10 sự kiện thế giới rung chuyển năm 2025: Quyền lực dịch chuyển, xung đột lan rộng

1. 10 sự kiện thế giới rung chuyển năm 2025: Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng

Sự kiện đầu tiên trong 10 sự kiện thế giới rung chuyển năm 2025 là sự trở lại nắm quyền của ông Trump tại Nhà Trắng. Sự kiện diễn ra đầu năm 2025 đã nhanh chóng tạo ra những chấn động lớn trong đời sống chính trị - xã hội Mỹ và trật tự quốc tế. Ngay từ những tháng đầu nhiệm kỳ 2, ông Trump đã thúc đẩy hàng loạt chính sách mang màu sắc bảo hộ mạnh mẽ, siết chặt nhập cư, thu hẹp quy mô chính quyền liên bang và trực diện đối đầu với truyền thông...

Ở lĩnh vực đối ngoại, Nhà Trắng dưới thời ông Trump đã tái khởi động chiến lược “Nước Mỹ trên hết”, gây xáo trộn quan hệ với đồng minh và làm dấy lên lo ngại về vai trò lãnh đạo toàn cầu của Washington, trong bối cảnh áp lực lạm phát và chi phí sinh hoạt tiếp tục bào mòn sự ủng hộ trong nước.

Ông chủ Nhà Trắng cũng khởi động nhiều nỗ lực nhằm chấm dứt chiến tranh, xung đột quy mô lớn, song kết quả mang tính pha trộn.

Theo RTE, một số cuộc thăm dò cho thấy người Mỹ ngày càng bất mãn về kinh tế, đặc biệt là chi phí sinh hoạt. Những thất bại nặng nề trong bầu cử địa phương khiến đảng Cộng hòa lâm vào thế khó trước thềm bầu cử giữa nhiệm kỳ vào mùa thu năm sau.

2. Ngừng bắn tại Gaza

Sự kiện thứ 2 trong 10 sự kiện thế giới rung chuyển năm 2025 là lệnh ngừng bắn ở Gaza do Tổng thống Mỹ Donald Trump làm trung gian. Sức ép từ Mỹ đã dẫn tới lệnh ngừng bắn giữa Israel và Hamas, hai năm sau khi cuộc chiến tàn khốc tại Gaza bùng nổ - nơi nạn đói đã được tuyên bố và số người thiệt mạng chạm mốc 70.000 vào cuối năm.

Thỏa thuận cho phép các con tin còn sống cuối cùng và phần lớn thi thể con tin được đưa về Israel, đổi lại là việc trả tự do cho các tù nhân Palestine.

Người dân Gaza trở về nhà chỉ để thấy những đống đổ nát. Viện trợ nhân đạo gia tăng nhưng vẫn chưa đủ đáp ứng nhu cầu, theo Liên Hợp Quốc và các tổ chức cứu trợ.

Hiện tiến trình đàm phán cho các bước tiếp theo trong kế hoạch hòa bình của ông Trump - đặc biệt là vấn đề giải giáp Hamas - diễn ra hết sức mong manh. Israel tiếp tục không kích Gaza, tấn công Hezbollah tại Lebanon, đồng thời cùng Mỹ tiến hành các cuộc tập kích vào cơ sở hạt nhân Iran trong cuộc chiến kéo dài 12 ngày hồi tháng 6.

3. Chiến tranh thương mại toàn cầu

Ngay khi trở lại nắm quyền, ông Trump đã áp đặt hàng loạt mức thuế cao lên hàng nhập khẩu và các ngành chiến lược như thép, nhôm, đồng, làm rung chuyển nền kinh tế toàn cầu.

Các biện pháp thuế quan của Washington không chỉ làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu mà còn đẩy giá nguyên liệu và hàng tiêu dùng lên cao, gây áp lực trực tiếp lên doanh nghiệp và người dân nhiều nước.

Các thị trường tài chính biến động mạnh khi nhà đầu tư lo ngại một vòng xoáy trả đũa thương mại mới sẽ làm chậm tăng trưởng kinh tế thế giới. Nhiều nền kinh tế phụ thuộc xuất khẩu, đặc biệt tại châu Á và châu Âu, buộc phải điều chỉnh chiến lược sản xuất và tìm kiếm thị trường thay thế.

Một số quốc gia chọn trả đũa nhưng đa phần tìm cách đàm phán với Mỹ. Ngay trong nội bộ nước Mỹ, chính sách thuế cũng vấp phải tranh cãi khi giới doanh nghiệp cảnh báo nguy cơ mất việc làm và chi phí sinh hoạt tăng cao.

Trước áp lực chi phí sinh hoạt, Mỹ đã dỡ bỏ thuế đối với một số mặt hàng thực phẩm như cà phê và thịt bò nhập khẩu.

4. Làn sóng nổi dậy của Gen Z

Các phong trào do giới trẻ dưới 30 tuổi dẫn dắt bùng nổ tại châu Á, châu Phi và Mỹ Latin, phản đối chi phí sinh hoạt cao, kiểm duyệt mạng xã hội và tham nhũng của giới tinh hoa.

Kết quả của các cuộc nổi dậy không đồng đều: ở Morocco, chính phủ hứa cải cách nhưng hơn 2.000 người biểu tình bị truy tố; tại Nepal và Madagascar, lãnh đạo bị buộc rời ghế; các cuộc biểu tình hậu bầu cử ở Tanzania bị đàn áp dữ dội.

Biểu tượng cờ hải tặc trong manga One Piece lan rộng trên mạng xã hội, trở thành biểu trưng toàn cầu của phong trào chống áp bức.

5. Thời tiết cực đoan kỷ lục, bão lụt liên miên

Năm 2025, Việt Nam và nhiều quốc gia Đông Nam Á đã hứng chịu nhiều đợt lũ lụt chết người; lượng mưa tại một số khu vực Việt Nam vượt 1.900 mm; trong khi các cơn bão dữ dội càn quét Philippines và Caribbean. Bão Melissa, một trong những cơn bão mạnh nhất từng đổ bộ vào vùng biển Caribe, đã tàn phá toàn bộ các khu vực của Jamaica và gây lũ lụt ở Haiti và Cuba. Tại Đông Nam Á, Philippines đã hứng chịu các cơn bão Ragasa, Bualoi, Kalmaegi và Fung-wong trong vòng vài tháng.

Trong khi Đông Nam Á liên tiếp hứng bão lớn, châu Âu và Mỹ đối mặt với mùa cháy rừng tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.

Giới khoa học cảnh báo các hiện tượng thời tiết cực đoan đang diễn ra ngày càng thường xuyên, nguy hiểm và tàn phá hơn do biến đổi khí hậu mà các hoạt động của con người là nguyên nhân chính gây nên.

6. Căng thẳng Mỹ - Venezuela leo thang

Quan hệ Mỹ - Venezuela đã rơi xuống mức thấp mới trong năm 2025 khi Washington gia tăng các hoạt động quân sự ngoài khơi Mỹ Latin với danh nghĩa chống buôn ma túy, đồng thời siết chặt trừng phạt Caracas.

Hàng loạt cuộc không kích nhằm vào các tàu bị nghi vận chuyển ma túy đã khiến hàng chục người thiệt mạng, làm bùng phát làn sóng phẫn nộ trong khu vực. Venezuela cáo buộc Mỹ lấy “chống ma túy” làm cái cớ để gây sức ép lật đổ Tổng thống Nicolas Maduro và kiểm soát trữ lượng dầu mỏ khổng lồ của nước này.

Việc Washington treo thưởng 50 triệu USD cho thông tin dẫn đến việc bắt giữ ông Maduro đã đẩy quan hệ song phương vào trạng thái đối đầu công khai, làm dấy lên lo ngại về một điểm nóng địa chính trị mới tại Tây Bán cầu.

7. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI)

Các tập đoàn công nghệ lớn cùng giới đầu tư đang đổ những khoản tiền ngày càng khổng lồ để thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của trí tuệ nhân tạo (AI).

Theo hãng tư vấn Mỹ Gartner, tổng chi tiêu liên quan đến AI được dự báo sẽ đạt khoảng 1.500 tỷ USD trong năm 2025 và tăng lên 2.000 tỷ USD vào năm sau.

Sự bùng nổ của làn sóng AI đã có thời điểm khiến giá trị thị trường của hãng sản xuất chip Nvidia tăng vọt, vượt mốc 5.000 tỷ USD.

Tuy nhiên, đi kèm với làn sóng đầu tư mạnh mẽ này là những lo ngại ngày càng gia tăng về nguy cơ bong bóng đầu cơ trong lĩnh vực AI.

Không chỉ vậy, AI còn kéo theo nhiều vấn đề rộng lớn hơn: công nghệ này bị cáo buộc góp phần lan truyền thông tin sai lệch, làm bùng nổ các vụ kiện liên quan đến bản quyền. Đặc biệt, sự bùng nổ của AI cũng được nhiều doanh nghiệp viện dẫn như một lý do cho các đợt cắt giảm nhân sự quy mô lớn trong năm.

8. BRICS nổi lên như một đối trọng toàn cầu

Năm 2025 đánh dấu bước chuyển quan trọng trong quá trình trỗi dậy của BRICS, khi khối này mở rộng ảnh hưởng cả về kinh tế, tài chính lẫn địa chính trị.

Với việc kết nạp thêm các nền kinh tế lớn ở Trung Đông, châu Phi và Mỹ Latin, BRICS ngày càng thể hiện tham vọng xây dựng một trật tự đa cực, thách thức vai trò chi phối truyền thống của phương Tây.

Các sáng kiến thanh toán bằng đồng nội tệ, giảm phụ thuộc vào USD và mở rộng Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) đã thu hút sự quan tâm của nhiều quốc gia đang phát triển.

Sự lớn mạnh của BRICS phản ánh xu thế dịch chuyển quyền lực toàn cầu, nơi các nền kinh tế ngoài phương Tây tìm kiếm tiếng nói và không gian chiến lược lớn hơn.

9. Rạn nứt quan hệ Mỹ - châu Âu, xoay quanh Ukraine

Quan hệ xuyên Đại Tây Dương tiếp tục sứt mẻ trong năm 2025, đặc biệt dưới tác động từ cách tiếp cận cứng rắn và mang tính “nước Mỹ trên hết” của chính quyền Donald Trump nhiệm kỳ hai.

Bất đồng gia tăng về thương mại, quốc phòng và đặc biệt là cách thức xử lý cuộc chiến Ukraine. Trong khi Mỹ ngày càng tỏ ra mệt mỏi với việc gánh vác chi phí, châu Âu bị đẩy vào thế phải tự đảm nhận vai trò hỗ trợ chính cho Kiev, cả về quân sự lẫn tài chính.

Chiến sự Ukraine không chỉ kéo dài mà còn trở thành tâm điểm phơi bày những khác biệt chiến lược giữa Washington và các đồng minh châu Âu, làm dấy lên câu hỏi về tương lai của NATO và cấu trúc an ninh châu lục.

10. Làn sóng các nước châu Phi yêu cầu Pháp rút quân

Năm 2025 chứng kiến làn sóng mạnh mẽ tại châu Phi, nơi nhiều quốc gia yêu cầu Pháp rút quân và chấm dứt vai trò quân sự kéo dài hàng thập kỷ.

Tại khu vực Sahel và Trung Phi, các chính quyền quân sự và phong trào dân túy coi sự hiện diện của Pháp là biểu tượng của chủ nghĩa thực dân kiểu mới, đồng thời cáo buộc Paris thất bại trong việc mang lại an ninh và ổn định.

Việc Pháp buộc phải rút quân khỏi nhiều căn cứ đã làm suy yếu đáng kể ảnh hưởng của nước này tại châu Phi, mở đường cho các cường quốc khác như Nga, Trung Quốc và Thổ Nhĩ Kỳ gia tăng hiện diện. Đây được xem là dấu mốc quan trọng trong quá trình tái định hình cán cân quyền lực tại lục địa đen.

×