Vang vọng tiếng khèn bè của già Ăm Nhơ nơi núi rừng Pa Kô

Sinh ra ở bản Kì Rĩ, xã A Xing (huyện Hướng Hóa, Quảng Trị), từ nhỏ Ăm Nhơ đã thấm trong mình hình ảnh dân bản say sưa nhảy múa quanh ánh lửa bập bùng, dưới nền tiếng khèn, tiếng sáo, tiếng cồng chiêng. Nhưng vì chiến tranh, hoạt động văn hóa dân gian ngàn đời này bị gián đoạn và có lúc tưởng chừng đã biến mất.

Già Ăm Nhơ giới thiệu nhạc cụ dân tộc Pa Kô. (ảnh Ngọc Vũ)

Tình yêu dân tộc và văn hóa trong Ăm Nhơ đã thúc đẩy ông thành lập Đội nghệ nhân xã A Xing vào năm 2004. Từ đó tới nay, Ăm Nhơ trở thành Đội trưởng Đội nghệ nhân, bởi lẽ chỉ duy nhất Ăm Nhơ là người chơi được tất cả các loại nhạc cụ của dân tộc Pa Kô từ sáo, khèn, cồng chiêng, chập cheng…

Nhớ lại cái ngày đầu thành lập đội nghệ nhân, Ăm Nhơ kể: Ngày đó người biết làm nhạc cụ dân tộc Pa Kô rất ít. Vậy là Ăm Nhơ phải tự bỏ công sức của mình để làm đàn, làm sáo… Có nhạc cụ rồi, tối đến Ăm Nhơ đánh vang tiếng cồng chiêng, quy tụ mấy đám thanh niên trong bản đến nhà để truyền dạy cách chơi nhạc. “Ban đầu chúng nó không thích học đâu. Nhưng mình bảo, đây là bản sắc dân tộc, nếu các con các cháu không học, không chơi được đàn, được sáo thì không phải là người Pa Kô chính hiệu nữa. Sau này chơi đàn, chơi sáo được rồi thì đám thanh niên khen nhạc dân tộc mình hay mà còn tình cảm” – Ăm Nhơ cười hiền.

Qua 11 năm thành lập, đến nay Đội nghệ nhân xã A Xing luôn duy trì 18 thành viên. Một tuần vào 2 buổi tối thứ 3 và thứ 6, đội nghệ nhân này sẽ truyền dạy lại cách chế tác, cách chơi các loại nhạc cụ dân tộc Pa Kô cho lớp trẻ. Ngày xưa người chơi nhạc dân tộc Pa Kô chỉ đếm trên đầu ngón tay thì nay những đứa trẻ lên 10 cũng có thể thổi sáo, thổi khèn bè, nhảy múa rộn rã khắp núi rừng.

Anh Hồ Văn Thủ - cán bộ văn hóa xã A Xing cho biết: “Bản sắc văn hóa dân tộc Pa Kô bản A Xing đều nhờ già Ăm Nhơ khôi phục và lưu truyền. Ăm Nhơ còn được mời đi truyền dạy cách chơi nhạc cho cán bộ văn hóa ở khắp các bản làng miền núi của huyện. Đội nghệ nhân của xã luôn đạt giải cao trong các cuộc thi văn nghệ dân tộc miền núi của huyện, tỉnh và cả nước”.