơn, nhưng tình trạng dân số già hóa cùng với những khó khăn kinh tế đã khiến giới trẻ không còn mặn mà với việc lập gia đình.

Trong xã hội Trung Quốc, tỷ lệ sinh thường gắn liền với hôn nhân, và việc sinh con ngoài giá thú vẫn gặp nhiều rào cản về mặt pháp lý và văn hóa. Tuy nhiên, ngày càng có nhiều người trẻ chọn sống độc thân và không quan tâm đến chuyện lập gia đình. Một người dùng Weibo bày tỏ: “Không kết hôn là lựa chọn của tôi. Tôi có cuộc sống riêng và muốn tận hưởng nó.” Một người khác bình luận: “Phụ nữ có thể tự nuôi sống bản thân mà không cần dựa vào đàn ông, vì vậy số người muốn kết hôn cũng ít đi.”

Bên cạnh đó, nhiều yếu tố kinh tế cũng góp phần làm giảm sức hút của hôn nhân. Tình trạng thất nghiệp cao ở thanh niên, chi phí sinh hoạt và giáo dục tăng vọt, cùng với gánh nặng chăm sóc trẻ em đã khiến nhiều người từ bỏ ý định lập gia đình. Carl Minzner, chuyên gia nghiên cứu Trung Quốc tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, nhận định: “Tỷ lệ kết hôn sụt giảm phản ánh sự hội tụ của nhiều yếu tố xã hội, từ sự suy giảm dân số trẻ, triển vọng kinh tế ảm đạm cho đến sự thay đổi trong thái độ đối với hôn nhân và gia tăng xung đột giới tính.”

Không chỉ vậy, sự thay đổi trong quan điểm xã hội cũng góp phần làm giảm áp lực kết hôn đối với giới trẻ. Trong những dịp sum họp gia đình vào Tết Nguyên đán, thay vì thúc giục con cái lập gia đình như trước, nhiều bậc phụ huynh đã trở nên khoan dung hơn. Một người dùng mạng xã hội chia sẻ: “Mười năm trước, họ liên tục phàn nàn về việc con cái không chịu kết hôn ở tuổi 27-28. Bây giờ, khi những người ngoài 30 cũng chọn sống một mình, thì áp lực đối với thanh niên đã giảm đi đáng kể.”

Ngoài ra, những chính sách của chính phủ cũng khiến nhiều người ngần ngại bước vào hôn nhân. Việc áp dụng quy định thời gian chờ ly hôn vào năm 2021 khiến nhiều người lo ngại về sự phức tạp trong thủ tục ly hôn. Bên cạnh đó, Trung Quốc vẫn chưa công nhận hôn nhân đồng giới hoặc cung cấp quyền lợi tương đương cho các cặp đôi chung sống mà không đăng ký kết hôn, điều này khiến một bộ phận dân số không thể kết hôn hợp pháp. Một phụ nữ chia sẻ trên Weibo: “Tại sao số lượng đăng ký kết hôn lại giảm trong năm 2024? Bởi vì tôi là người đồng tính nữ.”

×