Bí mật trên ngọn hải đăng Cửa Nhượng: Lỡ một phút đèn tắt, điều kinh hoàng nào sẽ xảy ra?

Trên mỏm núi đá cheo leo cao hơn 40 mét, tách biệt với đất liền, ngọn hải đăng đứng sừng sững như một pháo đài cô độc. Bên trong pháo đài ấy, năm người đàn ông bắt đầu ca trực của mình. Họ không phải là những người lính, nhưng kỷ luật của họ còn nghiêm ngặt hơn cả quân đội. Bởi kẻ thù của họ vô hình, tàn nhẫn và không bao giờ ngủ yên: đó là bóng tối, là bão giông, là sự khắc nghiệt của biển cả. Và thất bại trong cuộc chiến này không được phép xảy ra.

Nhiệm vụ của họ nghe có vẻ đơn giản: giữ cho ngọn đèn hải đăng không bao giờ tắt. Nhưng để thực hiện điều "đơn giản" ấy là cả một chuỗi những quy trình căng thẳng đến nghẹt thở. "Từ 18 giờ tối hôm trước đến 6 giờ sáng hôm sau, đèn không được phép tắt. Chỉ một phút mất tín hiệu cũng có thể khiến hàng chục con tàu ngoài khơi lạc hướng, gặp nguy hiểm," giọng người trạm trưởng Nguyễn Đăng Sỹ với hơn 36 năm trong nghề đanh lại, ánh mắt nhìn xoáy vào màn đêm qua khung cửa sổ.

Một phút. Chỉ 60 giây. Khoảng thời gian đủ để một chiếc tàu đánh cá mất phương hướng, đâm vào đá ngầm. Đủ để một tàu hàng lạc khỏi luồng lạch an toàn. Đủ để một sinh mạng vĩnh viễn nằm lại dưới đáy biển lạnh. Đó là cái giá của sự lơ là, và đó cũng là bí mật lớn nhất mà họ canh giữ: sinh mạng của không biết bao nhiêu con người ngoài kia phụ thuộc hoàn toàn vào sự tỉnh táo và tận tụy của họ.

Ông Nguyễn Đăng Sỹ-Trạm trưởng Trạm Hải đăng Cửa Nhượng tâm sự: “Trạm có cả hệ thống điện lưới và máy phát dự phòng. Thế nhưng, vào những ngày bão lớn, khi gió giật dữ dội, nước biển dâng cao, mọi thao tác trở nên vô cùng gian nan. Có lần máy phát bị ngập nước, tôi và anh em phải buộc dây quanh người, leo lên tháp giữa cơn mưa lạnh để lau kính đèn. Xong việc, lại quay về, tay run vì lạnh, ướt sũng, vẫn phải cố quay tay nổ máy cho đèn sáng trở lại. Với người ngoài, có lẽ đó là tình huống hiểm nguy, nhưng với chúng tôi, đó là chuyện... thường ngày.”

Cuộc sống trên trạm là một vòng tuần hoàn không có điểm dừng. Cứ hai tiếng một lần, bất kể ngày hay đêm, mưa hay nắng, chuông đồng hồ lại reo lên như một mệnh lệnh. Một người sẽ bật dậy, khoác vội chiếc áo, tay cầm đèn pin, bắt đầu cuộc tuần tra. Họ phải leo lên ngọn tháp cao gần 20 mét bằng chiếc cầu thang sắt trơn tuột và lộng gió. Họ phải kiểm tra từng con ốc, lau chùi lăng kính khổng lồ khỏi lớp muối biển ăn mòn, lắng nghe "nhịp tim" của hệ thống đèn. Bất cứ một tiếng động lạ nào từ cỗ máy, một sự thay đổi điện áp dù là nhỏ nhất, đều có thể là dấu hiệu của thảm họa.

"Kẻ thù" lớn nhất của họ chính là cỗ máy phát điện, nguồn sống duy nhất của ngọn hải đăng khi không có điện lưới quốc gia. Nó vừa là người bạn, vừa là một quả bom nổ chậm. Họ phải chăm sóc nó như chăm một đứa trẻ sơ sinh: theo dõi từng giọt dầu, lắng nghe từng tiếng động, đo từng chỉ số. Mỗi mùa bão về là một trận chiến sinh tử thực sự. Người trạm trưởng vẫn nhớ như in cái đêm cơn bão hung tợn ập vào. Sóng biển gầm rú, quất tung bọt trắng xóa lên tận đỉnh núi.

Gió giật muốn thổi bay cả trạm gác. Máy phát điện bị ngập nước, tắt phụt. Giữa đêm đen kịt và tiếng gió rít gào, ông Sỹ cùng đồng đội phải buộc dây thừng quanh người, trèo ra ngoài giữa mưa bão, tay run lên vì lạnh và sợ hãi, cố gắng lau khô và khởi động lại cỗ máy bằng tay. "Lúc đấy chỉ có một suy nghĩ trong đầu, bằng mọi giá đèn phải sáng lại," ông Sỹ kể, nụ cười hiền nhưng ánh mắt vẫn ánh lên sự kiên định của người đã đối mặt với tử thần.

Cái giá phải trả cho việc giữ "con mắt biển" luôn mở không chỉ là mồ hôi và sự nguy hiểm. Nó còn là những hy sinh thầm lặng đến xé lòng. Là ngày người cha thân yêu trút hơi thở cuối cùng, ông đang trực giữa một cơn mưa bão, không thể về. Về đến nhà, cha đã nằm yên trong cỗ quan tài lạnh lẽo. Là ngày đứa con trai đầu lòng cất tiếng khóc chào đời, niềm hạnh phúc của ông chỉ là vài câu thông báo chập chờn qua sóng điện thoại. Mãi hai tháng sau, ông mới được ôm con vào lòng. Những lúc ấy, đứng trên đỉnh ngọn hải đăng, nhìn ra biển cả mênh mông, nỗi cô đơn và sự hy sinh ấy lớn lao hơn bất cứ con sóng nào. Nhưng ông chưa bao giờ rời vị trí. "Nếu ai cũng có lý do để rời đi, thì ai sẽ ở lại giữ đèn?".

Ông Phạm Bá Sơn cán bộ Trạm hải đăng Cửa Nhượng chia sẻ :“Việc vận hành, theo dõi và bảo dưỡng máy phát điện được chúng tôi thực hiện hằng ngày, tuân thủ nghiêm ngặt quy trình kỹ thuật của ngành bảo đảm an toàn hàng hải. Trước mỗi lần vận hành, chúng tôi đều kiểm tra kỹ các thông số như mức dầu, lượng nhiên liệu, độ ồn, điện áp đầu ra, hệ thống làm mát và tình trạng dây dẫn. Khi máy chạy, người trực theo dõi liên tục để kịp thời phát hiện dấu hiệu bất thường, đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định và an toàn tuyệt đối,”

Cuộc sống nơi trạm đèn xa đất liền luôn đối mặt với muôn vàn thiếu thốn – từ điện, nước cho đến thực phẩm. Những khó khăn trong sinh hoạt hằng ngày tưởng chừng nhỏ nhặt ấy lại trở thành thử thách lớn với những người gác đèn giữa biển khơi. Thế nhưng, trong chính hoàn cảnh gian khó đó, tinh thần đoàn kết và sẻ chia lại trở thành điểm tựa vững chắc, gắn kết các cán bộ nơi đây như anh em một nhà.

Mỗi người một công việc, người nấu ăn, người kiểm tra máy phát, người ghi chép nhật ký vận hành, người leo tháp đèn kiểm tra bóng và lau kính lăng kính... Tất cả đều phối hợp nhịp nhàng, chủ động và đầy trách nhiệm. Họ làm việc không chỉ vì nhiệm vụ, mà còn vì nhau – vì một ngọn đèn biển luôn sáng, dẫn lối an toàn cho tàu thuyền qua lại.

Anh Lê Sĩ Mười (cán bộ Trạm Hải đăng Cửa Nhượng) nói: “Sinh hoạt tại trạm cũng đầy khó khăn. Không điện, nước khan hiếm, thực phẩm thiếu thốn. Để cải thiện bữa ăn, anh em tự tay trồng rau, từ rau muống, rau cải cho đến mồng tơi. Cùng làm, cùng chăm, rồi cùng ăn, cũng là một cách để gắn bó với nhau.”

Niềm vui lớn nhất với họ là khi đèn vận hành ổn định, tàu thuyền lưu thông suôn sẻ, ngư dân yên tâm bám biển, đánh bắt đúng tuyến. Cũng chính vì thế, dù thiếu thốn đủ bề, những người lính gác đèn vẫn tìm cách thích nghi. Họ tận dụng khoảng đất trống quanh trạm để trồng rau cải, rau muống, mồng tơi... phục vụ bữa ăn hằng ngày. Việc tự trồng rau không chỉ giúp cải thiện bữa cơm, đảm bảo dinh dưỡng mà còn thể hiện tinh thần tự lực, tiết kiệm và chủ động vượt khó – phẩm chất không thể thiếu của những người giữ sáng ngọn hải đăng giữa trùng khơi.

×