Bộ Công Thương đang khẩn trương xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh

Xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh

Theo thông tin từ Bộ trưởng Công Thương, thực hiện Nghị quyết 55 của Bộ Chính trị, chỉ đạo của Chính phủ, thời gian qua, Bộ Công Thương đã tập trung tham mưu cho cấp có thẩm quyền chỉ đạo xây dựng Quy hoạch điện VIII (đến năm 2030).

Nguyên tắc xây dựng cơ bản của Quy hoạch điện VIII là cố gắng bảo đảm cân đối cung cầu, vùng - miền, cơ cấu các nguồn điện và truyền tải; huy động được mọi nguồn lực xã hội để đầu tư phát triển điện. Đặc biệt, Quy hoạch điện VIII chú trọng xây dựng thị trường phát điện và thị trường bán buôn điện cạnh tranh.

Theo đó, thị trường phát điện cạnh tranh được ngành triển khai từ khá sớm. Nhờ vậy, đến nay có gần 70% nguồn điện do tư nhân hoặc công ty cổ phần sản xuất. Thị trường bán buôn điện cạnh tranh cũng đã được vận hành từ đầu năm 2019, và đến nay EVN không còn là đơn vị duy nhất mua bán điện mà có thêm 05 Tổng công ty điện lực trực tiếp tham gia mua điện trên thị trường.

"Bộ Công Thương đang tích cực phối hợp với các cơ quan hữu quan xây dựng đề án trình Thủ tướng Chính phủ chuyển Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia thành Công ty TNHH MTV Vận hành hệ thống điện và thị trường điện hạch toán độc lập trong EVN theo chỉ đạo của Chính phủ.

Bộ cũng đang khẩn trương xây dựng thị trường bán lẻ điện cạnh tranh. Trong đó việc triển khai cơ chế mua bán điện trực tiếp giữa nhà máy điện và khách hàng sử dụng điện chính là bước đầu tiên trong thực hiện thị trường bán lẻ điện cạnh tranh ở nước ta", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho hay.

Cũng theo thông tin từ Bộ trưởng Bộ Công Thương, hiện nay, Bộ đã trình Chính phủ cho phép thí điểm thực hiện cơ chế này từ nay đến năm 2025. Đồng thời, đã trình Chính phủ và Quốc hội cho sửa 1 điều của Luật Điện lực để tư nhân có thể được đầu tư vào phân khúc truyền tải điện.

Kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT của điện gió là không hợp lý

Về chính sách giá FIT của điện gió, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, Bộ Công Thương chia sẻ với những khó khăn của các chủ đầu tư và các địa phương có dự án điện gió chậm tiến độ. Tuy nhiên, Bộ trưởng Công Thương khẳng định việc kéo dài cơ chế giá FIT là không hợp lý.

"Giá FIT là cơ chế giá hỗ trợ của nhà nước, chỉ được áp dụng trong thời gian nhất định để khuyến khích đầu tư vào những lĩnh vực cần đầu tư. Việc kéo dài thời gian hưởng chính sách giá FIT là không hợp lý bởi không đúng với bản chất có thời hạn của chính sách hỗ trợ, gây bất bình đẳng với các dự án khác cùng cơ chế nhưng đã thực hiện đúng tiến độ", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phân tích.

Ngoài ra, hiện tại, giá đầu vào của các vật tư, nguyên liệu, thiết bị trong lĩnh vực điện gió giảm hơn so với thời điểm ban hành chính sách hỗ trợ và tiếp tục xu hướng giảm mạnh. Nếu kéo dài thời gian hưởng chính sách này, có thể sẽ xảy ra hậu quả về pháp lý, gây thiệt hại về kinh tế cho nhà nước và các đối tượng sử dụng điện.

"Trong quá trình lấy ý kiến về nội dung trên, Bộ Công Thương không nhận được sự thống nhất của các Bộ, ngành và các cơ quan có liên quan", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên thông tin.

Các dự án điện gió dở dang sẽ được Bộ Công Thương xem xét giải quyết trong điều khoản chuyển tiếp của Dự thảo Quyết định nêu trên. Đồng thời, Bộ này cũng đang khẩn trương xây dựng khung giá cho điện gió, điện mặt trời làm căn cứ cho nhà đầu tư đàm phán với EVN trong thời gian tới.

Khai thác tiềm năng, lợi thế phát triển các nguồn điện của tỉnh Ninh Thuận và một số địa phương

Về việc phát triển năng lượng tái tạo, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, đây là cơ hội, tiềm năng và lợi thế, tăng thu ngân sách cho một số địa phương. Tuy nhiên, năng lượng sạch, năng lượng tái tạo vẫn có giá thành cao, chưa phù hợp với khả năng thanh toán của các đối tượng sử dụng điện ở Việt Nam.

"Ở nước ta hiện có một nghịch lý là những nơi có tiềm năng tốt để phát triển các loại hình điện năng lại là nơi có phụ tải rất thấp. Điển hình như ở Nam Trung bộ và Tây Nguyên phụ tải chỉ chiếm 4-10% khả năng cung ứng về nguồn, trong khi ở miền Bắc phụ tải luôn tăng mà nguồn vẫn chỉ ở ngưỡng thấp so với nhu cầu.

Việc phát triển quá nóng các nguồn điện trong thời gian vừa qua ở một vài địa phương đã khiến cho hệ thống truyền tải điện không thể đáp ứng, không thể huy động hết công suất các nhà máy hiện có, gây lãng phí nguồn lực xã hội. 

Việc xây dựng thêm các đường dây truyền tải cao áp, siêu cao áp kết nối liên vùng miền khiến chi phí sản xuất tăng rất cao làm tăng giá thành điện năng. Việc mở rộng quy mô, nâng công suất các dự án, nhà máy hiện có (nhất là thủy điện) cũng cần được cân nhắc, tính toán thật kỹ bởi điều đó tùy thuộc rất nhiều vào yếu tố khí hậu, kết cấu địa chất và các điều kiện tự nhiên, xã hội khác", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên phân tích.

Được biết, thời gian qua, thực hiện chỉ đạo của Quốc hội, Chính phủ, Bộ Công Thương đã phối hợp với tỉnh Ninh Thuận trong việc phát triển các dự án điện trên địa bàn. Theo đó, quy hoạch đã bổ sung thêm gần 24% công suất nguồn điện so với thời điểm có các dự án điện hạt nhân.