Đề xuất chuyển đổi toàn bộ xe công sang xe điện và áp dụng mô hình chia sẻ để tiết kiệm

PGS.TS Nguyễn Đình Thọ, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Nông nghiệp và Môi trường nói tại hội thảo giải pháp giảm ô nhiễm không khí đô thị do báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 15/8, việc chuyển đổi xe công là bước đi chiến lược mà TP.HCM có thể làm ngay. Sau khi sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu, thành phố có một số lượng xe công lớn, việc tối ưu hóa và chuyển đổi sẽ mang lại hiệu quả đáng kể.

Mô hình "chia sẻ xe công" và lợi ích kép

Theo ông Thọ, mô hình chuyển đổi nên được thực hiện song song ba bước: Giảm số lượng xe, thay thế bằng xe điện và áp dụng mô hình dùng chung. Hiện nay, nhiều xe công chỉ phục vụ nhu cầu đi lại cá nhân, hoặc nằm chờ 6-8 giờ mỗi ngày, gây lãng phí lớn.

TP.HCM được đề xuất chuyển đổi toàn bộ xe công sang xe điện và áp dụng mô hình chia sẻ. Ảnh: Minh họa

Để giải quyết vấn đề này, ông Thọ đề xuất xây dựng một ứng dụng chia sẻ xe công xanh tương tự các hãng xe công nghệ. Các cán bộ có thể đặt xe thông qua ứng dụng khi cần, và phương tiện gần nhất sẽ được điều phối. Ứng dụng này không chỉ giúp quản lý lịch trình mà còn tính toán được chi phí và nhu cầu đi lại cho từng cá nhân, từ đó tối ưu hóa việc sử dụng.

Qua tính toán, mô hình này có thể giảm số xe công từ 1.000 xuống chỉ còn khoảng 300, giúp tiết kiệm đáng kể chi phí đầu tư và bảo dưỡng từ ngân sách nhà nước. Hơn nữa, việc này còn tận dụng được nguồn năng lượng sạch từ các dự án lắp đặt điện mặt trời áp mái tại các trụ sở công quyền, vừa tiết kiệm năng lượng vừa tạo hiệu ứng truyền thông tích cực về một thành phố xanh, bền vững.

TP.HCM quyết tâm chuyển đổi giao thông xanh

Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM, cho biết thành phố đang tích cực triển khai nhiều giải pháp chuyển đổi giao thông xanh.

Ông Bùi Hòa An, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM. Ảnh: CH

Đối với xe buýt: Giai đoạn một, thành phố đã xây dựng lộ trình và chính sách hỗ trợ để chuyển đổi toàn bộ xe buýt sang sử dụng điện hoặc năng lượng sạch vào năm 2030. Hiện khoảng 50% trong tổng số 2.500 xe buýt đã được chuyển đổi.

Đối với các phương tiện khác: Giai đoạn hai, Sở sẽ tham mưu UBND thành phố ban hành chính sách giảm khí thải cho các phương tiện còn lại, khuyến khích cá nhân, hộ gia đình và doanh nghiệp chuyển đổi sang xe năng lượng xanh.

Đáng chú ý, thành phố cũng đang hoàn thiện các đề án về khu vực phát thải thấp tại trung tâm và Cần Giờ. Một kế hoạch cụ thể cũng đang được xây dựng để hỗ trợ chuyển đổi 400.000 xe máy xăng của tài xế công nghệ và giao hàng sang xe điện.

Việc chuyển đổi xe công sang xe điện đã bắt đầu được thí điểm tại Cần Giờ. Theo Chương trình hành động "Vì một Cần Giờ xanh", đến cuối năm nay, 50% xe công tại huyện sẽ sử dụng nhiên liệu sạch như điện hoặc khí CNG, với mục tiêu đạt 80% trong 5 năm tới.

Bà Ngô Nguyễn Ngọc Thanh, Phó Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ Môi trường TP.HCM, cung cấp thêm thông tin về tình hình ô nhiễm. Kết quả quan trắc cho thấy ô nhiễm không khí tại thành phố chủ yếu là do bụi. Nồng độ bụi tổng (TSP) và bụi mịn (PM10, PM2.5) tại các khu vực giao thông đông đúc thường xuyên vượt chuẩn 1,5-2 lần.

Nguồn phát thải chính bao gồm giao thông vận tải, công nghiệp, xây dựng và hoạt động dân sinh. Một nghiên cứu của Ngân hàng Phát triển châu Á (ADB) năm 2023 chỉ ra rằng, giao thông đường bộ chiếm tới 63% tổng phát thải bụi mịn PM2.5, khẳng định vai trò then chốt của việc chuyển đổi phương tiện giao thông trong cuộc chiến chống ô nhiễm không khí.

TP.HCM dự kiến dành hơn 23.700 tỷ đồng trong 5 năm tới để hỗ trợ người dân và doanh nghiệp chuyển đổi phương tiện từ xăng, dầu sang điện, nhằm đạt mục tiêu giảm 90% ô nhiễm không khí từ giao thông vào năm 2030.

Thông tin được đưa ra trong Đề án kiểm soát khí thải phương tiện giao thông đường bộ do Sở Xây dựng TP.HCM xây dựng. Đề án đặt ra lộ trình và mục tiêu cụ thể, hướng tới một đô thị xanh và bền vững.

Đến năm 2030: 100% xe buýt và taxi đầu tư mới sử dụng điện hoặc năng lượng xanh. Số lượng xe máy điện đạt 900.000 - 1,5 triệu chiếc; ô tô điện đạt 13.000 - 18.000 chiếc. Vận tải hành khách công cộng đáp ứng 25% nhu cầu đi lại của người dân. Tầm nhìn đến năm 2050: 100% phương tiện giao thông đường bộ chuyển đổi sang điện hoặc năng lượng xanh. Vận tải công cộng đáp ứng 50 - 60% nhu cầu đi lại.

Tổng chi phí dự kiến: Hơn 23.700 tỷ đồng (giai đoạn 2025-2030). Chi phí hỗ trợ chuyển đổi: 7.329 tỷ đồng (bao gồm hỗ trợ chi phí ban đầu, phí trước bạ, v.v.).

Phát triển vận tải công cộng: 16.495 tỷ đồng (bao gồm chi phí phát triển xe buýt điện và trợ giá vận tải công cộng). Nguồn vốn: Ngân sách nhà nước đóng vai trò chủ đạo. Ngoài ra, đề án cũng kêu gọi vốn từ doanh nghiệp, phát hành trái phiếu, khai thác nguồn thu từ tín chỉ carbon (dự kiến thu 4 triệu USD/năm từ việc chuyển đổi xe buýt), và hợp tác công - tư (PPP).

Đề án đề xuất thí điểm Vùng Phát Thải Thấp (LEZ) tại khu vực trung tâm TP.HCM từ năm 2026. Đây là khu vực hạn chế xe xăng, dầu không đạt chuẩn khí thải.

Giai đoạn 2026: Hạn chế xe máy dịch vụ và ô tô thương mại không đạt chuẩn khí thải vào khu vực trung tâm. Giai đoạn 2027-2032: Mở rộng quy định áp dụng với toàn bộ xe máy dưới Euro 2 và ô tô dưới Euro 4. Sau năm 2032: Nâng tiêu chuẩn khí thải và mở rộng LEZ ra toàn bộ Vành đai 1.

Với hơn 11,4 triệu xe máy và 1,3 triệu ô tô (sau sáp nhập với Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu), giao thông đường bộ là nguồn phát thải lớn nhất, chiếm tới 88% NOx, 99% CO và 88% bụi mịn trong tổng lượng phát thải của thành phố. Ô nhiễm không khí từ giao thông gây thiệt hại kinh tế ước tính hơn 3.000 tỷ đồng mỗi năm.

×