Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, chiều 11/6, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Thời hiệu xử phạt phải kịp thời để tăng tính răn đe

Tham gia góp ý, đại biểu Phạm Văn Hoà (đoàn Đồng Tháp) cho rằng, cần thiết quy định về thời hiệu xử phạt vi phạm hành chính, tuy nhiên, phải đảm bảo việc xử phạt được triển khai nhanh chóng, để tạo tính răn đe, giúp người vi phạm nhận thức được hành vi vi phạm kịp thời để sửa đổi.

Ông Hoà nêu ví dụ điển hình là trường hợp xử phạt nguội trong lĩnh vực giao thông.

"Tôi có đọc một bài báo phản ánh rằng có một tài xế bị ghi nhận tới 30 hành vi vi phạm, nhưng mãi đến hành vi thứ 31 mới bị phát hiện và xử lý. Camera đã ghi lại toàn bộ quá trình, nhưng lại dồn đến một lúc mới thông báo, khiến người tài xế không còn cơ hội nào để điều chỉnh hành vi trước đó. Tôi cho rằng đây là điều bất cập. Xử phạt như vậy không giúp người dân sửa sai kịp thời, mà còn tạo áp lực nặng nề, gây mệt mỏi", ông Hoà nói và nhấn mạnh, thời hiệu xử phạt phải đảm bảo đúng lúc, kịp thời, nhanh chóng để người vi phạm rút kinh nghiệm và sửa sai.

Về thẩm quyền xử phạt vi phạm chính, đại biểu Phạm Văn Hoà cho rằng cần thiết tăng thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính cho một số đối tượng, nhất là trong bối cảnh sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, không còn cơ quan thanh tra chuyên ngành cấp bộ, cấp sở.

Cụ thể, ngoài việc chuyển thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của Chủ tịch UBND cấp huyện về Chủ tịch UBND cấp xã, ông Hoà cho rằng, cần bổ sung thẩm quyền cho các trưởng phòng chuyên môn của UBND cấp xã. Sau khi thành lập đoàn kiểm tra, phát hiện vi phạm, trưởng đoàn kiểm tra có thể ra quyết định xử phạt ngay để đảm bảo việc xử lý được kịp thời, đúng lúc mà không cần phải chờ tới cấp tỉnh ra quyết định xử phạt.

Phát biểu góp ý, Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (đoàn Hải Dương) đánh giá, so với giai đoạn trước, chúng ta đã có sự điều chỉnh theo hướng tăng mức phạt tiền trong xử phạt vi phạm hành chính khá mạnh.

Đồng tình với đại biểu Phạm Văn Hoà về quan điểm cần tăng cường tính nghiêm minh và răn đe trong công tác xử lý vi phạm hành chính, tuy nhiên, theo bà Nga, việc nâng mức phạt tiền trong các nghị định xử phạt vi phạm hành chính cần được cân nhắc kỹ lưỡng, thận trọng với từng hành vi cụ thể. Bởi lẽ, hiệu quả xử lý vi phạm phụ thuộc vào nhiều yếu tố, không chỉ riêng mức phạt.

Nữ đại biểu đoàn Hải Dương cho rằng, việc nâng mức phạt cần dựa trên các tiêu chí rõ ràng, sát thực tiễn, cụ thể.

Thứ nhất, cần căn cứ vào điều kiện phát triển kinh tế xã hội trong từng giai đoạn, đặc biệt là thu nhập trung bình của người dân. Nếu mức phạt quá cao so với khả năng chi trả, nhất là với người lao động thu nhập thấp sẽ không chỉ gây bức xúc, mà còn có thể dẫn đến những hệ lụy như: trốn tránh nghĩa vụ nộp phạt, chống đối, hoặc phát sinh tiêu cực trong quá trình xử lý.

Thứ hai, cần đánh giá mức độ nguy hiểm, tính chất và hậu quả của từng hành vi vi phạm. Với những hành vi nghiêm trọng, gây ảnh hưởng đến sức khỏe cộng đồng, an toàn xã hội, hoặc tài sản của Nhà nước và nhân dân, thì rõ ràng cần xử lý nghiêm khắc bằng các mức phạt cao. Ngược lại, nếu là những vi phạm lần đầu, mang tính chất vô ý, hậu quả không lớn, thì nên áp dụng các hình thức xử lý phù hợp, thiên về giáo dục thay vì tạo thêm gánh nặng không cần thiết cho người dân.

Bà Nga đề nghị có thể nghiên cứu, tạo điều kiện cho những trường hợp không đủ khả năng chấp hành hình phạt tiền ở mức cao, được xem xét thay thế bằng các hình thức xử lý bổ sung khác, trong những tình huống cụ thể. Chẳng hạn như cảnh cáo, buộc khắc phục hậu quả, giáo dục tại cộng đồng, công khai vi phạm...

Cân nhắc mức phạt vi phạm hành chính không lập biên bản

Đối với xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, đại biểu Phạm Văn Hoà cho biết, quy định này kế thừa quy định trước đây, tuy nhiên, cần xem xét lại mức tăng số tiền bị phạt vi phạm hành chính không lập biên bản.

So với hiện nay, đề xuất mức tăng đến 4 lần từ 250 nghìn đồng lên 1 triệu đồng, theo đại biểu là cao.

“Lập biên bản vi phạm hành chính giúp đảm bảo quyền lợi của người bị xử phạt, khi khiếu kiện, khiếu nại cũng có cơ sở, chứng cứ để thực hiện. Do đó, nên nghiên cứu xem xét để chỉnh lý cho phù hợp”, ông Hoà nói.

Cũng đề cập tới vấn đề này, Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (đoàn Bà Rịa – Vũng Tàu) đề nghị bổ sung quy định, trong trường hợp không lập biên bản, quyết định xử phạt phải được ghi nhận và lưu trữ trên hệ thống cơ sở dữ liệu xử lý vi phạm hành chính kèm theo hình ảnh, tài liệu chứng minh hành vi vi phạm.

Theo đại biểu Hùng, quy định này giúp bảo đảm tính minh bạch, tránh lạm dụng quyền lực và tạo điều kiện kiểm tra, giám sát một cách có hiệu quả.

Đồng quan điểm, đại biểu Nguyễn Thị Sửu (đoàn TP.Huế) cho rằng, biên bản xử phạt vi phạm hành chính là tài liệu chính thức ghi nhận chi tiết về hành vi vi phạm, các tình tiết liên quan và là cơ sở pháp lý cho việc xử phạt, bảo vệ quyền lợi cho các bên liên quan.

Biên bản là căn cứ để các đối tượng bị xử phạt có thể khiếu nại nếu họ cảm thấy quyết định xử phạt không công bằng, gây ảnh hưởng đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ. Biên bản cũng làm minh bạch hóa quá trình xử phạt vi phạm và tăng niềm tin của người dân, doanh nghiệp vào tính công bằng của pháp luật.

"Do đó, cần hạn chế các trường hợp xử phạt không lập biên bản hoặc các hành vi xử phạt không cần lập biên bản phải có mức phạt thấp và là các hành vi ít nghiêm trọng. Xét về điều kiện kinh tế xã hội hiện nay, mặt bằng thu nhập và chi tiêu của người dân, đề nghị điều chỉnh mức phạt bằng 50% mức dự thảo", đại biểu Sửu nêu ý kiến.

Giải trình sau đó, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo luật trình Quốc hội không đề xuất điều chỉnh mức tiền phạt tối đa trong bất kỳ lĩnh vực quản lý nhà nước nào theo quy định tại Điều 24 của Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Về một số lĩnh vực cụ thể như an toàn thực phẩm và hàng kém chất lượng, mặc dù có nhiều vi phạm nghiêm trọng, nhưng các lĩnh vực này đã có các nghị định xử phạt chi tiết, với mức phạt tương đối cao.

Ví dụ, an toàn thực phẩm áp dụng nguyên tắc phạt theo giá trị sản phẩm, có thể lên đến 7 lần giá trị hàng hóa vi phạm. Các lĩnh vực như bảo vệ dữ liệu cá nhân cũng có các quy định khác biệt trong các luật chuyên ngành và nghị định, như phạt tới 10 lần khoản thu trái pháp luật từ hành vi mua bán dữ liệu cá nhân. Vì vậy, Chính phủ không đề nghị sửa đổi trong lần này.

Đối với nội dung xử phạt vi phạm hành chính không lập biên bản, Bộ trưởng Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự thảo dự kiến thay đổi mức tiền phạt từ 50.000 đồng đến 250.000 đồng đối với cá nhân và 500.000 đồng đối với tổ chức, lên 1 triệu đồng đối với cá nhân và 2 triệu đồng đối với tổ chức.

Mục đích của việc tăng mức phạt này là đơn giản hóa thủ tục xử phạt, giúp việc ra quyết định xử phạt nhanh chóng và thuận lợi hơn, tiết kiệm thời gian cho cả người vi phạm và cơ quan xử lý.

Ông Ninh khẳng định, mức phạt này vẫn bảo đảm tính hợp lý và phù hợp với tình hình kinh tế xã hội hiện nay. Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu các ý kiến đại biểu và tiếp tục hoàn thiện mức phạt để đảm bảo công bằng và hiệu quả trong việc xử lý vi phạm hành chính.

×