Về Vân Sơn (Bắc Ninh): Xem gà 6 ngón đẻ ra trứng OCOP 3 sao

Gà lục đinh đẻ “trứng vàng”

Tại xã Vân Sơn, giống gà 6 ngón vốn gắn bó lâu đời với người dân tộc thiểu số và được xem như một phần văn hóa bản địa. Khác với các giống gà thông thường, gà 6 ngón có chân sở hữu tới sáu cựa rõ nét, tạo nên hình dáng độc đáo và dễ nhận diện. Không chỉ nổi tiếng bởi ngoại hình lạ mắt, giống gà này còn được đánh giá cao nhờ thịt săn chắc, thơm, da giòn, từng là món đặc sản được truyền miệng trong vùng.

Theo chỉ dẫn của một cán bộ Phòng Kinh tế xã Vân Sơn, chúng tôi tìm đến gia đình chị Lã Thị Lý. Theo vị cán bộ này, gia đình chị Lý là một trong những hộ dân nuôi rất nhiều loại gà 6 ngón, đẻ ra trứng gà OCOP 3 sao.

Chuồng gà mái 6 ngón hiện đang đẻ trứng của gia đình chị Lã Thị Lý.

Ngôi nhà của gia đình chị Lã Thị Lý (người dân tộc Dao) nằm ở lưng chừng một quả đồi. Đứng ở sân có thể bao quát cả một khoảng không rộng lớn, bạt ngàn rừng keo, cây ăn quả. Phía trước có một vườn rau nhỏ, xanh mướt, chị Lý cho biết đó là vườn rau sạch chị trồng để gia đình ăn hằng ngày.

“Thời điểm hiện tại, nhà tôi chỉ còn vài trăm con gà 6 ngón đang đẻ trứng, một số chuồng gà của gia đình đang nghỉ ngơi, cách quãng để đảm bảo vệ sinh môi trường, tiêu trùng, khử khuẩn khoảng 2 tháng. Sau đó gia đình sẽ vào một lứa gà mới”, chị Lý kể.

Thăm chuồng gà 6 ngón, trứng gà nằm la liệt chưa đến ngày nhặt. Chị Lý cho biết toàn bộ khu vực chăn nuôi được gia đình đầu tư khép kín, từ lồng gà, máng ăn, điện đóm và có cả dàn lạnh, quạt thông gió để làm mát không khí trong mùa hè oi bức.

“Thời điểm hiện tại số lượng gà đẻ không nhiều nên trứng gà có bao nhiêu là hết bấy nhiêu. Người ta toàn mua làm quà biếu, chứ gia đình tôi không có trứng để bán ra thị trường bên ngoài. Lúc cao điểm, số lượng gà đẻ trong chuồng của gia đình lên tới cả nghìn con”, chị Lý nói.

Cận cảnh chân gà 6 ngón, một loại gà đặc biệt ở Vân Sơn (Bắc Ninh).

Giá trứng gà 6 ngón đắt hơn trứng gà thường, một hộp 12 quả có giá 60 nghìn đồng. Nếu có 500 gà mái đẻ, mỗi ngày gia đình chị sẽ có khoảng 350 quả trứng gà, tỉ lệ đẻ trứng của gà mái lên tới 70%. “Năm 2024, sản phẩm trứng gà 6 ngón của gia đình tôi đạt chuẩn OCOP 3 sao, thường xuyên xuất hiện ở các hội chợ, triển lãm nông sản, mức độ tiêu thụ sản phẩm tăng lên đáng kể”, chị Lý chia sẻ.

Không chỉ là mặt hàng kinh tế, trứng gà 6 ngón còn góp phần giữ gìn nguồn gen bản địa quý, tạo cơ sở để nâng tầm thương hiệu đặc sản vùng cao Vân Sơn. Trước đây, địa phương ít được biết đến do địa hình xa xôi, sản lượng thấp và hầu như chưa được thương mại hóa bài bản.

Theo cán bộ Phòng Kinh tế xã Vân Sơn, trong tương lai địa phương đặt mục tiêu mở rộng quy mô đàn gà, hoàn thiện bao bì, nhãn mác, truy xuất nguồn gốc và tiến tới đề xuất nâng hạng OCOP khi đủ điều kiện. Với đà phát triển hiện nay, trứng gà 6 ngón hoàn toàn có cơ hội trở thành một trong những sản phẩm nông nghiệp chủ lực của vùng.

Xây dựng thương hiệu từ mô hình chăn nuôi đặc hữu

Nhiều hộ dân trên địa bàn xã Vân Sơn cũng đang tham gia vào mô hình “Tổ hội nông dân nghề nghiệp chăn nuôi gà sáu ngón”. Nhóm có hơn chục hộ thành viên duy trì phương thức chăn nuôi bán chăn thả, bảo tồn đúng đặc trưng giống bản địa. Các hộ thường xuyên trao đổi kỹ thuật, phối hợp nhân giống và bảo đảm tính đồng nhất của đàn gà.

Trong những dịp cao điểm như Tết Nguyên đán, gà 6 ngón thương phẩm luôn nằm trong nhóm sản phẩm được khách hàng săn đón. Nhiều thời điểm, toàn xã chuẩn bị gần 1.000 con chỉ trong một mùa mà vẫn không đủ nguồn cung. Giá gà thương phẩm dao động khoảng 160.000 đồng/kg, cao gấp đôi gà thường, tạo thu nhập ổn định cho người dân vùng cao.

Dù có giá bán cao, gà 6 ngón vẫn được ưa chuộng bởi chất lượng thịt vượt trội. Con trưởng thành đạt trọng lượng khá: gà trống từ 3,5–4 kg, gà mái khoảng 1,8–2 kg/con. Nhiều gia đình cho biết chính nhờ mô hình nuôi giống gà đặc hữu này, họ đã có thêm nguồn thu để thoát nghèo và đầu tư mở rộng sản xuất.

Trứng gà 6 ngón luôn có giá cao hơn gà thường. Hiện nhà chị Lý đang bán ra thị trường một hộp 12 quả giá 60 nghìn đồng.

Địa phương cũng xác định rõ tiềm năng của sản phẩm, coi đây là hướng phát triển bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Việc hình thành tổ hội nghề nghiệp, kết nối thị trường, đưa sản phẩm tham gia hội chợ và quảng bá qua các kênh truyền thông đang giúp gà 6 ngón Vân Sơn dần khẳng định vị thế.

Tuy trứng gà 6 ngón đã được chứng nhận OCOP 3 sao, nhưng sản phẩm gà thương phẩm vẫn chỉ dừng ở mức tiềm năng, chưa có chứng nhận OCOP chính thức. Đây cũng là mục tiêu trong thời gian tới của địa phương: chuẩn hóa quy trình chăn nuôi, bảo tồn nguồn gen, kiểm soát dịch bệnh và tiến tới xây dựng thương hiệu OCOP cho sản phẩm thịt gà 6 ngón.

Nhiều nông dân kỳ vọng, nếu được hỗ trợ bài bản hơn về kỹ thuật, nguồn vốn và thị trường tiêu thụ, gà 6 ngón có thể trở thành “đặc sản chủ lực” của vùng cao Vân Sơn, tương tự cách các địa phương khác đã làm với gà Mía, gà Hồ hay gà Tiên Yên.

Mục tiêu lâu dài của Vân Sơn là xây dựng thương hiệu gà 6 ngón trở thành sản phẩm “nhận diện vùng miền”, tạo sức hút du lịch nông nghiệp, đồng thời nâng cao thu nhập cho cộng đồng. Với sự góp sức của HTX, tổ hội nghề nghiệp và nỗ lực của chính quyền địa phương, trứng gà OCOP 6 ngón đang là bước khởi đầu cho hành trình chuyên nghiệp hóa và mở rộng thị trường.

×