Bài 2: Những công trình phục vụ du lịch vi phạm giữa di sản

Nhà sàn, bến thuyền, bãi xe "mọc" giữa di sản

Có mặt tại khu vực lòng hồ Thủy điện Nho Quế 1 (huyện Mèo Vạc) giữa tháng 9/2023, theo quan sát của phóng viên, con đường dài hàng trăm mét được đổ bê tông dẫn vào bến thuyền, gần bến có một sân rộng cũng được đổ bê tông và hai ngôi nhà sàn bằng bê tông, cốt thép đang trong quá trình hoàn thiện, nhiều thợ xây dựng đang làm việc tại đây.

Một người dân sinh sống gần bến thuyền nhiều năm gắn bó, chứng kiến sự thay đổi của sông Nho Quế và hẻm vực Tu Sản - cho biết: "Những công trình nhà sàn to như thế này xây dựng lên làm xấu cảnh quan khu vực, ảnh hưởng đến du lịch, người dân chúng tôi không đồng ý".

Những dấu hiệu vi phạm trật tự xây dựng ở khu vực này đang được cơ quan chức năng xác minh, làm rõ.

Cụ thể, tháng 9/2022, Sở Xây dựng tỉnh Hà Giang phối hợp với các sở liên quan cùng chính quyền huyện Mèo Vạc, xã Giàng Chu Phìn và Công ty Cổ phần Thủy điện Nho Quế 1 tiến hành kiểm tra hiện trường công trình Khu Du lịch bến thủy nội địa trong phạm vi lòng hồ thủy điện.

Qua kiểm tra, lãnh đạo Sở Xây dựng đề nghị chủ đầu tư dừng thi công hạng mục 2 đơn nguyên nhà bê tông, đồng thời yêu cầu thanh tra xây dựng rà soát và xử lý vi phạm nếu có, làm cơ sở để chủ đầu tư khắc phục hậu quả theo quy định. Tuy nhiên sau đó công trình vẫn tồn tại và hoàn thiện.

Không chỉ bến thuyền và hai ngôi nhà sàn, cách thân đập thủy điện khoảng 500m về phía hạ lưu, thuộc địa phận xã Giàng Chu Phìn (Mèo Vạc), Công ty Cổ phần Thủy điện Nho Quế 1 còn cho xây dựng bãi đỗ xe rộng hàng nghìn mét vuông và ngôi nhà sàn đã được hoàn thiện, đưa vào hoạt động là khu bán vé cho khách du lịch.

Bên cạnh là hai bãi trông giữ xe cho khách du lịch rộng hàng nghìn mét vuông cũng được đưa vào vận hành, những thời điểm cuối tuần hàng trăm ô tô, xe máy đỗ tại các bến này, thậm chí nhiều hôm giao thông ở nơi thâm sơn cùng cố này tắc cứng như đang di chuyển giữa thu đô Hà Nội giờ cao điểm.

Trong quá trình nhóm phóng viên đang tác nghiệp tại Hà Giang, đoàn thành tra do Sở Xây dựng làm trưởng đoàn đang tiến hành thanh tra về tình trạng xây dựng trên toàn bộ Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang).

Chúng tôi sẽ chuyển đến bạn đọc thông tin về kết quả cuộc thanh tra này.

Hàng chục công trình homestay vi phạm "mọc" trên đỉnh núi

Cũng trong Công viên địa chất toàn cầu Cao nguyên đá Đồng Văn, tại xã Du Già (huyện Yên Minh, tỉnh Hà Giang) thời gian gần đây xảy ra tình trạng nhiều homestay được xây dựng trái phép trên đất nông nghiệp và đất rừng.

Chúng tôi đến một hộ gia đình đã kinh doanh dịch vụ homestay được hơn một năm, theo chủ của homestay này hiện nay ở xã Du Già có nhiều gia đình kinh doanh loại hình dịch vụ lưu trú này. Tuy nhiên, không phải hộ nào cũng đăng ký với chính quyền địa phương về hoạt động kinh doanh lưu trú. Chính chủ nhà chúng tôi tiếp xúc cũng thừa nhận xây dựng công trình vi phạm trên đất nông nghiệp.

Những người đang kinh doanh loại hình dịch vụ homestay phục vụ du lịch ở xã Du Già cũng bày tỏ lo lắng trước sự phát triển không theo quy hoạch sẽ ảnh hưởng đến cảnh quan khu vực, khi cảnh đẹp bị xấu đi không mấy ai đến với Du Già nữa.

"Bây giờ cứ tưởng tượng làng nhìn đang hoang sơ như thế này, núi non như thế này mà cứ xây dựng linh tinh trái phép, không theo quản lý mà phá hết thì còn gì là đẹp nữa, còn gì là du lịch nữa. Công trình này kia mà mọc ầm ầm lên trông không khác gì thành phố" - một người dân xã Du Già lo lắng.

Để tìm hiểu câu chuyện phát triển các công trình phục vụ du lịch "linh tinh, không theo quản lý" trên đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp, nhóm PV Dân Việt tìm gặp những người có chức trách tại địa phương. Câu trả lời thật bất ngờ, chính những người này lại hướng dẫn chúng tôi cách lách luật để xây dựng công trình trái phép. 

Trong thời gian tìm hiểu, chúng tôi được ông Nguyễn Văn Thiên Trưởng thôn Làng Khác B, xã Du Già dẫn đến nhiều điểm mà ông cho đó là đất lâm nghiệp đang rao bán. Mỗi khu giá vài trăm triệu đồng, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. 

"Ở đây điểm nào cũng đẹp, du khách đến rất đông, đất đồi trọc, đất mặt đường, gần đập thủy điện, gần thác nước đều có cả, nhưng đất chưa có sổ, giờ mới đang đề nghị huyện để làm sổ đỏ đất thổ cư", vị Trưởng thôn giới thiệu.

Cũng theo vị lãnh đạo thôn Làng Khác B này, thời gian qua có rất nhiều người từ thành phố Hà Giang, rồi tận thủ đô Hà Nội lên đây buôn bán đất, dẫn đến sốt đất. Người dân địa phương nắm bắt cơ hội dựng nhà sàn lên rồi rao bán.

Theo Trưởng thôn thì đất nào cũng mua bán và xây dựng homestay được. Trên đường di chuyển bằng xe máy đưa chúng tôi đi xem các khu đất đẹp trên địa bàn xã Du Già, ông trưởng thôn chỉ vào những căn homestay ẩn khuất dưới tán cây giữa cánh đồng và nói: "Chỗ này đang vi phạm đấy".

Trong lúc chúng tôi đang trao đổi với Trưởng thôn, một người đàn ông đầu đội mũ bảo hiểm, quần áo lịch sự tiến lại gần hỏi, sau này mới biết đó là ông Nguyễn Kiên Cường, Phó Chủ tịch UBND xã Du Già đang trông coi các công nhân xây dựng homestay cho mình.

Chính vị Phó Chủ tịch xã này sau đó đã bày cách cho chúng tôi xây dựng công trình trái phép giữa lòng di sản Công viên địa chất Cao nguyên đá Đồng Văn.

Đón đọc Bài 3: Phó Chủ tịch xã phụ trách du lịch bày cách phá hại di sản