"Yếu kém, suy tàn": Châu Âu nếm thất bại đau đớn ở Ukraine

Cuộc chiến của Nga tại Ukraine nhiều khả năng sẽ kết thúc trong năm tới - và theo những điều khoản hết sức bất lợi cho Kiev, tờ Politico viết.

Vì sao lại có dự đoán này? Bởi tuần trước, Liên minh châu Âu đã không thể đạt được thỏa thuận về việc sử dụng tài sản của Nga - khoảng 210 tỷ euro tài sản bị phong tỏa - nhằm giúp Ukraine duy trì khả năng thanh khoản và tiếp tục tài trợ cho nỗ lực chiến tranh.

“Khoản vay bồi thường” thất bại - vốn nhằm tái sử dụng số tài sản Nga đang chủ yếu bị phong tỏa tại một ngân hàng thanh toán bù trừ ở Bỉ bị bác bỏ - đã tước đi của Ukraine nguồn tài chính bảo đảm cho hai năm tới.

Những lo ngại pháp lý của Bỉ xung quanh khoản vay này, cùng sự miễn cưỡng của Tổng thống Pháp Emmanuel Macron và Thủ tướng Ý Giorgia Meloni trong việc ủng hộ sáng kiến do Thủ tướng Đức Friedrich Merz thúc đẩy, là nguyên nhân chính khiến đề xuất sụp đổ. Điều đó xảy ra bất chấp nhiều tuần thương lượng căng thẳng và kỳ vọng bị thổi phồng từ những người ủng hộ kế hoạch, trong đó có Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen.

Dù vậy, EU vẫn sẽ cung cấp cho Ukraine một gói tài trợ đáng kể, sau khi đạt được thỏa thuận cùng vay 90 tỷ euro từ thị trường vốn, được bảo đảm bằng ngân sách EU, rồi cho Kiev vay lại với lãi suất bằng 0.

Tuy nhiên, dù gói này có thể ngăn Ukraine cạn tiền ngay từ đầu năm tới, khoản hỗ trợ được thiết kế để giải ngân trong hai năm - và như vậy là không đủ để giúp Ukraine tiếp tục trụ vững trên chiến trường. Theo các dự báo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), do Mỹ cắt giảm hỗ trợ tài chính, mức thâm hụt ngân sách của Ukraine trong hai năm tới có thể lên tới gần 160 tỷ USD.

Nói một cách đơn giản, Ukraine sẽ cần nhiều hơn nữa từ châu Âu - và việc đáp ứng nhu cầu đó ngày càng trở nên khó khăn hơn đối với khối này.

Dù vậy, nhiều lãnh đạo châu Âu vẫn tỏ ra khá lạc quan sau khi đạt được thỏa thuận tài trợ cho Ukraine vào tuần trước. Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb hôm Chủ nhật cho biết, gói hỗ trợ này vẫn gắn với các tài sản Nga bị phong tỏa, vì theo thiết kế, Kiev sẽ sử dụng số tài sản đó để hoàn trả khoản vay sau khi chiến tranh kết thúc.

“Các tài sản Nga bị phong tỏa sẽ vẫn bị phong tỏa… và Liên minh châu Âu bảo lưu quyền sử dụng các tài sản này để hoàn trả khoản vay”, ông viết trên mạng xã hội X.

Theo lập luận này, một khoản vay tiếp theo có thể được bổ sung và gián tiếp gắn với tài sản Nga. Tuy nhiên, điều này được xem là việc “đếm gà trước khi trứng nở”, bởi mọi thứ còn phụ thuộc vào dạng thỏa thuận nào sẽ được ký kết để chấm dứt chiến tranh.

Trong lúc đó, việc huy động thêm một khoản vay mới sẽ không hề đơn giản khi ngân khố của Ukraine lại cạn kiệt.

Ba quốc gia - Hungary, Slovakia và Cộng hòa Séc - đã từ chối tham gia kế hoạch vay chung của EU vào tuần trước. Không khó để hình dung rằng các nước khác cũng có thể làm theo, đặc biệt khi phải đối mặt với ý tưởng tung ra thêm một gói hỗ trợ hàng chục tỷ euro nữa vào năm 2027 - một năm bầu cử quan trọng đối với cả Pháp lẫn Đức. Thêm vào đó, ông Trump vẫn sẽ ở Nhà Trắng, vì vậy không có lý do gì để trông chờ Washington bơm thêm tiền.

Ngoài ra, các cuộc thăm dò dư luận cũng ngày càng cho thấy rõ sự thiếu kiên nhẫn ngày càng tăng của cử tri châu Âu đối với cuộc chiến, đặc biệt tại những nền kinh tế lớn nhất lục địa. Chẳng hạn, một cuộc khảo sát của Politico công bố tuần trước với 10.000 người tham gia cho thấy, người dân Đức và Pháp còn ít sẵn sàng tiếp tục tài trợ cho Ukraine hơn cả người Mỹ. Tại Đức, 45% ủng hộ cắt giảm viện trợ tài chính cho Ukraine, trong khi chỉ 20% muốn tăng hỗ trợ. Tại Pháp, 37% muốn giảm viện trợ, và chỉ 24% ủng hộ việc tăng thêm.

Trước thềm Hội nghị Thượng đỉnh Hội đồng châu Âu tuần trước, Thủ tướng Estonia Kristen Michal từng nói với Politico rằng các nhà lãnh đạo châu Âu đang đứng trước cơ hội phản bác cáo buộc của Tổng thống Trump rằng họ yếu kém. Bằng cách ký kết một thỏa thuận mở khóa hàng trăm tỷ euro tài sản Nga bị phong tỏa, họ cũng sẽ đáp trả việc Tổng thống Mỹ gán nhãn châu Âu là “một tập hợp các quốc gia đang suy tàn”.

Nhưng thực tế châu Âu đã thất bại để chứng minh điều đó.

×