Bình luận
0
Nguyễn Mại (1655 - 1720) là người làng Ninh Xá, huyện Chí Linh, Hải Dương. Năm 1691, ở tuổi 36, ông đỗ Hoàng Giáp (vị trí chỉ đứng sau Trạng Nguyên), và làm quan dưới triều vua Lê Hy Tông.
Lúc đầu, Nguyễn Mại làm quan ở bộ Lễ, sau được thăng chức Tả thị lang của bộ này. Ông được cử đi sứ nhà Minh, rồi làm Đốc trấn Cao Bằng, sau đổi về Đốc trấn Sơn Tây, cho đến cuối đời. Ông mất năm 1720, thọ 66 tuổi, được truy tặng chức Lễ bộ Thượng thư, tước Quận công (đời Lê Dụ Tông).
Sách Đại Nam nhất thống chí mô tả ông là người “có sức khỏe, có mưu lược, trộm cướp phải nín hơi, xét kiện sáng suốt, danh vọng rất cao”. Còn Khâm định Việt sử thông giám cương mục thì viết: “Mại là người khỏe mạnh, có mưu lược lại giỏi bắn cung và cưỡi ngựa”. Trong dân gian còn lưu truyền nhiều câu chuyện về việc xử án tài ba, xét đoán như thần của Nguyễn Mại.
Tài xử án như thần
Một hôm, quan Đốc trấn có việc đi qua làng Đông Ngạc (Từ Liêm, Hà Nội) chợt nghe thấy người đàn bà đang lớn tiếng chửi mất buồng chuối. Ông chợt nghĩ, lý dịch xưa nay không thấy ai để ý đến việc điều tra xét xử tội ăn cắp vặt nên tệ nạn này mới có cơ hoành hành. Nghĩ đoạn, ông tiến đến hỏi người đàn bà và phát hiện vết chặt trên cây chuối còn mới.
Đoán biết là kẻ trộm chỉ ở quanh đây, ông liền gọi lý trưởng đến, ra lệnh tất cả người làng ra vét ao đình. Trong khi mọi người đang hì hục làm, ông bảo lý trưởng đi mua trầu cau, phát cho mọi người ăn trong lúc nghỉ giải lao. Sau đó, ông sai mọi người rửa tay thật sạch, lên sân đình ngồi nghỉ.
Trong số các bàn tay đưa ra nhận trầu, Nguyễn Mại nhận thấy trên tay một người có vết bùn dù đã rửa, liền ra lệnh bắt ngay người đó. Quả nhiên đó là người ăn trộm chuối bởi nhựa chuối dính trên tay, ngâm xuống bùn thì dính bẩn và không thể rửa sạch ngay được. Chỉ qua vài câu xét hỏi, người này phải cúi đầu nhận tội, trả lại buồng chuối đã lấy và chịu nộp phạt trước dân làng.
Cảnh xử án thời xưa. Ảnh minh họa.
Lần khác, một lão nông ở huyện Tam Đái trình báo về việc con trâu bị kẻ gian cắt lưỡi sắp chết, xin được mổ.
Vào thời đó, để bảo đảm sản xuất, vua lệnh cho dân không được tự tiện giết trâu. Nếu nhà ai có trâu què, gầy yếu không cày bừa được thì phải trình báo lên huyện xin giết thịt, giết xong lại phải mang đầu trâu lên trình lần nữa để làm bằng. Ai vi phạm sẽ bị phạt nặng.
Cũng chính vì luật ấy mà nếu xảy ra những chuyện xích mích, người ta thường hại nhau bằng cách lén giết trâu rồi đi trình báo quan. Nếu quan xét xử không công minh thì sẽ để lại những vụ án "tình ngay lý gian", khiến người bị hại chịu oan uổng.
Qua một lúc trò chuyện, Nguyễn Mại nhận thấy đây là người nông dân thật thà chất phác, lại nghe kể về những va chạm trong làng, trong xóm, quan Đốc trấn cảm thấy có kẻ muốn hại lão nông. Nghĩ đoạn, ông bảo lão cứ về mổ trâu, lấy thịt đem bán, không cần báo lại quan huyện nữa.
Đúng như Nguyễn Mại lường đoán, ông lão vừa mổ xong thì huyện Tam Đái gửi ngay công văn kèm theo tờ đơn “Vừa ăn cướp vừa la làng” của tên đã hại ông lão về tội “tùy ý giết trâu mà không trình báo”. Ngay lập tức, Nguyễn Mại sai lính bắt người tố cáo giải lên công đường. Tên này sau một hồi chối quanh co đành khai nhận vì ghen ghét với ông lão nên lén giết trâu, sau đó thông đồng với tri huyện để "vừa ăn cướp vừa la làng", lại còn được lĩnh thưởng. Tri huyện Tam Đái cũng phải chịu phạt.
Sách Đăng khoa lục sưu giảng còn lưu lại câu chuyện Nguyễn Mại phân xử vụ tranh chấp màn giữa hai người đàn bà. Một lần Nguyễn Mại đi qua chợ Bảo Khám ở Gia Bình (Bắc Ninh), thấy người đàn bà mất màn (sách Hải Dương phong vật chí thì ghi là mất con gà) đang to tiếng chửi rủa. Có lẽ vì xót của mà bà ta lôi cả tam đời ngũ đại kẻ đánh cắp ra chửi. Nguyễn Mại nghe thấy bèn mắng người đàn bà này là ác khẩu, rồi sai tất cả người dân trong làng, cả già trẻ gái trai, đến vả vào má bà này.
Mọi người vì sợ lệnh quan mà miễn cưỡng chấp hành, nhưng vẫn thương hại bà mà giơ cao đánh khẽ. Thế nhưng, có một người lại ra sức tát mạnh. Nguyễn Mại lập tức cho bắt lại và tra hỏi. Quả nhiên đó chính là thủ phạm, vì bị chửi rủa mà căm phẫn bất bình.
Một lần khác khi đang vi hành qua chợ Sơn Tây, ông thấy hai người đàn bà đang giành nhau tấm lụa. Trước đám đông, cả hai đều lớn tiếng nhận là lụa của mình và đổ cho người kia ăn cắp. Ông bèn tiến vào giữa, xưng là quan đốc trấn và phân xử xé đôi tấm lụa cho mỗi người một nửa.
Sau đó, một người cầm mảnh lụa vui vẻ rời đi, còn người kia vẫn quỳ đó mà khóc lóc kêu than. Lúc ấy, Nguyễn Mại mới cho lính đuổi theo người đàn bà thứ nhất, bắt về trại giam, đồng thời lấy lại nửa tấm lụa trả cho người đàn bà đang ngồi khóc.
Ông nói: “Phàm chỉ có người làm ra tấm lụa mới biết trân trọng, tiếc công sức của mình. Còn kẻ chỉ biết hưởng công sức người khác thì mới hí hửng nhường ấy”.
Một lần khác, ở ngôi chùa lớn vùng Sơn Tây, các tăng ni về tụ hội rất đông, lại xảy ra vụ mất trộm. Nhà sư trụ trì liền phái người đến dinh quan Đốc trấn trình báo và xin phân xử giúp. Không chậm trễ, Nguyễn Mại đến tận nơi xem xét và thấy vật bị mất là vật chỉ những người trong giới tu hành mới cần dùng đến. Hơn nữa, vật cũng chỉ mất khi các tăng ni đến đây đông, nên không thể có kẻ gian là người ngoài giới tu hành lọt vào.
Nghĩ đoạn, ông liền cho tập hợp tất cả tăng ni lại, bảo họ trồng cây phướn lớn và đốt hương. Sau đó, ông phát cho mỗi người một viên tràng hạt, bảo rằng: “Đây là tràng hạt lấy từ đền Sòng lại đã được niệm chú, nên nếu ai để rơi mất, ắt sẽ bị liên lụy đến tính mạng”.
Ông bảo các tăng ni đi vòng quanh cây phướn và lò hương, vừa đi vừa tụng kinh và giữ lấy viên tràng hạt. Bản thân ông thì đứng ở thềm chùa, tay chắp miệng lẩm bẩm như thể đang tụng kinh, nhưng mắt lại chú ý quan sát tăng ni đang dạo quanh cây phướn.
Nguyễn Mại nhận thấy một ni cô cứ thỉnh thoảng lại giở viên tràng hạt ra xem, và cử chỉ có phần như giấu giếm. Lập tức, ông bảo mọi người dừng cả lại, rồi ra lệnh bắt ni cô kia. Sau khi ông trực tiếp xét hỏi, người ấy thú nhận là kẻ trộm.
Tài năng cảm hóa lòng người
Thành cổ Sơn Tây tháng 4.1884. Ảnh: Wikipedia
Thời còn làm Đốc trấn Cao Bằng, Nguyễn Mại thường xuyên phải đối phó với nạn trộm cướp từ giặc phỉ sang cướp phá. Nguyễn Mại suy xét kỹ thì thấy đám giặc phỉ này thực chất chỉ là nông dân nghèo, vì quá đói kém nên mới sinh trộm cướp.
Ông sai quan quân dàn trận bắt sống cả lũ nhưng không hề xét xử, cũng không hề báo cho quan lại. Việc duy nhất ông làm là thả chúng về. Ít lâu sau, giặc phỉ lại tràn sang. Ông bắt rồi lại thả về, thậm chí còn cấp lương cho ăn dần.
Nguyễn Mại bắt rồi thả đám giặc phỉ tổng cộng ba lần. Kể từ đó, trấn Cao Bằng không còn chịu nạn giặc phỉ sang cướp phá nữa.
Một lần khác, khi làm Đốc trấn Sơn Tây, nơi ông làm việc bất ngờ bị cháy. Đám cháy lớn lan nhanh sang cả nhà ngục bên cạnh, nơi đây nổi tiếng giam giữ những tên đầu trộm đuôi cướp, lưu manh của cả trấn.
Lúc này, Nguyễn Mại ra một quyết định đầy nguy hiểm là sai người mở khóa thả toàn bộ tù nhân ra. Ông sợ nếu cứ để họ trong đó, tất cả sẽ chết cháy. Khi đó những tên này hoàn toàn có thể chạy trốn, nhưng không ai bảo ai, mọi người ở lại chuyền tay nhau từng gáo nước dập lửa. Sau đó, tất cả trở về trại giam không sót một ai. Tài đức của Nguyễn Mại khiến cả trộm cướp cũng phải thán phục như thế.
Cuộc đời bi thảm và cái chết bí ẩn
Nguyễn Mại có hai con trai sinh đôi. Năm 16 tuổi, cả hai đều đỗ Hương cống nhưng chẳng may mắc phải nạn dịch nên đều chết. Ông rất đau buồn nhưng không vì thế mà bỏ bê công việc, giữ gìn gia phong và xét xử các vụ án công minh.
Dù là người thanh liêm chính trực, nhưng cuối đời Nguyễn Mại lại chịu nhiều oan khiên và chết trong bí ẩn. Có tài liệu nói là vì mạo phạm can gián chúa Trịnh mà ông bị ám sát khi còn đương chức. Người con trai thứ ba đưa linh cữu cha về an táng tại quê nhà. Tuy nhiên, ngay cả khi nằm xuống, vị quan thanh liêm này vẫn không tránh khỏi tai ương.
20 năm sau khi Nguyễn Mại mất, năm 1740, nông dân vùng Chí Linh nổi dậy, tập hợp nghĩa quân chống lại triều đình vì không chịu nổi áp bức. Lãnh đạo cuộc khởi nghĩa là anh em Nguyễn Cừ, Nguyễn Tuyển, hai cháu nội của Nguyễn Mại.
Chúa Trịnh sai quân đi đánh dẹp vùng Chí Linh. Nguyễn Cừ, Nguyễn Tuyển bị bắt, quy kết tội làm phản nên chịu tội chém đầu, tru di tam tộc. Mồ mả họ hàng nhà hai ông bị xâm phạm, trong đó có cả mộ Nguyễn Mại.
Giảm gần 30kg, tập xiếc nhiều tháng và tự thực hiện nhiều cảnh mạo hiểm, Kiều Minh Tuấn dấn thân hết mình để vào vai nam chính phim "Con kể ba nghe".
Chia sẻ
Bộ GDĐT đăng tải trên Cổng Thông tin điện tử Bộ GDĐT để ý kiến về dự thảo Thông tư quy định chế độ làm việc đối với giáo viên mầm non. Đây là dự thảo của Thông tư sẽ thay thế Thông tư số 48/2011/TT-BGDĐT (Thông tư số 48) hiện hành.
Chia sẻ
Cảnh sát Kinh tế Công an tỉnh Quảng Trị vừa phát hiện, bắt giữ vụ vận chuyển trái phép 676 con rắn hổ mang, tổng trọng lượng gần 1 tấn.
Chia sẻ
Các bác sĩ tại Bệnh viện Đà Nẵng vừa nội soi phế quản gắp thành công hai răng giả bị hít vào đường thở và tồn tại trong phổi một người đàn ông suốt hơn 20 năm, là nguyên nhân khiến bệnh nhân bị viêm phổi tái diễn nhiều năm liền.
Chia sẻ
Hàng loạt trạm dừng nghỉ trên cao tốc Bắc - Nam phía Đông sắp được đưa vào khai thác cuối năm 2025, các chuyên gia
Chia sẻ
Cơ quan An ninh Ukraine (SSU) cho biết họ đã đánh trúng một máy bay trinh sát hàng hải Il-38N Sea Dragon đã được hiện đại hóa tại căn cứ không quân Yeysk của Nga, trong khuôn khổ công tác chuẩn bị cho cuộc tấn công nhằm vào một tàu ngầm Nga tại thành phố Novorossiysk.
Chia sẻ
Chiều 24/12, tại Hội trường Thành ủy TP.HCM, Đại hội Công đoàn thành phố lần thứ I (nhiệm kỳ 2025 – 2030) đã khai mạc phiên làm việc đầu tiên, đánh dấu bước ngoặt về mô hình tổ chức nhằm đáp ứng yêu cầu của giai đoạn mới.
Chia sẻ
Xã Tủa Chùa, tỉnh Điện Biên, nằm trên vùng cao nguyên đá với địa hình đa dạng, xen kẽ giữa các sườn núi dốc cao và những thung lũng nhỏ. Điều kiện tự nhiên đặc thù này đã tạo ra lợi thế rõ rệt cho phát triển các loại cây trồng, vật nuôi đặc sản.
Chia sẻ
Tín dụng trên địa bàn TP.HCM đến ngày cuối năm 2025 ước sẽ đạt quy mô 5.085.100 tỷ đồng, ghi nhận mức tăng 13,5% so với cuối năm trước.
Chia sẻ
Trong tiến trình chuyển đổi mô hình tăng trưởng của ngành nông nghiệp theo hướng xanh, hiện đại và bền vững, các khu nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao được xác định là động lực quan trọng thúc đẩy khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tại địa phương. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc hình thành và vận hành các khu nông nghiệp công nghệ cao tại Việt Nam vẫn còn nhiều rào cản, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của Nhà nước, hiệp hội ngành nghề và cộng đồng doanh nghiệp.
Chia sẻ
Dòng tiền hôm nay ghi nhận sự vận động thận trọng trong phiên sáng trước khi gia tăng rõ rệt về cuối phiên, qua đó giúp thị trường chứng khoán khép lại ngày giao dịch với sắc xanh chiếm ưu thế trên sàn HoSE.
Chia sẻ
Kết phiên 24/12, thị trường chứng khoán tiếp tục khởi sắc khi VN-Index tăng hơn 10 điểm, tiến sát mốc 1.800 điểm. Trong bối cảnh đó, nhóm bất động sản tăng điểm nhưng phân hóa mạnh, với VHM là động lực chính kéo chỉ số.
Chia sẻ
Nguyên Bí thư Đảng ủy xã Sơn Mỹ phát hiện chiếc vali chứa hơn 2,7kg ma túy nên báo công an và được xác định đây là tang vật của một vụ án mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy.
Chia sẻ
Thông qua việc nhận chuyển nhượng loạt pháp nhân trung gian, Kinh Bắc đã gián tiếp nắm lại dự án 1A Láng Hạ - tòa nhà cao tầng từng bỏ hoang nhiều năm trên khu đất vàng nội đô, sau hơn một thập kỷ liên tục mua bán, đổi chủ.
Chia sẻ
Từ nghề nuôi ong cha truyền con nối, chị Phạm Hồng Oanh đã áp dụng kỹ thuật chăn nuôi khoa học, kiểm soát đàn ong hiệu quả, từng bước xây dựng mô hình sản xuất hàng hóa, mang lại thu nhập ổn định cho gia đình và lan tỏa giá trị kinh tế nông nghiệp bền vững tại Thái Nguyên.
Chia sẻ
Nguyễn Đình Bắc khẳng định bàn thắng trên chấm 11m trong trận chung kết với U22 Thái Lan là dấu mốc quan trọng nhất của anh tại SEA Games 33. Từ khoảnh khắc đó, U22 Việt Nam bừng tỉnh, lấy lại tự tin và tạo nên cuộc lội ngược dòng ấn tượng.
Chia sẻ
Sau khi chạm đáy 5 năm, mỗi kg lợn hơi tăng lên 70.000 đồng, đắt thêm 15.000-20.000 đồng, trong bối cảnh nhu cầu tiêu thụ thịt lợn của người dân cuối năm tăng.
Chia sẻ
Tức giận việc bị đòi tiền nợ, Nhị liền lấy cây dao tự chế đến chém chủ nợ nhiều nhát gây trọng thương rồi đến Cơ quan Công an đầu thú sau đó.
Chia sẻ
Tại cuộc họp về tình hình các dự án và phương án xử lý các dự án chậm tiến độ trên địa bàn tỉnh Quảng Trị ngày 24/12, ông Lê Hồng Vinh – Chủ tịch UBND tỉnh này yêu cầu các sở, ngành, địa phương nâng cao trách nhiệm trong thẩm định, chấp thuận và điều chỉnh chủ trương đầu tư, đặc biệt là trách nhiệm của người đứng đầu, nhằm bảo đảm hiệu quả sử dụng đất và nguồn lực đầu tư.
Chia sẻ
Trục đại lộ cảnh quan sông Hồng chính thức được khởi công không chỉ đánh dấu sự khởi động của một dự án hạ tầng – đô thị quy mô đặc biệt lớn, mà còn đặt ra bài toán cốt lõi của phát triển dài hạn: làm thế nào để những công trình mang tầm nhìn nhiều thập kỷ có thể được triển khai bền bỉ, vượt qua các chu kỳ kinh tế và thay đổi chính sách – nơi vai trò của khu vực tư nhân trở thành yếu tố quyết định khả năng đi đến cùng.
Chia sẻ
Được đầu tư hàng tỷ USD để hoàn thiện cơ sở hạ tầng đón đầu APEC 2027, Phú Quốc đang đứng trước cơ hội trở thành điểm đến hấp dẫn bậc nhất về du lịch nghỉ dưỡng. Và giới BĐS đang nhìn thấy cơ hội ngàn năm có một từ điều này.
Chia sẻ
Năng suất chất lượng của doanh nghiệp nước ta luôn bị xem là kém hơn nhiều nước trong khu vực. Tháo gỡ nút thắt này, chuyên gia đặt ra các trọng tâm cần giải quyết kịp thời trong thời gian tới.
Chia sẻ
Thành phố dự kiến huy động nguồn vốn ngoài ngân sách để thu hút chuyên gia quốc tế và cấp học bổng đào tạo nhân tài trong các ngành công nghệ chiến lược.
Chia sẻ
Trong ngày 24/12 xảy ra 2 sự cố trên biển ở tỉnh Quảng Trị, trong đó có một ngư dân bị thương, 9 thuyền viên mắc kẹt trên tàu hàng 2.651 tấn bị mắc cạn.
Chia sẻ
Ngày 24/12, tại Hội nghị tổng kết công tác Đảng, chính quyền năm 2025 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm năm 2026, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Anh Tuấn yêu cầu Cục Hàng không khẩn trương hoàn thành các thủ tục để bổ sung Cảng hàng không Măng Đen, Vân Phong, Ninh Bình vào quy hoạch.
Chia sẻ
Nhiều người đã vô cùng sửng sốt trước thông tin VĐV Ironman hàng đầu Việt Nam – Tuân Võ đột ngột qua đời. Trước vấn đề này bác sĩ cảnh báo, động quá mức, vượt xa ngưỡng cho phép thì nguy cơ quá tải và ngừng tim là rất lớn.
Chia sẻ
Tuần này, Mỹ đã điều động một số lượng lớn máy bay tác chiến đặc biệt và một số máy bay vận tải chở binh lính và thiết bị quân sự đến vùng biển Caribbean - báo Mỹ The Wall Street Journal trích dẫn các nguồn tin riêng cho biết.
Chia sẻ
Sáng 24/12, tại trụ sở LĐBĐVN, báo Tuổi Trẻ và Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) đã trao tặng HLV Kim Sang-sik món quà giá trị và ý nghĩa là tấm huy chương được làm bằng 33 chỉ vàng 24K.
Chia sẻ
Dòng tiền nội địa đột ngột bùng nổ, tập trung mạnh vào các cổ phiếu ngân hàng có trụ sở tại TP.HCM, đã giúp VN-Index tiếp tục đà tăng mạnh mẽ, chấm dứt chuỗi giằng co trước đó. Kết thúc phiên sáng, chỉ số chính của sàn HoSE tăng vọt 2.74%, chốt ở mức 1.751,03 điểm, với sự lan tỏa tích cực từ nhóm ngân hàng và các trụ cột khác. Thanh khoản bùng nổ, đạt gần 980 triệu đơn vị cổ phiếu khớp lệnh, giá trị giao dịch lên tới hơn 30.626 tỷ đồng, cho thấy sự tham gia rộng rãi và quyết liệt của nhà đầu tư.
Chia sẻ
Trong Thiên Long Bát Bộ, có một nhân vật khi xuất hiện đã đẩy Kiều Phong vào bi kịch không lối thoát.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Tống Hoa
