Ám ảnh thảm cảnh dân "chạy" lũ leo ngọn cây, nóc nhà kêu cứu của Bí thư Bình Định và kỳ tích ở sông Dinh

"Xương xẩu", nhọc nhằn và cách làm "mưa dầm thấm lâu" của cán bộ mặt bằng

Dự án Hệ thống tiêu thoát lũ sông Dinh, thuộc phường Nhơn Bình và Nhơn Phú, TP.Quy Nhơn (Bình Định) bắt đầu khởi công từ tháng 3/2022 và hoàn thành tháng 12/2024, vượt tiến độ 7 tháng so với kế hoạch dự kiến (tháng 7/2025), giải quyết tình trạng lũ, ngập lụt cho các khu đô thị ở vùng ven trung tâm TP.Quy Nhơn, với ước tính hàng chục nghìn hộ dân.

Ông Hồ Quốc Dũng - Bí thư Tỉnh uỷ Bình Định cho biết, trước đây dòng sông Dinh ở Quy Nhơn bị xâm lấn nghiêm trọng, không thể thoát lũ, mưa lớn khiến nhiều khu vực ở phường Nhơn Bình, Nhơn Phú…, chìm trong biển nước.

"Ám ảnh đến bây giờ là những thảm cảnh mà dân leo lên ngọn cây, nóc nhà để kêu cứu, lãnh đạo thì bất lực", ông Dũng nêu.

Bí thư Bình Định kể rằng, có lần ông xuống vùng lũ lụt ngập nặng nhất ở phường Nhơn Bình, đêm tối mù mịt, nước lũ đột ngột bao vây, dâng cao đến nóc nhà. Nhiều ngôi nhà ở vùng trũng thấp đang nguy hiểm, dân thì kêu cứu.

Trong khi, vài ngôi nhà xây cao 2,3 tầng nhưng lo sợ đóng cửa kín mít, ông yêu cầu phải gõ cửa đưa dân vào ẩn nấp. Tình thế quá cấp bách, không thể đưa dân ra đường lộ, rất nguy hiểm đến tính mạng của bà con, chỉ còn cách đưa người từ nhà thấp lên nhà cao.

"Tôi lệnh đưa bà con vào ở nơi cao hơn để cứu dân, mỗi nhà cao tầng có thể ở đến vài chục người. Trong nguy khó càng phải yêu thương nhau, bà con cứ vào ở cho yên tâm, chờ nước rút rồi tính phương án an toàn hơn", ông Dũng nói.

Bởi vậy, cứ mùa bão lũ, dù bận bịu công việc, họp hành quan trọng đến mấy, ông Dũng cũng gác lại, để ra đường, về với dân. 

Ông đi tận nơi, lựa chỗ nào dân đang gặp khó khăn nhất, nguy hiểm nhất thì đến kiểm tra đã dời dân đi chưa? Dân đã an toàn chưa?.

Không phải ông Bí thư lo "anh em cán bộ ở dưới không tận tâm". Nhưng lúc nguy nan, có những việc hệ trọng cấp thiết, cần có sự xuất hiện của lãnh đạo, chỉ đạo giải quyết việc ngay tức khắc tại chỗ, để giảm thiểu thiệt hại, nhất là tính mạng và tài sản của dân. 

Đây là trách nhiệm của lãnh đạo, nếu không làm tròn trách nhiệm với dân, thì tự cảm thấy không an lòng. 

Trằn trọc sau nhiều chuyến đi về với dân lúc lũ lớn, Bí thư Tỉnh uỷ Bình Định bàn với ông Nguyễn Phi Long - Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định lúc bấy giờ (nay là Bí thư Tỉnh uỷ Hoà Bình), Bí thư Thành uỷ Quy Nhơn Nguyễn Văn Dũng và Giám đốc Ban Quản lý dự án NN&PTNT tỉnh Tô Tấn Thi, bằng mọi cách phải bắt tay vào việc nạo vét, trả lại hệ thống tiêu thoát lũ cho sông Dinh. Chỉ vậy, người dân Quy Nhơn, mới thoát cảnh "chạy" lụt.

Thành phố lo mặt bằng, tái định cư, còn về kinh phí xây dựng dự án, do tỉnh chịu. Bí thư Thành uỷ và ông Tô Tấn Thi gật đầu đồng ý và công việc giải phóng mặt bằng tức tốc, giao về UBND TP.Quy Nhơn.

Giải toả 360 hộ dân, 12 tổ chức, 126 ngôi mộ ở dọc sông Dinh - chuyện "khó như lên trời". Nguyên thuỷ dòng sông rộng hàng chục mét, có đoạn bị xâm lấn chỉ còn 1 mét.

Nhắc đến, ai cũng lắc đầu "ngao ngán", không dám "đụng" vì sợ rắc rối. Bởi đất đai có nguồn gốc khá phức tạp, chủ yếu lấn chiếm, do lịch sử để lại.

Căng thẳng, bế tắc. Đơn thư tố cáo trong dân về những bất minh, không công bằng khi giải toả, được gửi đến tận bàn làm việc của ông Hồ Quốc Dũng - Bí thư Tỉnh uỷ, Trưởng ban Chỉ đạo phòng chống tham nhũng, tiêu cực tỉnh Bình Định.

Tiếp nhận thông tin, Bí thư Bình Định chỉ đạo "kiểm tra, xử lý ngay đơn thư của dân".

Ông Dũng nói rằng, quan điểm nhất quán của tỉnh trong giải phóng mặt bằng, di dời dân là "công khai, minh bạch và công bằng".

Không bao giờ ép người dân, dẫn đến cuộc sống khó khăn sau này, bà con đến nơi ở mới, ít nhất là bằng hoặc phải tốt hơn nơi ở cũ.

"Bà con ủng hộ dự án, để cải thiện bộ mặt đô thị, nâng cao đời sống người dân. Nhưng nếu bà con phát hiện có tiêu cực, đền bù thiếu sót hoặc cán bộ chia chác bỏ túi thì báo, tôi sẽ xử lý ngay", Bí thư Bình Định cam kết.

Sau đơn thư của dân và chỉ đạo "nóng" từ Bí thư Tỉnh uỷ Bình Định, UBND TP.Quy Nhơn đã vào cuộc xác minh, "sửa sai" bằng cách thu hồi các lô đất đã giao cho 2 trường hợp không đủ điều kiện bồi thường về đất ở, trước đó.

Để hình hài sông Dinh khoác áo mới như bây giờ, đã có gần 400 hộ dân hy sinh, bị ảnh hưởng cuộc sống, chấp nhận rời bỏ mảnh đất ông bà, nhường chỗ cho công trình phục vụ cộng đồng. Và rồi, Quy Nhơn đã làm được kỳ tích, mà ít ai ngờ được.

Nhậm chức Phó Chủ tịch UBND TP.Quy Nhơn hồi tháng 3/2023, ông Nguyễn Đức Toàn được giao ngay trọng trách trực tiếp chỉ đạo, đốc thúc giải toả mặt bằng, ở giai đoạn "xương xẩu", nhọc nhằn nhất.

Vì chủ yếu là đất lấn chiếm nên việc áp chế độ đền bù, giải toả rất khó. Dân chưa đồng ý, nhiều cán bộ trực tiếp xuống dân, kiên trì vận động, mong bà con chia sẻ vì lợi ích chung, vì công trình phục vụ cộng đồng.

"Mưa dầm thấm lâu, bà con hiểu ý nghĩa quan trọng của dự án, nên mọi việc được suôn sẻ. Đây không phải là thành quả cá nhân, mà là sự đồng lòng của tập thể, cả cán bộ lẫn trong dân", lời ông Toàn.

Khó đến mấy cũng làm, nếu không làm sẽ có lỗi với dân

Về phía Thành uỷ, Bí thư Nguyễn Văn Dũng cứ tần suất, 2 tuần họp chỉ đạo 1 lần, chưa kể đốc thúc tiến độ bằng điện thoại, tin nhắn. Tất cả, đều lao vào công việc.

Theo Giám đốc Ban Quản lý dự án NN&PTNT tỉnh Tô Tấn Thi, chưa bao giờ, ông thấy bức tranh giải phóng mặt bằng phức tạp như thế, đây là một kỳ tích, phép màu của thành phố Quy Nhơn.

"Nếu không có sự quyết đoán, tận tâm của cá nhân Bí thư Thành uỷ, tập thể cán bộ và sự đồng thuận, hy sinh của người dân, tôi dám chắc, không thể làm được. Điểm sáng quan trọng, công tác giải phóng mặt bằng được làm rất khẩn trương, góp phần giúp dự án hoàn thành vượt tiến độ", ông Tô Tấn Thi nói.

Sông Dinh ngày xưa (bị lấn chiếm, ô nhiễm, bó hẹp dòng chảy) và sông Dinh bây giờ (đô thị khang trang, nhà cửa đổi mới, dòng chảy thông thoáng). Ảnh: Dũ Tuấn.

Công trình vì dân, dần hiệu hữu. Tận mắt nhìn sông Dinh bây giờ, nhiều người chưa dám tin, bởi sự "lột xác" kinh ngạc.

Lòng sông Dinh mở rộng, xây kè kiên cố, hiện ra không gian đô thị khang trang, tươi sáng. Không còn cảnh nhà ọp ẹp, nhếch nhác, ô nhiễm ven sông. Người dân tất bật với cuộc sống khác, tái định cư mới, đàng hoàng, chỉn chu hơn.

Ông Hồ Quốc Dũng - Bí thư Tỉnh uỷ Bình Định, ấn tượng với công tác giải phóng mặt bằng của dự án Hệ thống tiêu thoát lũ sông Dinh, vì có những việc tưởng chừng quá khó, không thể làm được, nhưng vẫn xong.

Bí thư Bình Định nói rằng, nếu lãnh đạo chọn việc dễ để làm, việc khó bỏ lại thì đầu óc "thảnh thơi". Nhưng lại thiếu trách nhiệm đối với dân, với xã hội và những người đã bầu ra mình.

Còn đương chức, cần làm hết trách nhiệm, để lại thành quả cho con cháu mai này. Lúc về hưu nghĩ lại, không có gì áy náy vì đã làm việc, dấn thân hết mình.

"Gặp việc khó không làm, sau này ai sẽ làm? Khó đến mấy cũng làm, nếu không làm sẽ có lỗi với dân", Bí thư Bình Định rút lời, từ tâm can.

×