Bình luận
0
Cha ông ta nói cấm có trật "con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh". Nếu chưa tin có thể đối chiếu với cuộc đời đầy hiển hách của cha con danh tướng dòng họ Nguyễn Hữu. Cụ thể, Chiêu Quận công Nguyễn Hữu Dật là con trai của Tham tướng Chưởng cơ Nguyễn Triều Văn nên có tố chất con nhà võ tướng phát lộ từ thuở tóc chỏm ba đào.
Trong sách Đại Nam liệt truyện (Quốc sử quán triều Nguyễn biên soạn, Viện sử học phiên dịch, NXB Thuận Hóa 2006), tập 1, phần truyện các bề tôi, khen ngợi Nguyễn Hữu Dật là người "sáng suốt có tài tài lược", ví như Gia Cát Lượng của nhà Thục thời Tam Quốc.
Vậy Nguyễn Hữu Dật là ai? Nguyễn Hữu Dật (1603 – 1681),là đại công thần của chúa Nguyễn tại Đàng Trong (thời Trịnh - Nguyễn phân tranh). Ông là người có công phò tá nhiều đời chúa Nguyễn, đánh lui nhiều cuộc Nam tiến của chúa Trịnh, giữ vững lãnh thổ Đàng Trong. Ông được phong làm Chiêu Vũ hầu.
Theo phả hệ họ Nguyễn là cháu 18 đời của Định Quốc công Nguyễn Bặc thời nhà Đinh và là cháu 8 đời của công thần Nguyễn Trãi nhà Lê Sơ. Nguyễn Hữu Dật và chi chúa Nguyễn (Nguyễn Kim, Nguyễn Hoàng) đều là con cháu Nguyễn Trãi, nhưng chi của vị tướng này là chi trên. Do dòng họ Nguyễn Trãi bị tản mát sau Vụ án Lệ Chi Viên và loạn lạc thời Nam Bắc triều, nên tổ tiên Nguyễn Hữu Dật đã lưu trú ở nhiều nơi: Ninh Bình, Hải Dương, Hà Đông, Thanh Hóa...
Nguyễn Hữu Dật là vị danh tướng văn võ song toàn.
Nguyễn Hữu Dật sinh ở Thăng Long, cha là Nguyễn Triều Văn, tước Triều Văn hầu, theo chúa Nguyễn Hoàng vào Thuận Hóa từ năm 1609 và chính thức định cư tại huyện Phong Lộc tỉnh Quảng Bình. Từ nhỏ, ông đã được khen là người thông minh, lanh lợi.
Đại Nam chính biên liệt truyện chép: "Lúc mới lên vài tuổi, cùng đàn trẻ chơi đùa, Dật thường bày trận, đặt quân kỳ và quân chính, tự nhận mình là đại tướng”. Đấy, cái chí hướng làm tướng xông pha nơi trận tiền, đâu có ngẫu nhiên tự dưng mà có.
Thấy con như thế, ông Triều Văn lấy làm mừng lắm, liền tìm thầy cho con theo học. Trò giỏi mà gặp thầy hay khác nào cá gặp nước. Thế nên, cũng sách trên cho hay “gặp được dị nhân, dạy cho binh pháp, bởi thế Dật học càng tiến”.
Năm Kỷ Mùi (1619), khi mới 16 tuổi, nhờ có tài văn học mà Nguyễn Hữu Dật đã được làm văn chức. Tiếc thay do tuổi nhỏ còn non nớt, chí khí bốc đồng chưa biết kìm nén nên một lần lỡ lời nói trái ý chúa Sãi Nguyễn Phúc Nguyên, chúa cho Dật về.
Sau lần ấy, Nguyễn Hữu Dật không thối chí, trái lại còn tập rèn rũa bản thân điềm đạm hơn, siêng năng học hành. Một thời gian sau, học thuật tăng tiến đáng kể.
Vào năm Bính Dần (1626), Dật ở tuổi 23 được quay lại chốn quan trường làm văn chức. Chẳng những thế, ông còn được tham dự việc cơ mật của chúa, được chúa Sãi yêu quý.
Mặc dù rất giỏi văn chương thế nhưng sự nghiệp, công danh của vị Chiêu Quận công tương lai này lại không nằm ở nơi màn trướng mà thuộc về con đường binh nghiệp. Và nghiệp binh đến với Nguyễn Hữu Dật vào năm Đinh Mão (1627).
Từ năm 1627, Nguyễn Hữu Dật được bổ nhiệm là Giám chiến đi theo Tiết chế Tôn Thất Vệ đánh nhau với quân Trịnh. Khi quân Trịnh Tráng rút về, ông cùng Đào Duy Từ coi việc đắp lũy Trường lệ (tức Lũy Thầy).
Năm 1668, Nguyễn Hữu Dật cùng cha là Nguyễn Triều Văn đã đánh 1 trận nổi tiếng thắng quân Trịnh. Vậy nên vào năm sau, ông được thăng làm Cai cơ, Ký lục doanh Bố Chính. Ở tuyến đối đầu với quân Trịnh, ông dùng nhiều mưu kế, khéo léo sử dụng nội ứng làm rối ren hàng ngũ của quân địch.
Tranh minh họa
Khi Nguyễn Hữu Tiến làm Tiết chế, Nguyễn Hữu Dật cũng làm Đốc chiến, đã từng đánh ra Bắc, chiếm 7 huyện phía Nam Nghệ An, lấy sông Lam làm ranh giới Nam - Bắc một thời gian rồi mới rút về.
Khi nói về danh tướng Nguyễn Hữu Dật của chúa Nguyễn buổi ấy, Việt sử yếu cho rằng “Nam triều có hai danh tướng: 1. Nguyễn Hữu Dật là người Gia Miêu ngoại trang (thuộc phủ Hà Trung, là nơi phát tích của nhà Nguyễn); 2. Nguyễn Hữu Tiến là người làng Vân Trai (thuộc phủ Tĩnh Gia, Thanh Hóa). Nam triều lại còn có một người lương tướng ấy là Đào Duy Từ”.
Nguyễn Hữu Dật giỏi xem thiên văn, việc này đã được sử sách ghi chép. Và tài năng này đã giúp ông rất nhiều trong việc đánh trận. Trong đó có 2 câu chuyện như sau:
Chuyện đầu tiên diễn ra vào mùa thu năm 1657, khi chúa Trịnh Căn cho rằng tướng Thắng Nham đóng quân ở luỹ Đồng Hồn, đất ấy thấp và ẩm ướt, sợ đến mùa thu lụt, sẽ bị quân Nam đánh úp, nên muốn dời đồn đến chân núi Thổ Sơn.
Người do thám đem việc ấy về báo, Hữu Dật bảo Hữu Tiến: "Tôi đã tính đến ngày 25 là ngày Quý Hợi, sao Chẩn gặp triều độ mặt trời, tất có gió dữ mưa to, lại có khí đen suốt đến phần sao Đẩu. Mây trắng che vào chấn cung, phương bắc tức có nước lụt. Ta nhân dịp này, đánh úp đồn của Thắng Nham, tất là phá được”.
Đến ngày ấy quả nhiên mưa to gió lớn, nước sông lên cao. Hữu Dật đem quân thẳng tiến đến Đồng Hôn, theo nước lụt, đánh phá đồn ấy.
Hữu Dật có tài xem thiên văn như Gia Cát Lượng
Thắng Nham lên Thổ Sơn chạy trốn, quân chúa Nguyễn thu được khí giới rất nhiều. Thắng to, Hữu Tiến mừng bảo Hữu Dật: "Ông tính giỏi như thần vậy”. Hữu Dật khiêm tốn nói: “Nhờ oai linh chúa thượng và sức các tướng, tôi có giỏi gì đâu”.
Chuyện thứ hai diễn ra vào mùa thu năm sau tức năm Mậu Tuất (1658) khi Nguyễn Hữu Tiến muốn quấy rối quân Trịnh, chia quân lần lượt ra các huyện Đông Thành, Hưng Nguyên và Nam Đàn (Nghệ An) đánh phá. Quân Trịnh phòng thủ nghiêm cẩn, nên quân chúa Nguyễn phải rút về.
Chợt có tên Phạm Phượng đến quân thứ Hữu Tiến nói: "Năm ngoái Thắng Nham giữ Đồng Hôn, bị Đốc chiến (Nguyễn Hữu Dật) đánh thua, Trịnh Căn sai Tham đốc là Vân Khả lĩnh quân thay giữ. Vân Khả là người tham bạo, có thể tìm cách đánh lấy được”.
Hữu Tiến sai người nói với Hữu Dật. Hữu Dật mừng nói: “Trước đây ta xem thiên văn thấy mây đen che vào sao Khôi, ngày 11, Mậu Thìn, là ngày lục long, tất có mưa lụt. Nhân lúc nước lên to mà đánh, tất là thắng hắn”.
Tướng Đật bè hẹn Hữu Tiến hội quân để đánh. Đến ngày đó, quả nhiên mưa to, Hữu Dật trước đó đã đem thuyền quân ập đến lũy Đồng Hôn, đánh gấp. Quân Trịnh kinh sợ tan vỡ, Vân Khả trốn về Yên Trường, Hữu Tiến dẫn quân chiến thắng trở về.
Nguyễn Hữu Dật còn nổi danh sử Việt bởi nhiều sử dụng nhiều mưu kế mà quan nhà Nguyễn từng ghi lại, có ý so sánh với Gia Cát Lượng thời nhà Thục. Ví dụ như vào năm 1660, khi Nguyễn Hữu Tiến bất hòa với Nguyễn Hữu Dật, giả hẹn với Hữu Dật cùng xuất quân đánh quân Trịnh rồi âm thầm rút quân về châu Nam Bố Chính.
Đêm ấy, Dật mặc áo giáp ngồi đợi đến lúc Hữu Tiến lui quân, thì quân Trịnh đã đến gần ngoài doanh trại rồi. Hữu Dật bèn sai ca hát nhảy múa nhưng bí mật sai chư quân dần dần lui về.
Trịnh Căn nghe trong doanh trại có tiếng đàn ca sáo nhị thì nghi ngờ nên không dám đến gần. Hữu Dật rút được quân trở về đến Hoành Sơn mới hợp binh cùng Hữu Tiến.
Trịnh - Nguyễn phân tranh 7 lần
Để quân Trịnh không truy đuổi, Nguyễn Hữu Dật lại sai người kéo cành cây, tung bụi ở trong rừng và treo cờ lên ngọn cây để làm nghi binh. Quân Trịnh sợ có mai phục nên rút lui.
Đến mùa đông năm 1661, Trịnh Căn đem quân xâm lấn vào Nam, Hữu Dật làm kế "vườn không nhà trống" đưa dân châu Nam Bố Chính vào trong đại lũy để cố thủ. Quân Trịnh cũng vì thế mà không thể tấn công được.
Rồi đến năm 1664, Hữu Tiến bị ốm, xin về hưu. Lúc dày Hữu Dật được cử làm Chưởng doanh, Tiết độ đạo Lưu Đồn. Sau trận đánh mùa đông năm 1672, quân Trịnh phải rút quân về, hai bên Trịnh – Nguyễn lấy sông Gianh làm giới hạn Nam Bắc, kết thúc cuộc chiến.
Dân ngưỡng vọng, nước ghi danh
Đến năm 1681, Nguyễn Hữu Dật qua đời, thọ 78 tuổi, được chúa Nguyễn phong là Tán trị Tĩnh nạn công thần, Đặc tiến Phụ quốc thượng tướng quân, Cẩm y vệ Tả quân Đô đốc phủ Chưởng phủ sự, Chiêu quận công, thụy là Cẩn Tiết.
Đến khi vua Gia Long lên ngôi, phong Nguyễn Hữu Dật là Thượng đẳng công thần, cho thờ phụ vào Thái Miếu, ấm thụ cho một người trong dòng dõi làm Đội trưởng được thế tập để coi việc thờ cúng, cấp cho 15 mẫu tự điền và 6 người coi mộ.
Miếu thờ Nguyễn Hữu Dật tại Xã Quảng Thọ, Huyện Quảng Điền, tỉnh Thừa Thiên Huế.
Năm Gia Long thứ 9 (1810) lại cho thờ vào miếu Khai quốc công thần, truy phong ông là Đặc tiến Tráng vũ tướng quân, Hữu quân Đô thống phủ Chưởng phủ sự Thái phó, đổi thụy là Nghị Vũ, tước Tĩnh quốc công, vẫn thờ phụ vào Thái Miếu. Đến năm Gia Long thứ 16 (1817), vua lại cho ông được thờ vào Vũ Miếu.
Sau này, 3 người con của Nguyễn Hữu Dật là Nguyễn Hữu Hào, Nguyễn Hữu Dũng và Nguyễn Hữu Cảnh đều là danh tướng của chúa Nguyễn. Trong đó, Lễ Thành hầu Nguyễn Hữu Cảnh là người có công rất lớn trong việc mở mang bờ cõi.
Khởi nghĩa khăn vàng là cuộc nổi dậy của nông dân ở Trung Quốc chống lại nhà Hán, kéo dài suốt 21 năm và gây ra những hậu quả sâu rộng, đánh dấu sự khởi đầu của thời kì Tam quốc.
UBND TP.HCM vừa chấp thuận cho Công ty Khang Điền tài trợ và thi công chỉnh trang tuyến đường Lê Lợi (phường Sài Gòn) và yêu cầu hoàn thành trước ngày 30/12, ngay trước thềm năm mới.
Chia sẻ
Trao đổi với PV Dân Việt, ông Phạm Tuấn Long, Bí thư Đảng ủy phường Cửa Nam (Hà Nội) cho biết, đang yêu cầu xác minh clip 2 phụ nữ đi thu tiền ủng hộ người dân miền Trung bị lũ lụt nhưng thẳng thừng "chê" 30.000 đồng.
Chia sẻ
Từ hơn 4.300 cơ sở được kiểm tra PCCC, Sở Xây dựng TP.HCM phát hiện hàng loạt dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng và yêu cầu địa phương khẩn trương xác minh, xử lý nghiêm.
Chia sẻ
Hiện khách hàng Philippines đang liên hệ với doanh nghiệp xuất khẩu gạo của Việt Nam để đàm phán ký kết hợp đồng, nhận giao hàng từ tháng 1-2026. Từ ngày 1 đến 24-11-2025, có 15 tàu vào các cảng khu vực TPHCM và cảng Mỹ Thới (tỉnh An Giang) để xếp hàng gạo xuất khẩu giao cho đối tác với tổng khối lượng trên 131.000 tấn, trong đó, châu Phi, Malaysia và Philippines là ba thị trường nhập khẩu gạo chính.
Chia sẻ
Trải qua 80 năm xây dựng, chiến đấu và trưởng thành, Bộ Tổng Tham mưu Quân đội nhân dân Việt Nam đã hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao, góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân lập nên những chiến công hiển hách trong đấu tranh giành độc lập dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
Chia sẻ
Sau khi hợp nhất với Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, TP.HCM sở hữu quy mô kinh tế trang trại lớn và đa dạng hơn bao giờ hết. Thành phố cần sớm ban hành một văn bản chỉ đạo thống nhất, tạo nền tảng vững chắc cho mô hình kinh tế trang trại giai đoạn mới.
Chia sẻ
Được mệnh danh là "thủ phủ" dâu tằm với diện tích lớn nhất tỉnh Lào Cai (gần 700 ha), xã Trấn Yên hiện đạt sản lượng kén tằm ấn tượng lên tới 1.180 tấn mỗi năm.
Chia sẻ
UBND TP. Hà Nội vừa giao hơn 7,5 ha đất tại phường Phúc Lợi cho Công ty CP Him Lam triển khai dự án nhà ở xã hội.
Chia sẻ
Sáng 4/12, Tỉnh ủy Điện Biên tổ chức công bố quyết định điều động, phân công công tác đối với hai thành viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, nhiệm kỳ 2025-2030.
Chia sẻ
Theo đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Tuyết Nga, thi vào lớp 10 đang trở thành một “kỳ thi quốc gia thu nhỏ”, với áp lực nặng nề. Trong khi đó, THPT là bậc học phổ thông, nghĩa là mọi học sinh đều có quyền được học.
Chia sẻ
Năm 2025 ghi nhận là một năm có diễn biến thiên tai, khí tượng thủy văn cực kỳ bất thường và dị thường, gây ra những thiệt hại nghiêm trọng trên cả nước. Tổng thiệt hại kinh tế ước tính trên 97.000 tỷ đồng, làm 409 người chết và mất tích, tính đến cuối tháng 11.
Chia sẻ
Nhà thờ Đức Bà (phường Sài Gòn) được trang hoàng với hàng triệu ánh đèn tạo nên bức tranh lung linh rực rỡ giữa trung tâm TP.HCM, tràn ngập không khí Noel 2025.
Chia sẻ
TP.HCM kiến nghị Trung ương hỗ trợ 10.000 tỷ đồng từ nguồn vốn biến đổi khí hậu và môi trường, góp phần đẩy nhanh mục tiêu xóa nhà ven kênh, khơi thông dòng chảy, giảm ngập và cải thiện chất lượng sống đô thị.
Chia sẻ
Nguyễn Thị Phương - Cô gái từng ốm vặt, nhút nhát ngày nào giờ đã là một nhà vô địch châu lục, một HLV trẻ truyền lửa, một vận động viên giàu lòng biết ơn và trách nhiệm. VĐV 26 tuổi này đã chứng minh rằng Karate không chỉ là võ thuật, đó còn là hành trình rèn luyện tâm hồn. Và với sự bền bỉ ấy, cô hoàn toàn xứng đáng được gọi là “nữ hoàng Kata” thế hệ mới của Việt Nam.
Chia sẻ
Tọa lạc tại ấp Tân Thành, xã Chợ Gạo, tỉnh Đồng Tháp (trước đây là xã Tân Thuận Bình, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang), di chỉ khảo cổ Gò Thành đã được khai quật (nơi phát lộ 100 hiện vật cổ xưa bằng vàng) là di tích thuộc nền văn hóa Óc Eo, nền văn minh cổ từng phát triển rực rỡ tại khu vực Nam Bộ từ thế kỷ I đến thế kỷ VIII.
Chia sẻ
Khoảng 30ha đào phai tại xã Toàn Lưu (Hà Tĩnh) bị gãy đổ, chết khô sau hai cơn bão liên tiếp và mưa lũ kéo dài, khiến nhiều hộ dân đối mặt nguy cơ mất trắng nguồn thu trong vụ Tết Nguyên đán sắp tới.
Chia sẻ
Ngay sau khi Báo điện tử Dân Việt phản ánh "Khu phố du lịch "khổ sở" vì điểm buôn bán gà bốc mùi xú uế" tại xã Mèo Vạc, tỉnh Tuyên Quang, lực lượng chức năng đã vào cuộc, lập biên bản, xử lý vi phạm.
Chia sẻ
Thông qua mô hình đào tạo tiếng Anh thực chiến với giáo viên quốc tế, khẳng định bước đi chiến lược trong việc đào tạo thế hệ công dân toàn cầu, Trường THPT Đoàn Kết, xã Cổ Lễ, tỉnh Ninh Bình đã và đang được hiện thực hóa mục tiêu đưa tiếng Anh thành ngôn ngữ thứ hai trong trường học.
Chia sẻ
Ngôi nhà 5 × 19,5 m tại Nha Trang, hoàn thiện với chi phí 2,3 tỷ đồng, mang hơi thở kiến trúc hiện đại pha tân cổ điển. Nhờ lợi thế hướng chính Nam, ban công rộng và giếng trời thông sáng, không gian sống luôn thoáng mát, hài hòa với thiên nhiên.
Chia sẻ
UBND TP. Đà Nẵng mới ban hành kế hoạch triển khai đề án “Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030” của Thủ tướng trên địa bàn thành phố giai đoạn 2025 - 2030.
Chia sẻ
Dù được xem là trụ cột quan trọng của kinh tế hợp tác, nhiều HTX ở TPHCM đang gặp khó khi dòng tiền bị “tắc nghẽn”, khiến sản xuất – kinh doanh đình trệ và khó mở rộng quy mô. Tình trạng nghẽn vốn này đang trở thành bài toán lớn cần lời giải kịp thời để khu vực kinh tế hợp tác phát huy đúng vai trò.
Chia sẻ
Trước vụ việc Ban Quản lý chung cư HH Linh Đàm thông báo ngừng tiếp nhận trông giữ xe máy điện và xe đạp điện tại các tầng hầm khiến cư dân lo lắng bất an, Chủ tịch UBND phường Hoàng Liệt, Hà Nội cho biết, đã lập tức vào cuộc, chỉ đạo yêu cầu không được từ chối trông giữ xe điện theo quy định.
Chia sẻ
Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ - Hoàng Minh cho biết, khởi nghiệp, nhất là khởi nghiệp dựa trên công nghệ luôn đi kèm rủi ro lớn, vì vậy chúng ta phải xây dựng một văn hóa thấu hiểu, chấp nhận và khoan dung với những thất bại ấy.
Chia sẻ
Sở Y tế TP.HCM thông tin đã ghi nhận tác nhân EV71 xuất hiện trở lại liên quan đến các ca tay chân miệng nặng trên địa bàn.
Chia sẻ
Cũng như nhiều chức danh khác, mức lương Chủ tịch Hội đồng nhân dân tỉnh 2025 sau sáp nhập chưa có sự thay đổi. Về cơ bản chế độ tiền lương được giữ nguyên. Một số cán bộ giữ chức danh này khi sáp nhập đơn vị hành chính chuyển sang làm ở các vị trí khác vẫn được hưởng nguyên lương trong 6 tháng.
Chia sẻ
Cuối tháng 12 này, có 3 con giáp nhờ giữ được cái đầu lạnh, kiên định với mục tiêu và tận dụng cơ hội một cách thông minh mà có khả năng “bứt phá” về tài chính.
Chia sẻ
Mặc dù đang bước vào thời điểm "vàng" của những bộ ảnh mùa Thu - Đông, thế nhưng đương· Phan Đình Phùng lại vắng lặng hiếm thấy. Không còn cảnh hàng trăm "nàng thơ" xúng xính váy áo chen chân chụp ảnh, vỉa hè tuyến phố này bỗng trở nên thênh thang, thông thoáng.
Chia sẻ
Nga đã vạch ra một đường lối cứng rắn trong vòng đàm phán hòa bình mới nhất do Mỹ làm trung gian, báo hiệu rằng ba yếu tố trong đề xuất của Tổng thống Donald Trump nhằm giải quyết xung đột ở Ukraine vẫn hoàn toàn nằm ngoài tầm với . Theo các nguồn tin được hãng tin NBC News của Mỹ trích dẫn, Moscow đã xác định những điểm này là nền tảng - "ba trụ cột" mà họ không muốn thỏa hiệp.
Chia sẻ
Diễn viên Mai Thu Huyền nổi tiếng với vai Thanh Trúc trong "Những ngọn nến trong đêm". Dù phim đã qua nhiều năm nhưng hình ảnh của nữ diễn viên vẫn để lại ấn tượng đậm sâu trong lòng khán giả.
Chia sẻ
Theo thông tin từ Cục Lâm nghiệp và Kiểm lâm (Bộ Nông nghiệp và Môi trường), trong quá trình tuần tra tại tuyến khe Hiên, cán bộ Trạm Kiểm lâm Khe Dớn (Vườn quốc gia Bạch Mã) đã phát hiện, kịp thời giải cứu và tái thả thành công một cá thể lợn rừng bị mắc bẫy về môi trường tự nhiên.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Thu Nga 
