Chuyện lạ ở TP.HCM: Người đã chết vẫn ký hợp đồng với doanh nghiệp để... thuê nhà

Tháng 9/2020, Tòa án nhân dân (TAND) TP.HCM vừa xét xử sơ thẩm vụ người dân kiện quyết định hành chính của UBND quận Bình Thạnh.

Theo đó, ông Trần Trung Hữu (SN 1983) và bà Trần Thị Hoang (mẹ ruột ông Hữu, SN 1942), trú tại địa chỉ 560/4/26 (số cũ 9/11) đường Nơ Trang Long, quận Bình Thạnh, TP.HCM khiếu kiện quyết định hành chính; bị đơn là Chủ tịch UBND quận Bình Thạnh.

Nhà đất thuộc diện công sản?

Theo tài liệu, năm 1969 ông Trần Trung Ẩn mua lại căn nhà của ông Nhung, tại số 4, ấp Bác Ái 9, xã Bình Hòa, quận Gò Vấp. Năm 1975, căn nhà trên được đổi số nhà mới là 9/11 đường Nơ Trang Long, phường 13, quận Bình Thạnh.

Năm 1976 nhà nước giải tỏa làm chợ Bình Lợi, sau làm hãng xe buýt Bình Lợi. Nhà nước hoán đổi đất lại cho gia đình ông Ẩn. 

Gia đình ông Ẩn được ông Sắc  - Trưởng khóm 5, chỉ định vị trí đất hoán đổi. Sau khi được chỉ đất, gia đình ông Ẩn chuyển đến ở, đồng thời, san lấp ao, vũng ở địa điểm này, với tổng diện tích hơn 237m2 rồi dựng nhà để ở.

Ngày 20/9/1986, ông Ẩn ký hợp đồng thuê nhà với Đội quản lý nhà (thuộc UBND quận Bình Thạnh, sau này đổi thành Công ty Dịch vụ công ích ) với diện tích 24m2. Căn nhà ông thuê nằm ngay sát khu đất mà vợ chồng ông từng san lấp ao, vũng để làm nhà ở.

Thế nhưng, sau này xuất hiện một  bản Hợp đồng thuê đất ký ngày 7/2/2001, nên Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh đã căn cứ vào hợp đồng này tư vấn cho bà Hoang kế thừa quyền và nghĩa vụ của ông Ẩn -  là phải ký tiếp, thay thế hợp đồng thuê đất tiếp theo vào các năm 2002 và 2018, với diện tích 302m2.

Bà Hoang nói: "Bản Hợp đồng ký ngày 7/2/2001, chúng tôi chỉ được biết khi ra tòa. 

Việc ký hợp đồng thuê đất 2002 không phải là điều tự nguyện. Chính từ những hợp đồng này, mà họ lấy đó làm căn cứ để "biến" toàn bộ khu đất vợ chồng tôi được chỉ định san lấp ao, vũng (diện tích 237m2) ngày xưa, thành đất công".

Tại phiên tòa, anh Trần Trung Hữu (con trai ông Ẩn) trình bày: "Năm 2019 tôi làm thủ tục xin cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất". 

UBND quận Bình Thạnh ban hành văn bản số 4812/UBND-TNMT trả lời ông Hữu rằng: nhà đất không đủ điều kiện để cấp giấy chứng nhận, với lý do nhà thuộc sở hữu nhà nước và đang được Công ty Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh cho bà Hoang thuê. 

Không đồng ý, nên ngày 11/12/2019, ông Hữu đã làm đơn khiếu nại văn bản trả lời trên. 

Ngày 4/3/2020, UBND quận Bình Thạnh đã ra quyết định 1578/QĐ-UBND về giải quyết khiếu nại của ông Hữu. 

Theo đó, UBND quận Bình Thạnh đã bác đơn khiếu nại của ông Hữu, giữ nguyên văn bản 4812. 

Không đồng ý nên ông Hữu kiện ra Tòa án nhân dân TP.HCM, đề nghị tòa xử UBND quận Bình Thạnh hủy bỏ 2 văn bản trên và bị xử thua kiện.

Cụ thể, Hội đồng xét xử (HĐXX) nhận định, nhà đất ông Hữu xin cấp giấy chủ quyền là thuộc sở hữu nhà nước – hiện Công ty Công ích Bình Thạnh cho bà Hoang thuê. Hơn 200 m2 nhà đất do vợ chồng ông Ẩn, bà Hoang được chỉ định sang lấp để làm nơi ở năm 1976 thuộc khuôn viên căn nhà 9/11 đường Nơ Trang Long do nhà nước quản lý, diện nhà công sản chế độ cũ. 

Hội đồng xét xử cho rằng căn cứ các hợp đồng thuê nhà từ năm 2001 đến 2018 do ông Ẩn và Hoang ký thì thể hiện diện tích khuôn viên 302,53m2, diện tích sử dụng 261,63m2… 

HĐXX kết luận các văn bản của UBND quận Bình Thạnh ban hành là đúng quy định. HĐXX không chấp nhận yêu cầu khởi kiện của ông Hữu.

Hợp đồng thuê nhà do người chết ký?

Điểm bất thường trong vụ án, là sự xuất hiện của Hợp đồng thuê nhà số 2883/HĐ, được ký ngày 7/2/2001,  giữa ông Trần Trung Ẩn (cha ruột ông Hữu) và Công ty Dịch vụ công ích (nay là Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh).

Trong hợp đồng này, đại diện cho Công ty Công ích Bình Thạnh là ông Ngô Ngọc Bình - Giám đốc. 

Ông Bình cho ông Ẩn thuê nhà 9/11 đường Nơ Trang Long, phường 13. Diện tích ghi trong hợp đồng là 261,83m2, nhà cấp 3, diện tích đất là 302,53m2, thời hạn thuê 36 tháng. Giá thuê 23.000 đồng (thanh toán hàng tháng).

Đáng nói, khi hợp đồng được ký ngày 7/2/2001, trong khi ông Trần Trung Ẩn được báo tử trước đó 1 ngày. 

Cụ thể, Giấy chứng tử do UBND phường 13, quận Bình Thạnh ghi rõ: "Ông Trần Trung Ẩn đã chết ngày 6/2/2001".

Có thể thấy, Hợp đồng thuê nhà số 2883/HĐ, ngày 7/2/2001, được ký giữa ông  Ẩn và Công ty Dịch vụ công ích Bình Thạnh là... rất bất thường. 

Hơn nữa, đối chiếu chữ ký viết tên và chữ ký của ông Ẩn trong hợp đồng này, với các hợp đồng trước đó có nhiều điểm khác biệt nhau.

Để xác minh hợp đồng trên, chúng tôi đã mang giấy giới thiệu và nội dung cần xác minh đến Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh. Tuy nhiên đã 1 tuần trôi qua, vẫn không nhận được phản hồi.

Sáng ngày 9/11, chúng tôi tiếp tục liên hệ, nhưng vẫn chưa có câu trả lời từ Công ty TNHH MTV Dịch vụ công ích quận Bình Thạnh.

Theo Luật sư Lê Bá Thường, Đoàn Luật sư TP.HCM, cho biết: "Nếu sự việc đúng như những gì gia đình bà Hoang và con trai đặt nghi vấn: chữ viết, chữ ký tên ông Ẩn trên hợp đồng là giả", thì các hợp đồng đã ký đó có thể bị vô hiệu, vì giả tạo và trái pháp luật.  Vì vậy, Hợp đồng có thể bị vô hiệu do bị lừa dối, đe dọa, cưỡng ép  theo Điều 127 BLDS 2015. Cụ thể là: Khi một bên tham gia giao kết hợp đồng do bị lừa dối hoặc bị đe dọa, cưỡng ép thì có quyền yêu cầu Tòa án tuyên bố giao dịch dân sự đó là vô hiệu", luật sư Thường nói.

Được biết, hiện tại ông Hữu và bà Hoang đã làm đơn kháng nghị và đã gửi lên TAND Cấp cao tại TP.HCM.