95 năm hành trình của người nông dân Việt Nam với những màu áo mới

Từ cánh đồng đến trang sử

Một sáng sớm mùa thu, trên cánh đồng lúa chín vàng, một bác nông dân lặng lẽ cúi mình cắt bó lúa đầu tiên. Hạt lúa chắc mẩy, thơm mùi nắng, mùi đất. Đứa cháu nhỏ chạy lon ton theo sau, hỏi: “Ông ơi, sao ông làm nghề này vất vả mà vẫn cười?”. Ông cười hiền: “Vì hạt lúa này không chỉ nuôi gia đình mình, mà còn góp phần nuôi cả đất nước”.

Hình ảnh người nông dân hôm nay, dẫu đã khác nhiều so với 95 năm trước, nhưng nụ cười ấy, niềm tin ấy vẫn còn nguyên vẹn. Từ những ngày đầu phong trào nông dân dưới sự lãnh đạo của Đảng còn chập chững, đến nay Hội Nông dân Việt Nam đã đi cùng dân tộc qua hai cuộc kháng chiến, qua những giai đoạn đổi mới, hội nhập. 95 năm, gần một thế kỷ, không chỉ là những con số trên trang sử, mà là những giọt mồ hôi, những nắm bùn trên tay, là mạch nguồn làm nên sức mạnh của một dân tộc.

Hội Nông dân Việt Nam được thành lập năm 1930, trong bối cảnh đất nước còn chìm trong đêm dài nô lệ. Tổ chức Hội ra đời như một ngọn đuốc dẫn đường, tập hợp lực lượng nông dân, chiếm đa số dân cư, thành một khối đoàn kết vững chắc, góp phần tạo nên sức mạnh to lớn trong Cách mạng Tháng Tám, trong kháng chiến chống thực dân, đế quốc.

Bước vào thời kỳ đổi mới, Hội tiếp tục là cầu nối giữa Đảng, Nhà nước với nông dân. Những cánh đồng 50 triệu, 100 triệu, một tỷ đồng ngày nào nay đang chuyển mình thành những cánh đồng nông nghiệp thông minh, nơi cảm biến đo độ ẩm - dinh dưỡng, gửi tín hiệu về điện thoại; những cánh đồng hợp tác nơi nông dân cùng liên kết để giảm chi phí, tăng giá trị; những nông trại tuần hoàn nơi phụ phẩm được tái sử dụng thành phân bón, thức ăn chăn nuôi, khép kín vòng tuần hoàn nông nghiệp xanh. Người nông dân hôm nay không chỉ là người “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” mà là chủ thể của phát triển, là người dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới.

Người nông dân đa vai trò, đa sắc màu, từ thửa ruộng đến kỷ nguyên tri thức

Thế giới bước vào kỷ nguyên 4.0, kinh tế số, kinh tế xanh, trí tuệ nhân tạo len lỏi đến từng ngóc ngách đời sống. Người nông dân Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc. Bà con trở thành nhà sản xuất thông minh, áp dụng khoa học kỹ thuật, chuyển đổi số, giảm phát thải, hướng đến nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp tuần hoàn.

Ở Đồng bằng sông Cửu Long, hàng ngàn nông dân đang trồng lúa giảm phát thải, cấy thưa, tưới xen kẽ, bón phân tiết kiệm để giảm khí metan và nhận tín chỉ carbon.

Ở miền núi phía Bắc, người nông dân bám ruộng bậc thang, vừa làm lúa vừa giữ đất, giữ nước, biến những bậc thang thành bức tranh mùa vàng mê hoặc du khách.

Dọc ven biển, ngư dân vươn khơi giữ biển, diêm dân phơi muối như đón ánh mặt trời vào hạt tinh thể trắng long lanh.

Người nông dân hôm nay không chỉ mặc áo nâu, mà khoác nhiều màu áo: áo xanh như công nhân trong cánh đồng công nghệ cao; áo trắng như nhà khoa học ruộng đồng điều khiển máy bay không người lái; áo phông năng động của nông dân trẻ livestream bán nông sản, làm thương mại điện tử; áo chàm, váy thổ cẩm của đồng bào vùng cao trên ruộng bậc thang, biến cảnh quan thành di sản; áo đi biển của ngư dân, áo trắng tinh của diêm dân trên đồng muối.

Bà con nông dân không chỉ sản xuất nông sản mà còn làm du lịch nông thôn, mở cổng vườn đón khách thành thị, khách quốc tế trở về với ruộng đồng, trải nghiệm tát mương bắt cá, cấy lúa, gặt lúa. Những nhóm nông dân làm ra sản phẩm OCOP từ tài nguyên bản địa, văn hóa bản địa, tri thức bản địa, nâng giá trị một trái quýt, một hũ mắm, một bó hoa lên thành câu chuyện mang niềm tự hào.

Nhiều nông dân tâm huyết còn mở bảo tàng nông nghiệp làng, trở thành nhân chứng sống, kể chuyện “Ngày xưa…” cho học sinh, cho người đô thị, cho khách quốc tế hiểu về một nền văn minh lúa nước.

Và ở giữa cánh đồng hôm nay, ta thấy một lão nông tri điền, người cả đời gắn bó với thửa ruộng, đứng cạnh nhóm nông dân trẻ tri thức với laptop, drone, điện thoại thông minh. Hai thế hệ nông dân cùng nhau bàn bạc, cười nói, như một sự bắt tay giữa kinh nghiệm và khoa học, giữa quá khứ và tương lai. Chung quanh là doanh nông, nhà khoa học, nhà quản lý, những người không chỉ đứng nhìn mà lội xuống ruộng, lắng nghe, góp ý, kết nối thị trường, xây dựng chính sách.

Đó là bức tranh của một nông thôn mới, nơi “tri điền” đi cùng “tri thức”, nơi tri thức và công nghệ tôn trọng tri điền, và “tri điền” tin cậy “tri thức” để mở ra lối đi cho nông nghiệp Việt Nam.

Tuy nhiên, hành trình phía trước còn nhiều thử thách: biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, giá nông sản bấp bênh, áp lực đô thị hóa, làn sóng di cư của lao động trẻ. Nhưng trong thách thức luôn ẩn chứa cơ hội - cơ hội để tái cấu trúc sản xuất, để đưa công nghệ vào ruộng đồng, để gắn nông nghiệp với kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, để biến mỗi cánh đồng thành một “công xưởng xanh”, mỗi ngôi làng thành một “trung tâm sáng tạo nông thôn”.

Người nông dân hôm nay vừa là nhà sản xuất, vừa là nhà tiếp thị, vừa là người bảo vệ môi trường, vừa là nhà giáo dục truyền cảm hứng. Người nông dân không còn chỉ ở vị trí thấp trong xã hội, mà là người kiến tạo hệ sinh thái nông thôn, là chủ thể dẫn dắt sự thay đổi.

Gieo niềm tin vào tương lai

95 năm nhìn lại là để tri ân quá khứ, nhưng quan trọng hơn là để mở ra một tương lai. Tương lai nơi người nông dân không còn loay hoay với “được mùa rớt giá”, mà tự hào với thương hiệu nông sản Việt. Tương lai nơi nông thôn không chỉ là nơi “đi để trở về”, mà là nơi níu chân người trẻ, nơi khởi nghiệp nông thôn trở thành niềm kiêu hãnh.

Và xã hội hôm nay cũng cần thay đổi cách nhìn về nông dân. Hãy thôi chỉ có lòng thương cảm hay ban phát, mà bước đến, nắm tay người nông dân. Nhà khoa học hãy mang tri thức ra đồng. Nhà quản lý hãy thiết kế chính sách từ tiếng nói của nông dân. Báo chí, truyền thông hãy kể câu chuyện nông dân bằng sự tôn trọng, lan tỏa niềm tự hào. Đừng để người nông dân trên một ốc đảo, rồi nhìn từ xa, soi xét từ trên cao; ngược lại, hãy đồng hành, bước cùng bà con ra khỏi “lời nguyền”, là những người ở vị trí thấp nhất trong xã hội.

Người nông dân Việt Nam hôm nay mang trong mình tinh thần mới, tinh thần lạc quan, tự tin, khát vọng. Bà con hiểu rằng họ không chỉ cấy cày trên thửa ruộng, không chỉ ra khơi giữa sóng gió, không chỉ phơi muối dưới nắng, mà còn gieo hạt tri thức, gieo niềm tự hào cho thế hệ mai sau.

Hành trình 95 năm là minh chứng: khi nông dân đồng lòng, không gì là không thể. Và chặng đường phía trước sẽ tiếp tục rực sáng nếu chúng ta cùng tin và cùng đi với những người “giữ hồn lúa gạo, hồn biển, hồn muối, hồn quê”, những người làm nên bản lĩnh Việt Nam.

×