“Điểm danh” 10 giống mắc ca có mặt ở Việt Nam

Năm 1980, tuyển từ giống A4 cây thực sinh, là giống được trồng phổ biến ở Úc từ năm 1987. Cây ra quả sớm, sản lượng cao, tuổi 4 đã cho sản lượng 0.85kg/cây, tuổi 12 đã cho sản lượng 23.5kg/cây. Cây chống chịu gió tốt, cây có hoa quả sớm hơn các giống khác. Có hiện tượng ra hoa mấy đợt nhưng quả chín thì cùng một lúc, thời gian thu hoạch ngắn, không có hiện tượng quả chín treo trên cây. Nhân hạt to, chất lượng cao, dễ chế biến, nhân thường đạt 3,6 g – 3,8 g, tỷ lệ nhân đạt 43% -47%, nhân cấp 1 đạt 99 – 100%. Nhược điểm là nhiều hoa không thể tự thụ phấn, phải trồng xen với các giống khác trong cùng lô để thụ phấn chéo, như vậy sẽ cho sản lượng cao. Vỏ hạt hơi mỏng nên dễ bị chuột phá hoại.

2. Giống A16

Năm 1981, tuyển từ cây D4 hậu thế, là một trong những giống trồng phổ biến ở Úc từ sau năm 1987. Tán cây thẳng chịu gió, thích hợp trồng dầy. Khi đem trồng đại trà thấy biểu hiện rất tốt sơ với các giống khác. Khi cùng tuổi với A4 thì A16 cho sản lượng cao hơn A4. Nhân chất lượng cao, thường đạt 3,0g – 3,5g, tỷ lệ nhân 44% - 47%, nhân cấp 1 đạt 99% - 100%. Vỏ hạt trơn mỏng, dễ bị chuột phá hoại.

3. Giống A38

Là giống tương đối mới của Hidden Valley từ năm 1991. Cây sớm cho quả. Hạt 6,7g, đều, nhân 2,7g, mầu kem, tỷ lệ nhân 37,5%, nhân cấp 1 đạt 98%. Thời gian hoa ngắn, quả rụng giữa mùa, nhân có thể biến màu. Cây kích thước trung bình, cây thẳng đứng, rất mập, cần sớm tỉa cành, nhạy cảm với gió hại, tán mở. Là giống rất nhạy cảm với hoàn cảnh, có thể trồng dày, cho sản lượng cao.

4. Giống A203

Hiện còn trồng rất ít tại Úc. Là giống có quả sớm. Hạt 5,6g, nhân biến động, có khi thấp, hình ovan. Nhân 2,1g, đều, tỷ lệ nhân 33 – 34%, tỷ lệ nhân cấp 1 đạt 96%. Ra hoa giữa mùa hoa. Quả rụng giữa mùa rụng. Tán cây tròn đều. Cây có ngoại hình đẹp, nhân to.

5. Giống A268

Là giống mới, chưa trồng phổ biến tại Úc, là giống cho quả sớm, hạt lớn, nặng 8,2g, đều, nhân 3,4g, tỷ lệ nhân 37-38%, tỷ lệ cấp hạt đạt 96%,. Giống này ra hoa giữa mùa hoa. Quả rụng giữa mùa rụng. tán cây tròn đều. Cây có ngoại hình đẹp, nhân to.

6. Giống 246 (Keauhou)

Là giống được chọn của Hawaii từ năm 1936, đặt tên từ năm 1948. Tán cây rộng, hình cầu, phân cành nhiều, thường cành cong phía dưới, cành nhở đến trung bình. Lá cây tù ở đầu và hơi cong lên, viền lá lượn sóng có răng cưa, lá thường uốn cong. Quả to, hạt lớn, màu nâu. Lỗ khổng lồi ra, màu sắc nhạt hơn vỏ hạt. Bình quân hạt nặng 7,2g, bình quân nhân 2,8g, tỷ lệ nhân 39%, nhân cấp 1 đạt 85%. Sản lượng cao, nhưng cũng tùy từng vùng trồng mà sản lượng chênh lệnh nhiều. Tại Úc sản lượng có thể đạt 36,5kg/cây, tỷ lệ nhân 39,2%. Khả năng chịu gió kém hơn các giống khác.

7. Giống 344 (Kau)

Là giống được chọn từ năm 1935, đặt tên từ năm 1971. Tán cây thẳng, cành mọc to, chia cành ít. Lá dài viền lá uốn ít răng cưa, đầu lá uốn lên. Quả trung bình, nhân có chất lượng rất tốt. Tại Hawaii hạt to 7,6g, nhân 2,9g, tỷ lệ nhân 38%, nhân cấp 1 đạt 98%. Giống này cho sản lượng cao, chống chịu tốt, thích hợp trồng dày, trồng nơi mát mẻ, chịu lạnh hơn giống 246. Vào mùa hạ nóng, những chồi mới biến màu vàng hoặc nhạt. Cành cây thô, sức phân cành kém. Vì vậy muốn cho sản lượng cao thì phải thường xuyên cắt tỉa ngắn những cành cho quả.

8. Giống 508

Là giống của Hawaii chọn từ năm 1936, định tên từ năm 1948. Tán rộng nhọn hình chùy. Lá ít răng cưa, lượn sóng. Cành khỏe, đốt ngắn, lá mọc cụm ở đầu cành. Quả trung bình, hình tròn, lỗ khổng trung bình. Tại Hawaii hạt trung bình đạt 7g, nhân 2,5g, tỷ lệ nhân 36%, nhân cấp 1 đạt 90%. Đây là giống có sản lượng cao nhất của Hawaii. Giống này trồng ở nơi mát mẻ, lạnh.

Tại Bắc Thái Lan nơi có độ cao trên 800 m, đã trồng giống 508 từ nhiều năm nay, sản lượng đạt 25kg/cây lúc 12 tuổi/ Tại Đắk Lacsk, Viện khoa học kỹ thuật nông lâm Tây nguyên trồng khảo nghiệm giống 508 thấy kết quả sinh trưởng khá, lúc 6 tuổi cao 5,5m, tán 4,4, đường kính 15 cm, hạt 6,6g/hạt, hạt bình quân 1,6kg hạt/cây.

9. Giống 660(Keaau)

Là giống của Hawaii chọn từ năm 1948, định tên từ năm 1966. Tán cây thẳng đứng rậm rạp, màu lá xanh thẫm. Viền lá uốn lượn có răng cưa vừa phải, đầu lá tròn có khi hơi nhọn, gân giữa của lá có thể nhìn rõ. Quả hơi nhỏ, màu nâu đậm, trơn, hình tròn, có một rãnh nhỏ ngoài vỏ, có một số chấm tròn, vết dài gần lỗ khổng của hạt. Tại Hawaii. Hạt bình quân đạt 5,7g, nhân 2,5g, tỷ lệ nhân đạt 44%, nhân cấp 1 đạt 97%. Tính chống chịu tốt, quả chin sớm, tập trung. Đây là một giống tốt của Hawaii. Ở phía Nam Trung Quốc giống này phát triển thất thường, không được khuyến cáo phát triển so với các giống khác

10. Giống 695 (Beaumont)

Là giống lai, thích hợp vùng trồng lạnh, mát mẻ, giống trồng chủ yếu tai Calfornia, Hoa Kỳ hay Nam Phi. Sản lượng rất co, có thể đạt 10 tấn/ha. Tỷ lệ nhân 39%, nhân cấp 1 đạt 95% -100%. Bộ rễ phát triển tốt, cây sinh trưởng khỏe. Đặc biệt giống 695 có hoa màu hồng tím rất đẹp. Tại Nam Phi, thường dùng phương pháp hom để phát triển giống 695. Tại Trạm Giang, Quảng Đông(Trung Quốc) giống 695 chịu gió khá tốt, sản lượng trung bình, bị chuột hại nặng. Tại Kim Quang, Quảng Tây có 1 diện tích rộng trên 20 ha trồng giống 695. Giống sinh trưởng tốt đã có tuổi trên 15 năm, sản lượng cao, cho quả sớm.

Ngoài ra, tại Việt Nam hiện có thêm 10 giống mắc ca khác, đánh theo số hoặc ký hiệu như sau: Giống 741, giống 788 (Pahala),  giống 800 (Makai), giống 816, giống 842, giống 849, giống OC, giống Dadow, giống H2 và giống Quế Nhiệt 1 – QN1(GR1).