Chương trình xóa nghèo ở miền núi Bắc Ninh: Từ nhà vách đất đến nhà kiên cố

Người phụ nữ sống đơn thân chưa một lần nghĩ tới ngôi nhà mới

Những năm qua, Xã Vân Sơn (tỉnh Bắc Ninh) còn tồn tại nhiều hộ nghèo, hộ cận nghèo, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số sống trong nhà tạm, nhà dột nát. Trước thực trạng này, chính quyền huyện đã triển khai đồng bộ chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, gắn với Chương trình Mục tiêu Quốc gia giảm nghèo bền vững, nhằm giúp các hộ dân có nhà kiên cố, an toàn, ổn định cuộc sống và tạo điều kiện thuận lợi để phát triển kinh tế.

Các hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ có hoàn cảnh đặc biệt được xét duyệt kỹ lưỡng để nhận hỗ trợ xây dựng nhà mới hoặc sửa chữa nhà cũ. Không chỉ cung cấp vật liệu và nhân công, chương trình còn hướng dẫn kỹ thuật xây dựng, tư vấn thiết kế phù hợp với điều kiện địa phương, khí hậu và tập quán sinh hoạt của từng hộ dân. Việc triển khai đồng bộ này giúp đảm bảo các căn nhà được xây dựng kiên cố, bền vững, đồng thời giảm thiểu chi phí và tránh thất thoát ngân sách.

Bà Nông Thị Hằng, sinh năm 1963 tại thôn Dần xã Vân Sơn (tỉnh Bắc Ninh) là người phụ nữ sống đơn thân từ năm 32 tuổi. Bà Hằng có thân hình gầy gò, ốm yếu, bệnh tật đầy mình. Cách đây vài tháng, chính quyền địa phương đã đưa bà Hằng vào danh sách được hỗ trợ xây nhà mới.

Bà Hằng cho biết, gia đình bà được hỗ trợ 60 triệu từ Chương trình xoá nhà tạm, nhà dột nát và 10 triệu từ Mặt trận Tổ quốc, tổng kinh phí được hỗ trợ là 70 triệu đồng. Với số tiền được hỗ trợ của Nhà nước và tiền bà tích cóp được suốt những năm qua, bà Hằng quyết định xây nhà căn nhà mới. Tuy vậy, bà Hằng vẫn phải đi vay thêm.

“Tôi thấy rất vui khi được Nhà nước hỗ trợ tiền để xây nhà mới. Căn nhà tuy nhỏ thôi nhưng tôi chưa từng dám mơ tới. Đợt này được hỗ trợ nhưng vẫn phải vay mượn thêm, tuy là xây căn nhà nhỏ nhưng số tiền vẫn đội lên nhiều”, bà Hằng băn khoăn.

"Căn nhà được khởi công xây dựng cách đây khoảng 3 tháng, nằm ngay cạnh căn nhà vách đất cũ nát. Nếu không có gì thay đổi, Tết này bà sẽ đón Tết trong ngôi nhà mới" bà Hằng cho hay.

Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát tại xã Vân Sơn được thực hiện với sự phối hợp chặt chẽ giữa chính quyền địa phương, Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Nguồn lực triển khai chương trình bao gồm ngân sách nhà nước, quỹ “Vì người nghèo” tỉnh Bắc Ninh, đóng góp xã hội hóa từ doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân.

Các hộ dân khi nhận hỗ trợ được hướng dẫn thủ tục pháp lý đầy đủ, đảm bảo có đất thổ cư hợp pháp và đáp ứng các điều kiện xây dựng. Hình thức hỗ trợ đa dạng, bao gồm xây mới, sửa chữa, cấp vật liệu, hỗ trợ nhân công và giám sát quá trình thi công. Các cán bộ phụ trách chương trình thường xuyên kiểm tra tiến độ, giám sát chất lượng công trình, đảm bảo các căn nhà được xây đúng kế hoạch, đúng tiêu chuẩn và kịp bàn giao cho hộ dân.

Không chỉ xây dựng nhà, chương trình còn chú trọng tập huấn kỹ thuật xây dựng, tư vấn về phong thủy, hướng nhà, sử dụng vật liệu bền vững, nhằm giúp người dân sở hữu căn nhà kiên cố, tiết kiệm chi phí và phù hợp với điều kiện sinh hoạt. Các hộ dân tham gia chương trình còn được tư vấn về quản lý, bảo dưỡng nhà ở, giúp duy trì tuổi thọ công trình lâu dài.

Theo báo cáo phát triển kinh tế - xã hội của xã Vân Sơn, tỷ lệ hộ nghèo năm 2024 là 15,33 %. Dự kiến năm 2025 giảm 5,11 %, tỷ lệ hộ nghèo còn 10,22 %. Thu nhập bình quân đầu người năm 2025 đạt 38,8 triệu đồng/người/năm. Hỗ trợ 26 hộ gia đình thực hiện chương trình xoá nhà tạm, nhà dột nát, gồm: 22 hộ ngoài Đề án và 04 hộ trong Đề án xây mới; Tổng kinh phí đã hỗ trợ xong 1,45 tỷ đồng.

Hàng trăm căn nhà kiên cố được dưng lên, đời sống người dân thay đổi ở nhiều xã miền núi

Từ 2021 đến 2024, huyện Sơn Động (tỉnh Bắc Giang cũ) đã khởi công, hoàn thiện và bàn giao hàng trăm căn nhà cho hộ nghèo, hộ cận nghèo và hộ đồng bào dân tộc thiểu số. Một số căn nhà được xây mới hoàn toàn, nhiều căn khác được sửa chữa nâng cấp từ nhà tạm, nhà dột nát, với tiêu chuẩn kiên cố, chống mưa gió, đảm bảo an toàn cho người dân.

Nhờ chương trình, nhiều hộ dân đã ổn định chỗ ở, yên tâm lao động sản xuất và tham gia các hoạt động kinh tế. Trước đây, nhiều hộ sống trong nhà tạm, nhà dột nát, đối mặt với mưa gió, lũ lụt, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe, sinh hoạt và sản xuất. Nay, với nhà ở kiên cố, người dân được bảo vệ tốt hơn trước thiên tai, đồng thời có điều kiện để phát triển kinh tế gia đình.

Bên cạnh đó, chương trình còn tác động tích cực đến đời sống tinh thần của người dân. Khi có nhà kiên cố, nhiều gia đình đã mạnh dạn đầu tư vào chăn nuôi, trồng trọt, mở rộng vườn cây ăn quả và tham gia các mô hình sinh kế khác. Điều này góp phần nâng cao thu nhập, giảm tỷ lệ hộ nghèo, tạo động lực cho các thế hệ trẻ trong gia đình học hành và lao động sản xuất.

Chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát không chỉ giúp từng hộ dân, mà còn tạo ra tác động tích cực cho toàn cộng đồng. Sự phối hợp giữa chính quyền, Mặt trận, đoàn thể và cộng đồng dân cư đã phát huy tinh thần tương thân tương ái, giúp huy động thêm nguồn lực xã hội, giảm gánh nặng ngân sách nhà nước.

Sau khi sáp nhập đơn vị hành chính, các xã miền núi của tỉnh Bắc Ninh chú trọng rà soát, giám sát chặt chẽ, tránh trục lợi và đảm bảo minh bạch. Việc hỗ trợ ưu tiên cho hộ nghèo, hộ cận nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các gia đình có hoàn cảnh đặc biệt đã giúp chương trình đạt hiệu quả cao, đảm bảo không bỏ sót đối tượng cần hỗ trợ.

Ngoài ra, bài học rút ra là cần triển khai đồng bộ các giải pháp: hỗ trợ vật liệu, nhân công, kỹ thuật xây dựng, giám sát chất lượng, tư vấn pháp lý, hướng dẫn bảo dưỡng và phát triển kinh tế đi kèm. Khi các yếu tố này được thực hiện đồng bộ, chương trình mới thực sự mang lại hiệu quả bền vững, giúp người dân an cư và vươn lên thoát nghèo.

Với chương trình xóa nhà tạm, nhà dột nát, nhiều xã miền núi của tỉnh Bắc Ninh đang từng bước hoàn thành mục tiêu xóa 100% nhà tạm, nhà dột nát trên địa bàn. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong công tác giảm nghèo bền vững, góp phần nâng cao chất lượng đời sống người dân, tạo nền tảng phát triển kinh tế xã hội ở vùng miền núi, vùng đồng bào dân tộc.

×