Từ ngày 1/7, trình tự thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai thay đổi ra sao?

Luật sư Ma Văn Giang (Văn phòng Luật sư Nam Hồng - Đoàn Luật sư TP Hà Nội) cho biết, từ ngày 1/7, việc tổ chức và vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã sẽ được thực hiện theo quy định tại Nghị định số 118/2025/NĐ-CP.

Nghị định này phân định rõ trách nhiệm của Chủ tịch UBND cấp tỉnh và Chủ tịch UBND cấp xã nhằm nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp, thúc đẩy cải cách hành chính theo hướng công khai, minh bạch và lấy sự hài lòng làm thước đo.

Ở cấp xã, nơi trực tiếp tiếp xúc với người dân hằng ngày, Chủ tịch UBND cấp xã đóng vai trò đầu mối trong tổ chức và vận hành Trung tâm Phục vụ hành chính công cấp xã…

Ngoài ra, Luật Đất đai 2024 và Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định trình tự thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai có nhiều điểm mới.

Cụ thể, Chủ tịch UBND cấp xã có trách nhiệm: Tổ chức thực hiện quyết định cưỡng chế, quyết định kiểm đếm bắt buộc theo quy định của Luật Đất đai; Tổ chức thực hiện quyết định thu hồi đất khi có yêu cầu từ cơ quan có thẩm quyền;

Tổ chức cưỡng chế thi hành quyết định trưng dụng đất theo đúng quy định pháp luật; Tham gia Hội đồng thẩm định bảng giá đất, đồng thời đảm nhiệm vai trò Chủ tịch Hội đồng thẩm định giá đất theo quy định tại khoản 3 Điều 161 Luật Đất đai 2024.

Các trường hợp bị thu hồi đất do vi phạm quy định

Luật sư Giang cho biết, Điều 81 Luật Đất đai 2024 quy định rõ các trường hợp thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai cụ thể như sau:

Sử dụng đất không đúng mục đích đã được Nhà nước giao, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi sử dụng đất không đúng mục đích mà tiếp tục vi phạm.

Người sử dụng đất hủy hoại đất và đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi hủy hoại đất mà tiếp tục vi phạm. Đất được giao, cho thuê không đúng đối tượng hoặc không đúng thẩm quyền.

Đất do nhận chuyển nhượng, nhận tặng cho từ người được Nhà nước giao đất, cho thuê đất mà người được giao đất, cho thuê đất không được chuyển nhượng, tặng cho theo quy định của Luật Đất đai 2024.

Đất được Nhà nước giao quản lý mà để bị lấn đất, chiếm đất; Người sử dụng đất không thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.

Đất trồng cây hằng năm, đất nuôi trồng thủy sản không được sử dụng trong thời gian 12 tháng liên tục, đất trồng cây lâu năm không được sử dụng trong thời gian 18 tháng liên tục, đất trồng rừng không được sử dụng trong thời gian 24 tháng liên tục và đã bị xử phạt vi phạm hành chính mà không đưa đất vào sử dụng theo thời hạn ghi trong quyết định xử phạt vi phạm hành chính;

Đất được Nhà nước giao, cho thuê, cho phép chuyển mục đích sử dụng, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để thực hiện dự án đầu tư mà không được sử dụng trong thời hạn 12 tháng liên tục kể từ khi nhận bàn giao đất trên thực địa hoặc tiến độ sử dụng đất chậm 24 tháng so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư;

Trường hợp không đưa đất vào sử dụng hoặc chậm tiến độ sử dụng đất so với tiến độ ghi trong dự án đầu tư thì chủ đầu tư được gia hạn sử dụng không quá 24 tháng và phải nộp bổ sung cho Nhà nước khoản tiền tương ứng với mức tiền sử dụng đất, tiền thuê đất đối với thời gian được gia hạn;

Hết thời hạn được gia hạn mà chủ đầu tư vẫn chưa đưa đất vào sử dụng thì Nhà nước thu hồi đất mà không bồi thường về đất, tài sản gắn liền với đất và chi phí đầu tư vào đất còn lại. Các trường hợp quy định tại các khoản 6, 7 và 8 Điều 81 Luật Đất đai 2024 không áp dụng đối với trường hợp bất khả kháng;

Trình tự thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai

Theo luật sư Giang, Nghị định 151/2025/NĐ-CP quy định trình tự thu hồi đất do vi phạm pháp luật về đất đai quy định tại Điều 81 Luật Đất đai 2024 cụ thể như sau:

Cơ quan, người có thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính kiến nghị hoặc cơ quan thanh tra, kiểm tra có thẩm quyền gửi kết luận thanh tra, kiểm tra đến Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/xã nơi có đất bị thu hồi.

Trong thời hạn không quá 15 ngày kể từ ngày nhận được kiến nghị hoặc kết luận của cơ quan, người có thẩm quyền, cơ quan có chức năng quản lý đất đai cấp tỉnh/xã lập hồ sơ thu hồi đất trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp.

Trong thời hạn 05 ngày kể từ ngày nhận được hồ sơ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/xã có trách nhiệm thông báo thu hồi đất cho người có đất thu hồi, chủ sở hữu tài sản gắn liền với đất, người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan (nếu có).

Trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày kết thúc thời hạn thông báo thu hồi đất, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp tỉnh/xã có trách nhiệm ban hành quyết định thu hồi đất và chỉ đạo việc tổ chức thực hiện quyết định thu hồi đất.

Trường hợp người sử dụng đất không chấp hành thì bị cưỡng chế thi hành quyết định thu hồi đất.

Quyền chung của người sử dụng đất

Điều 26 Luật Đất đai 2024 nêu rõ người sử dụng đất được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất khi có đủ điều kiện theo quy định của pháp luật về đất đai; Hưởng thành quả lao động, kết quả đầu tư trên đất sử dụng hợp pháp;

Hưởng các lợi ích khi Nhà nước đầu tư để bảo vệ, cải tạo và phát triển đất nông nghiệp; Được Nhà nước hướng dẫn và giúp đỡ trong việc cải tạo, phục hồi đất nông nghiệp;

Được Nhà nước bảo hộ khi người khác xâm phạm quyền, lợi ích hợp pháp về đất đai của mình; Được quyền chuyển mục đích sử dụng đất theo quy định của Luật Đất đai 2024 và quy định khác của pháp luật có liên quan;

Được bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật Đất đai 2024; Khiếu nại, tố cáo, khởi kiện về những hành vi vi phạm quyền sử dụng đất hợp pháp của mình và những hành vi khác vi phạm pháp luật về đất đai.

×