“Vàng tặc” hoành hành

"Quằn quại" suối Noong Hẻo

Suốt chiều dài gần 10km dọc suối Noong Hẻo, tiếng máy nổ, máy xúc gầm rú suốt ngày đêm như một đại công trường. Tại khu vực đầu nguồn, thuộc địa phận bản Păng Pí, bên cạnh hàng chục chiếc lán bạt dựng tạm dọc hai bên bờ suối, những thiết bị như: Máy múc, máy bơm nước, máng đãi vàng làm việc hết công suất, làm náo động một góc núi.

Người dân đổ xô ra suối Noong Hẻo đào đãi vàng.

Những chiếc máy múc đào sâu xuống lòng suối, móc lên những khối đất, đá khổng lồ tạo nên những hố sâu cả chục mét và những ụ đất, đá cao ngất ngưởng. Lo ngại hơn, sau khi đào bới hết dưới lòng suối, những chiếc máy xúc bắt đầu bạt núi, đào bới lên những thửa ruộng bậc thang trên sườn núi.

Thông tin dưới lòng suối có nhiều vàng sa khoáng đã phát tán khắp các bản trong vùng. Nhiều "ông chủ" nơi khác tìm về chiếm từng khúc suối, với các phương tiện máy móc ngang nhiên khai thác. Họ dùng máy múc đất, đá, cát lên máng rồi dùng máy bơm công suất lớn hút nước từ suối lên để tìm vàng.

Cũng có người "ăn nên làm ra" nên chẳng mấy chốc, hàng trăm người dân trong xã và các xã lân cận, với các trang thiết bị thô sơ cũng đổ dồn về đây tìm vàng. Một số người dân đào vàng ở đây cho biết, trung bình mỗi ngày cũng kiếm được vài phân, bán đi được 100 - 200 nghìn đồng.

Chính quyền xã "mơ màng"

Suối Noong Hẻo nằm dọc trục đường giao thông liên xã đi về các xã vùng thấp huyện Sìn Hồ. Điểm khai thác gần nhất chỉ cách trụ sở UBND xã Noong Hẻo hơn 5km. Việc đào đãi vàng ồ ạt trái phép làm dòng nước đỏ ngầu, sạt lở 2 bên bờ, ảnh hưởng đến hàng trăm hécta ruộng của người dân xã Noong Hẻo. Tuy nhiên, khi hỏi về thực trạng trên thì chính quyền xã tỉnh bơ "mới nghe nói có chuyện đó…" hoặc "chỉ có một vài người dân khai thác tự phát...".

Nếu tỉnh đã cấp phép khai thác, người dân kéo đến để "mót vàng" là chuyện bình thường nên xã không có thẩm quyền để xử lý.

ông Lò Văn Sươi

Ông Lò Văn Sươi - Phó Chủ tịch UBND xã Noong Hẻo cho biết: "Hình như việc khai thác vàng sa khoáng ở đây còn có thêm một hai đơn vị, doanh nghiệp. Trước Tết Nguyên đán vừa qua, một số người có đến tìm và nói với lãnh đạo xã là đang khai thác thăm dò theo sự cho phép của UBND tỉnh. Tuy nhiên từ đầu năm đến nay chưa có đơn vị nào tới xin đăng ký tạm trú, tạm vắng và báo cáo với chính quyền xã”.

Hiện nay dọc suối Noong Hẻo có hàng trăm điểm khai thác vàng, nên môi trường sinh thái nơi đây đã "ngấm độc". Đặc biệt, vừa qua tỉnh Lai Châu có chủ trương phát triển nghề nuôi thủy sản bằng lồng tại các xã ven khu vực lòng hồ Thủy điện Sơn La. Việc khai thác vàng sa khoáng trên đã làm ảnh hưởng nguồn nước và chủ trương nuôi trồng thủy sản vùng lòng hồ của tỉnh.

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, ông Sùng A Hồ - Chủ tịch UBND huyện Sìn Hồ cho biết: Việc khai thác vàng sa khoáng trái phép tại khu vực suối Noong Hẻo là có thật. Trước kia họ khai thác trên dòng sông Đà, từ khi nước dâng, họ về đây để khai thác. Huyện đã thành lập đoàn kiểm tra liên ngành và tới đây sẽ về Noong Hẻo kiểm tra. Nếu phát hiện vi phạm, huyện sẽ báo cáo với UBND tỉnh để có biện pháp xử lý mạnh.

Minh Ngọc