Đất nước nhỏ bé này đang 'điêu đứng' vì xung đột Nga-Ukraine

Tình thế khẩn cấp đến mức Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) hiện đang kêu gọi các quốc gia nhanh chóng gửi tiền mặt cho Moldova. Xung đột giữa Nga và Ukraine đang gây áp lực chồng chất lên đất nước nhỏ bé từng thuộc Liên Xô cũ, theo BNN Bloomberg.

Moldova ở một khía cạnh nào đó vẫn bị kẹt giữa hai thế giới. Nước này hy vọng sẽ gia nhập Liên minh châu Âu nhưng vẫn bị ràng buộc với Nga vì cần năng lượng.

Căng thẳng cũng đang gia tăng tại vùng lãnh thổ ly khai thân Nga ở Transnistria, làm dấy lên lo ngại Moldova có thể bị kéo vào một cuộc xung đột rộng lớn hơn.

Theo BNN Bloomberg, cuộc chiến ở Ukraine có khả năng khiến Moldova đoạn tuyệt với quá khứ. Chính phủ Moldova đã tích cực hơn trong nỗ lực gia nhập EU và kể từ tháng 2, nước này đã có khả năng kỹ thuật để chuyển đổi lưới điện và khí đốt của Nga sang châu Âu.

Tuy nhiên, với lạm phát hàng năm ở mức 22%, tăng trưởng giảm xuống mức dự kiến 0,3% trong năm nay, cũng như xuất khẩu và kiều hối bị gián đoạn, cuộc xung đột giữa Nga và Ukraine đang đe dọa gây bất ổn cho quốc gia chỉ có 2,6 triệu người này.

Theo ông Rodgers Chawani, đại diện thường trú của IMF tại Moldova, một rủi ro lớn mà Moldova phải đối mặt là phải vay quá nhiều tiền để giải cứu đất nước khỏi những cú sốc từ bên ngoài. Các tổ chức như IMF có thể cho vay, nhưng các khoản nợ chồng chất sẽ bóp nghẹt ngân sách trong tương lai mà lẽ ra phải dành cho phát triển.

“Vấn đề là họ có thể trở nên quá tải. Đây là lý do tại sao chúng tôi đề nghị các nhà tài trợ song phương cung cấp nhiều khoản tài trợ hơn cho Moldova", ông Chawani phát biểu tại văn phòng của mình ở Chisinau, thủ đô Moldova.

Trước xung đột Nga-Ukraine, IMF dự báo tỷ lệ nợ công của Moldova sẽ đạt 40% vào năm 2022, tăng từ mức 27,9% vào năm 2019. Quỹ đánh giá, tỷ lệ nợ công trên 45% là rủi ro lớn đối với Moldova, theo ông Chawani.

IMF đã cam kết hỗ trợ Moldova với ngân sách khoảng 815 triệu USD kể từ tháng 12 năm ngoái (nhưng một số khoản hỗ trợ vẫn đang chờ phê duyệt cuối cùng), khi Quỹ cố gắng bù đắp thiệt hại ước tính khoảng 1,7 tỷ USD - ước tính 14% nền kinh tế Moldova- trong đó phần lớn là vì bị ảnh hưởng bởi chiến sự ở Ukraine.

Một khoản hỗ trợ trị giá 300 triệu USD khác để Moldova mua khí đốt tự nhiên dự trữ cũng đang chờ sự chấp thuận của hội đồng quản trị Ngân hàng Tái thiết và Phát triển Châu Âu. Ngoài ra còn hàng trăm triệu USD nữa được cho là sẽ được các đồng minh và các tổ chức quốc tế rót vào Moldova để nước này xây dựng cơ sở hạ tầng, khắc phục thiệt hại kinh tế. Tháng trước, EU đã đề nghị hỗ trợ 150 triệu euro cho Moldova. Những khoản hỗ trợ này cũng phản ánh niềm tin của các nước châu Âu vào chính phủ hiện tại của Moldova.

Gần đây nhất, vào năm 2018, EU đã đình chỉ viện trợ cho Moldova vì các cam kết cải cách thất bại và các vụ bê bối rửa tiền chấn động.

Sau đó một năm, chính phủ Moldova đã đưa ra cam kết cải thiện việc điều hành, xóa bỏ các doanh nghiệp nhà nước không hiệu quả và "đại tu" bộ máy tư pháp trì trệ của mình. Tuy nhiên, những nỗ lực đó hiện nay đã và đang bị cản trở bởi đại dịch Covid-19, giá khí đốt tăng vọt, cuộc xung đột ở Ukraine, vấn đề hỗ trợ cho 450.000 người tị nạn từ Ukraine.

Một thiệt hại do xung đột khác là kiều hối, vốn mang lại cho nền kinh tế Moldova gần 1,5 tỷ USD vào năm 2020, hơn 10% GDP đã giảm. Kiều hối gửi về nhà từ những người Moldova đang làm việc ở Nga, Ukraine và Belarus có vẻ sẽ "biến mất". Thương mại giữa Moldova với Nga, Ukraine và Belarus cũng bị ảnh hưởng nặng nề.

Một vấn đề khác cũng đáng quan ngại là hàng trăm nghìn người Moldova có hộ chiếu Romania có thể ô tài sản chạy sang Romania nếu họ cảm thấy không an toàn ở quê nhà.

Tuy nhiên, có thể điểm yếu nhất đối với nền kinh tế Moldova là sự phụ thuộc năng lượng lâu dài vào Nga khi họ có cả nhà máy điện chạy bằng khí đốt. Moldova đã ký hợp đồng mua khí đốt 5 năm với Gazprom vào tháng 10. Mặc dù nước này có thể mua một ít khí đốt trên thị trường giao ngay của châu Âu nhưng mức giá họ phải trả cao gấp 10 lần giá của Gazprom.

Khi Moldova tiếp nhận thêm những người tị nạn, mức tiêu thụ khí đốt của họ sẽ tăng lên. Và khí đốt mua từ Nga theo hợp đồng dài hạn vẫn rẻ hơn nhiều so với thị trường giao ngay ở châu Âu.

Angela Sax, người đứng đầu văn phòng Ngân hàng Tái thiết và Phát triển châu Âu tại Moldova thừa nhận rằng, đất nước này đã trải qua những cuộc khủng hoảng kéo dài từ đại dịch sang năng lượng và viễn cảnh phía trước vô cùng khó khăn đối với họ.

×