Đề Văn thi vào lớp 10 Chuyên KHXH&NV: "Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép..."

Đề thi Văn

Đề thi Văn có thời gian 150 phút với 2 phần Nghị luận xã hội và Nghị luận văn học. Trong đó, câu 1 khá thú vị với câu hỏi "Có ý kiến cho rằng "Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép". Nhưng, cũng có ý kiến khẳng định "Không nên coi sai lầm là phép thử cho cuộc đời bạn". Em hãy trình bày suy nghĩ của mình về các ý kiến trên".

Chia sẻ về đề thi trên, cô Nguyễn Thị Thu Trang, giáo viên Ngữ văn tại Hệ thống Giáo dục HOCMAI nhận định: Ở Câu 1 (4 điểm), đề bài có tính tranh biện rõ nét khi đưa ra 2 ý kiến trái chiều nhau "Cứ sai đi vì cuộc đời cho phép" (Phỏng theo lời bài hát đình đám "Vì tôi còn sống" mà giới trẻ rất yêu thích) và ý kiến "Không nên coi sai lầm là phép thử cho cuộc đời của bạn". Đề bài đưa ra thử thách cho các em học sinh bày tỏ quan điểm cá nhân mình bằng lập luận chặt chẽ, sắc bén và cả những trải nghiệm bản thân, kiến thức xã hội. 

Hai ý kiến trên tưởng chừng đối lập nhau nhưng với trình độ của học sinh chuyên Văn tương lai chắc không khó để các em nhận ra 2 ý kiến đó bổ sung, tương trợ cho nhau bàn luận về giá trị, ý nghĩa của sự thất bại đối với con người. 

Chúng ta cần hiểu đúng đắn khái niệm "sai lầm" và "phép thử" là gì.  Danh ngôn có câu "Thất bại là mẹ thành công", sai lầm thất bại là điều không thể tránh khỏi trong cuộc đời, vấn đề là con người học hỏi được gì từ sai lầm để có bài học kinh nghiệm trong cuộc sống. 

Chúng ta coi sai lầm/thất bại là bài học, thử thách lòng kiên trì, ham học hỏi và ý chí vươn lên hay coi đó là "phép thử" như môn học, cứ sai lại thử nghiệm dẫn đến lãng phí thời gian tuổi trẻ, tiền bạc, tri thức và có thể phung phí cả niềm tin vào chính mình? 

Xu hướng ra đề mở có tính tranh biện như đề thi năm nay chắc chắn sẽ đánh giá được năng lực, hiểu biết xã hội cũng như quan điểm của học sinh. Tuy nhiên, các em học sinh nên khéo léo lập luận và đưa dẫn chứng cụ thể, phù hợp với đề bài. 

Câu 2 (6 điểm) là câu hỏi nghị luận văn học kết hợp với kiến thức lí luận "Sáng tác thơ là một việc do cá nhân thi sĩ làm, một thứ sản xuất đặc biệt và cá thể. Anh phải đi vào tâm hồn cá biệt của anh để nói cái to tát của xã hội (…). Để tránh cái khô khan, nhạt nhẽo, anh phải trau dồi cái độc đáo mà công chúng rất đòi hỏi" (Xuân Diệu). 

Đề bài đề cập đến tính sáng tạo, tính cá thể hóa trong thơ ca. Bên cạnh đặc trưng thơ xuất phát từ tình cảm, thơ ca cần có sự sáng tạo, in đậm dấu ấn sáng tác của mỗi nhà thơ, đòi hỏi có giọng điệu riêng.  

Bởi như Nam Cao đã khẳng định "Văn chương không cần đến những người thợ khéo tay làm theo một vài kiểu mẫu đưa cho. Văn chương chỉ dung nạp những ai biết đào sâu, tìm tòi, khơi những nguồn chưa ai khơi và sáng tạo những gì chưa có".  

Mỗi tâm hồn thi nhân là một "vương quốc riêng", mỗi bài thơ là một đứa con tinh thần riêng của người nghệ sĩ, thật khó tìm thấy sự trùng lặp trong sáng tạo. Bởi vì "tầm thường là cái chết của nghệ thuật", sự lặp lại tẻ nhạt là cái chết của thơ ca. Độc đáo luôn là yêu cầu muôn đời của văn chương nghệ thuật. Học sinh cần hiểu đúng vấn đề và bằng trải nghiệm văn học của bản thân để lấy minh chứng với tác phẩm thơ ca phù hợp. 

Ở đây, đề bài không giới hạn phạm vi tác phẩm, các em có thể phân tích tính cá thể, sự sáng tạo trong nhiều bài thơ chọn lọc của chương trình, lưu ý tránh đưa quá nhiều dẫn chứng sẽ dẫn đến viết lan man, dàn trải.

Các câu hỏi nằm trong chương trình Ngữ văn 8 và 9 là chủ yếu. Cấu trúc đề quen thuộc, đề thi có độ khó thử thách đối với học sinh và phù hợp trong thời gian làm bài 150 phút. "Đề thi Văn chuyên Trường KHXH&NV của Hà Nội năm nay có sự nâng cao về chất lượng và cách thức ra đề, không chú trọng nhiều vào kiểm tra kiến thức mà đánh giá toàn diện kĩ năng của học sinh", cô Trang đánh giá.

Trước đó, được sự đồng ý của Đại học Quốc gia Hà Nội về việc tiếp tục tổ chức thi tuyển sinh lớp 10 năm 2021 trong điều kiện đảm bảo phòng, chống dịch Covid-19, trường Đại học KHXH&NV - Đại học Quốc gia Hà Nội thông báo tổ chức thi tuyển sinh lớp 10 Trường THPT Chuyên KHXH&NV năm 2021 vào các ngày 19 - 20/6.

 Năm học 2021 - 2022, trường THPT chuyên KHXH&NV tuyển sinh 120 chỉ tiêu cho 3 môn chuyên: Ngữ văn, Lịch sử, Địa lý và 30 chỉ tiêu hệ chất lượng cao.