Sáp nhập hướng tới các tỉnh đều được tiếp cận không gian biển

Mới đây tại Tọa đàm Sắp xếp đơn vị hành chính, ông Trần Ngọc Chính - Chủ tịch Hội quy hoạch đô thị Việt Nam cũng đã chia sẻ những góc nhìn cá nhân về câu chuyện sáp nhập tỉnh thành hiện nay.

Ông Chính cho rằng trước khi tiến hành sáp nhập các tỉnh, Trung ương đã thực hiện việc sáp nhập các bộ, ngành và mang lại những hiệu quả rất rõ rệt. Nhờ đó, chúng ta có điều kiện ngân sách để triển khai chính sách miễn học phí cho học sinh từ bậc mẫu giáo đến phổ thông - một chính sách có ý nghĩa rất lớn đối với đời sống người dân.

Người dân đặc biệt quan tâm đến việc tinh giản bộ máy không chỉ ở Trung ương mà cả ở cấp địa phương. Việc sáp nhập các tỉnh sắp tới chính là bước tiếp theo trong quá trình tinh gọn bộ máy hành chính. Khi hai tỉnh được sáp nhập thành một, nghĩa là chúng ta đã giảm được đầu mối cấp tỉnh, đồng thời góp phần tổ chức lại hệ thống quản lý hiệu quả hơn. Việc sáp nhập này sẽ tạo ra dư địa phát triển không gian lớn hơn cho các địa phương. Đây là yếu tố có ý nghĩa chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn tới.

"Trước đây do điều kiện kinh tế - xã hội, hạ tầng giao thông, thông tin liên lạc còn hạn chế nên chúng ta buộc phải tách một số tỉnh để tạo điều kiện phát triển phù hợp theo từng vùng. Tuy nhiên, hiện nay, khi các điều kiện đã hội tụ, việc sáp nhập lại các tỉnh là cần thiết. Vấn đề đặt ra là sáp nhập tỉnh nào với tỉnh nào, sáp nhập như thế nào để đảm bảo hiệu quả và phát triển bền vững", ông Chính nói.

Ông Chính cho rằng: Đầu tiên việc sáp nhập phải tính đến yếu tố dư địa phát triển, hay nói cách khác là không gian phát triển - bao gồm không gian cho nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và đặc biệt là không gian biển. Việt Nam là quốc gia biển đảo, có nhiều đảo, quần đảo, và đang định hướng mạnh mẽ ra biển. Hiện nay, chỉ có 28 trong số 63 tỉnh, thành phố có biển. Vì vậy, việc sáp nhập nên cân nhắc đến yếu tố này, nhằm tạo điều kiện cho các địa phương tiếp cận không gian biển - một không gian có ý nghĩa chiến lược cả về kinh tế, quốc phòng và phát triển lâu dài.

Chúng ta đã có hệ thống sân bay lớn, mạng lưới giao thông kết nối tốt hơn, cho phép mở rộng không gian phát triển theo chiều sâu và chiều rộng. Chính phủ đã nhấn mạnh không gian phát triển ngày nay không chỉ là lãnh thổ địa phương mà còn là không gian biển, không gian vũ trụ, không gian số...

Đề cao các yếu tố kinh tế - kỹ thuật, khi thực hiện sáp nhập, nhưng ông Chính cũng lưu ý: "Cần đặc biệt lưu ý đến yếu tố văn hóa - xã hội, truyền thống lịch sử của từng địa phương. Bởi đây là điều gắn bó mật thiết với tình cảm của người dân. Sự đồng thuận của người dân là yếu tố quyết định cho sự thành công của quá trình sáp nhập".

Từ những phân tích của các chuyên gia, ông Chính cho rằng trong quá trình sáp nhập tỉnh, thậm chí là bỏ cấp huyện ở một số nơi, chúng ta cần hết sức quan tâm đến cấp cơ sở - cụ thể là xã, phường, thị trấn và các mô hình đặc thù như đặc khu hành chính - kinh tế. Đây là cấp gần dân, sát dân nhất, có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức bộ máy hiệu quả, đồng thời duy trì sự kết nối mật thiết giữa chính quyền và người dân.

Cần đạt 2 mục tiêu lớn khi sáp nhập

Chia sẻ về câu chuyện sáp nhập tỉnh, thành, ông Chính nhớ lại: Thời điểm sau năm 1975, ngay sau ngày giải phóng, Đảng và Chính phủ đã có chủ trương sáp nhập các tỉnh. Bởi khi đất nước được giải phóng, cả hai miền Nam - Bắc cộng lại có tới 74 tỉnh. Với một quốc gia như Việt Nam, số lượng tỉnh như vậy là quá lớn, gây ảnh hưởng đến việc tổ chức sản xuất cũng như đời sống của người dân.

Thời đó, đất nước vừa thống nhất, yêu cầu đổi mới và tái cơ cấu là cấp thiết. Tuy nhiên, thời điểm đó yếu tố chính trị được đặt lên hàng đầu, trong khi kinh nghiệm thực tiễn về phát triển đất nước còn hạn chế. Việc sáp nhập khi đó mang nặng tính chính trị, đặt nền tảng cho sự phát triển theo hướng mới.

Hiện nay, điều kiện của đất nước đã "chín muồi". Việt Nam đã hội nhập sâu rộng, đạt tốc độ phát triển kinh tế - xã hội cao. Chúng ta đã có quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng và quy hoạch không gian biển quốc gia. Hiện có 6 vùng kinh tế lớn: Trung du miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và Duyên hải Trung Bộ, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ và Đồng bằng sông Cửu Long.

Chúng ta cũng đã quy hoạch hệ thống ngành nghề, quy hoạch hệ thống sân bay, bến cảng, đường bộ, đường sắt cao tốc... Mạng lưới hạ tầng phát triển mạnh với hàng nghìn km đường bộ và sắp tới sẽ có 3.000 km đường cao tốc. Đây là cơ sở vững chắc để sáp nhập địa phương, nhằm tạo ra không gian phát triển kinh tế - xã hội rộng mở hơn.

"Vì vậy, nếu so sánh giữa việc sáp nhập tỉnh trong giai đoạn sau năm 1975 và hiện nay, có thể thấy điểm giống nhau là cùng hướng tới tổ chức lại bộ máy và không gian phát triển. Tuy nhiên, điểm khác biệt rất lớn chính là điều kiện phát triển hiện nay vượt trội, được hỗ trợ bởi nền tảng khoa học - công nghệ tiến bộ vượt bậc. Vì vậy, việc sáp nhập lần này không chỉ phục vụ cho bộ máy hành chính tinh gọn mà còn tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội một cách mạnh mẽ và bền vững sau 50 năm thống nhất đất nước", ông Chính phân tích.

×