Đại tá, PGS.TS Đặng Thanh Bình: Cuộc thi viết “Việt Nam trong tôi” đưa tôi trở lại những ngày tháng không thể nào quên

Cuộc thi viết “Việt Nam trong tôi” do Báo điện tử Dân Việt tổ chức nhân kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9 đã khơi dậy nhiều ký ức, tình cảm của độc giả với Tổ quốc. Trong số 1.124 tác phẩm gửi về, bài viết “Tết Độc lập 02/9/1969 và Tết Nguyên Đán 1970” của Đại tá, PGS. TS Đặng Thanh Bình đã xuất sắc giành giải Nhất, bởi những dòng hồi ức chân thực, xúc động về Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong cuộc trò chuyện cùng phóng viên Dân Việt, ông chia sẻ về cơ duyên đến với cuộc thi, tình yêu đất nước và niềm tin mãnh liệt vào lớp trẻ hôm nay.

Thưa Đại tá, PGS.TS Đặng Thanh Bình, ông đã biết tới cuộc thi viết “Việt Nam trong tôi” của báo điện tử Dân Việt như thế nào và điều gì thôi thúc ông quyết định gửi bài dự thi?

- Cuộc thi này đến với tôi hoàn toàn bất ngờ. Tối 13/8, tôi vô tình đọc được trang Facebook của một người bạn đề cập đến cuộc thi viết “Việt Nam trong tôi” của Báo Điện tử Dân Việt nhân dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Đây là một ngày lễ trọng đại của đất nước mà mỗi người dân đất Việt đều cảm thấy tự hào. Tôi vội mở trang báo điện tử nói về cuộc thi để tìm hiểu rõ thêm về đối tượng dự thi, quy cách tác phẩm dự thi, nội dung, điều kiện tác phẩm dự thi và biết được hạn cuối cùng nộp bài dự thi là ngày 15/8. Chính quy cách, nội dung và điều kiện tác phẩm dự thi đã gợi ý cho tôi viết về ký ức ngày Bác Hồ mất - đúng vào dịp Quốc khánh mùng 2/9/1969.

Tối 14/8, tôi ngồi vào bàn, mở máy tính ra và ký ức về những ngày đau thương mất mát đó của dân tộc cứ thế hiện về như mạch nguồn tuôn chảy liên tục trên bàn phím. Tôi viết một mạch đến gần sáng ngày 15/8 thì hoàn thành bài dự thi.

“Tết Độc lập 02/9/1969 và Tết Nguyên Đán 1970” là một tác phẩm chân thực và giàu cảm xúc, chạm tới trái tim độc giả. Trong số những ký ức được Đại tá ghi lại trong bài dự thi, đâu là kỷ niệm sâu sắc nhất với ông?

- Đó chính là những ký ức về ngày 4/9/1969. Khi ấy, tôi đang đi kiếm củi đun ở một thửa ruộng hoang bên bờ kênh gần nhà, bỗng nghe bạn tôi báo tin Bác Hồ mất. Tôi bỏ lại tất cả mọi thứ, chạy ngay về cơ quan ba mẹ tôi để nghe lại bản tin đặc biệt của Đài Tiếng nói Việt Nam, chứng kiến toàn cảnh các cô chú ở cơ quan ba mẹ tôi khóc nức nở trong suốt buổi sáng 4/9. Bữa cơm trưa của nhà tôi hôm đó, chỉ có ba tôi và tôi là không rơi lệ nhưng mắt cũng rưng rưng. Mẹ và các em tôi thì vừa ăn vừa khóc nức nở.

Ký ức cũng đưa tôi trở về những ngày Tết Nguyên Đán Canh Tuất đầu năm 1970, cái Tết đầu tiên người dân Việt Nam không được nghe Bác Hồ đọc thơ chúc Tết lúc giao thừa. Đó cũng là cái Tết đầu tiên hai ba con tôi đã bỏ ra một tuần liên tục, đêm nào cũng thức đến 12 giờ đêm để lập Bàn thờ Bác. Một cái bàn thờ đẹp và hoành tráng mà cho đến nay, tôi nghĩ ít gia đình nào có thể làm được. Các bác, các cô chú trong cơ quan ba mẹ tôi và hàng xóm đến nhà tôi chúc Tết đều khen cái bàn thờ quá đẹp và chu đáo.

Một điều tôi muốn nói thêm là Bác Hồ và Đại tướng Võ Nguyên Giáp, hai nhân vật mà tôi luôn kính trọng, ngưỡng mộ và tôn thờ. Trên bàn thờ nhà tôi và nhà ba mẹ tôi đều có hình ảnh của Bác và Đại tướng. Nhân dịp kỷ niệm 130 năm ngày sinh của Bác Hồ 19/5/1890-19/5/2020, tôi đã có bài báo “Chủ tịch Hồ chí Minh - Những điều tôi cảm nhận”, biên dịch từ một cuốn sách của một nhà báo nước ngoài viết về chân dung của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Nhân dịp kỷ niệm 110 năm ngày sinh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp (25/8/1911-25/8/2021, tôi cũng có bài viết “Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong con mắt của các nhà quân sự nước ngoài”, đăng tải trên báo Quân đội Nhân dân để tưởng nhớ ông.

Khi biết tác phẩm của mình sẽ được trao giải thưởng tại cuộc thi “Việt Nam trong tôi”, cảm xúc đầu tiên của ông là gì?

- Tôi hoàn toàn bất ngờ! Vì tôi mới gửi bài cho Ban Tổ chức cuộc thi “Việt Nam trong tôi” đúng vào hạn chót. Vậy mà sau đó hơn một tuần, khi vào báo điện tử Dân Việt đọc tin tức, tôi thấy bài đăng thông báo mình đã giành giải Nhất.

Thực tình, khi tham gia cuộc thi, tôi không đặt nặng mục đích đoạt giải mà trước hết là muốn trải lòng mình về ký ức của những ngày đau thương, mất mát rất to lớn của đất nước, của dân tộc. Nếu như không bất ngờ biết đến cuộc thi “Việt Nam trong tôi” thì tôi cũng đã có ý định viết bài lên trang Facebook cá nhân để chia sẻ những ký ức này cho bạn bè của tôi vào dịp Quốc khánh 2/9/2025.

Giải thưởng bất ngờ khiến tôi rất đỗi vui mừng, có chút hãnh diện, tự hào. Ngay sau đó tôi đã gọi điện “khoe” với các con và các cháu ở TP.HCM và nhắn tin chia sẻ với vài người bạn thân thiết.

Theo ông, điều gì khiến tác phẩm có thể chạm đến trái tim nhiều độc giả và nhận được sự đánh giá cao từ ban giám khảo?

- Theo thiển nghĩ của tôi, bài viết có thể chạm đến trái tim nhiều độc giả và nhận được sự đánh giá cao từ ban giám khảo, đó là bởi những ký ức chi tiết, mạch lạc và chân thành từ chính tác giả. Trong từng câu chữ, người đọc có thể cảm nhận được tình yêu thương, sự kính trọng và lòng biết ơn sâu nặng gia đình tôi cũng như những người xung quanh dành cho Chủ tịch Hồ Chí Minh – vị lãnh tụ vĩ đại, anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa thế giới.

Với những người thuộc thế hệ cha anh, hay cả thế hệ của tôi, khi đọc lại, ký ức năm xưa bỗng trở về nguyên vẹn, với những cảm xúc không thể nào quên. Còn với lớp trẻ, dù không trực tiếp trải qua những ngày tháng đau thương ấy, họ đã biết đến qua những thước phim tư liệu về lễ tang Bác. Khi đọc bài viết, họ càng khẳng định tính chân thực và rất tự nhiên của những thước phim tư liệu đó chứ không phải là qua đạo diễn hay dàn dựng!

Cuộc thi “Việt Nam trong tôi” đã có sức lan tỏa mạnh mẽ khi thu hút tới 1.124 bài dự thi, với nhiều tác phẩm chất lượng, giàu cảm xúc. Ông đánh giá thế nào về ý nghĩa của sự kiện này trong dịp kỷ niệm 80 năm ngày Quốc khánh đất nước?

- Tôi cho rằng cuộc thi Việt Nam trong tôi có ý nghĩa hết sức đặc biệt. Nó cổ vũ thêm tinh thần yêu nước, khơi dậy lòng tự hào của mỗi người dân đất Việt về sự vươn mình của quê hương, đất nước trong kỷ nguyên mới. Những người thuộc thế hệ chúng tôi đã trải qua mưa bom bão đạn trong chiến tranh phá hoại của Đế quốc Mỹ càng cảm thấy sung sướng và tự hào khi được sống trong những ngày hòa bình, được chứng kiến sự đổi thay hàng ngày của quê hương, đất nước và nhớ đến những người thân, đồng đội đã hy sinh xương máu vì sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc.

Những bạn trẻ được sinh ra và lớn lên trong hòa bình cũng biết ơn đến thế hệ cha ông qua những trang viết về hồi ức chiến tranh, về những hy sinh gian khổ mà cha anh họ đã trải qua, để từ đó, họ biến lòng tự hào, sự biết ơn thành sức mạnh tinh thần và vật chất để vượt qua mọi thử thách, gian lao, đóng góp tích cực và hiệu quả vào công cuộc dựng xây đất nước, quê hương.

Sức hấp dẫn của cuộc thi viết “Việt Nam trong tôi” chính là chủ đề, nội dung của tác phẩm dự thi không bị bó hẹp trong một khuôn khổ giới hạn nhất định mà mở rộng cả về thể loại, chủ đề, nội dung, thời gian, không gian cũng như số lượng tác phẩm dự thi. Các tác giả có thể mặc sức tung hoành trong mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, mọi giai đoạn lịch sử của dân tộc kể từ khi Bác Hồ đọc Tuyên ngôn Độc lập tại Quảng trường Ba Đình vào ngày 2/9/1945 đến nay.

Ông muốn gửi gắm điều gì tới bạn đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ, qua tác phẩm đoạt giải của mình?

- Tôi muốn gửi gắm tâm tư, tình cảm của tôi đến với bạn đọc, đặc biệt là thế hệ trẻ, về tình yêu quê hương, đất nước; tình yêu thương, sự kính trọng và lòng biết ơn vô hạn đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - lãnh tụ vĩ đại của cách mạng Việt Nam, Anh hùng giải phóng dân tộc, Danh nhân Văn hóa thế giới.

Tôi cũng tin tưởng tuyệt đối vào lớp trẻ ngày nay, họ rất thông minh, năng động và sáng tạo, hơn hẳn lớp cha anh đi trước. Tình yêu quê hương, đất nước của họ cũng không thua kém gì các thế hệ cha anh và khi đất nước lâm nguy, vận mệnh dân tộc bị đe dọa thì họ cũng sẵn sàng cầm súng đứng lên chiến đấu để bảo vệ đất nước, quê hương như bao thế hệ cha anh đi trước đã từng làm.

Cảm ơn những chia sẻ của Đại tá, PGS. TS Đặng Thanh Bình!

×