Điểm tương đồng của 2 tỉnh thuộc đồng bằng Sông Hồng: Hưng Yên và Thái Bình

Về tiêu chí sáp nhập tỉnh, Bộ Chính trị, Ban Bí thư lưu ý, ngoài căn cứ về quy mô dân số, diện tích, cần nghiên cứu kỹ quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội, phát triển ngành, mở rộng không gian phát triển, phát huy lợi thế, đáp ứng yêu cầu phát triển đối với từng địa phương và yêu cầu, định hướng phát triển của giai đoạn mới... làm cơ sở sắp xếp.

Thuộc vùng đồng bằng Sông Hồng, Hưng Yên và Thái Bình là 2 địa phương không đáp ứng tiêu chí về diện tích.

Tăng trưởng kinh tế 2024 của Hưng Yên và Thái Bình

Hưng Yên thuộc tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh. Trong đó, phía nam tỉnh Hưng Yên giáp với tỉnh Thái Bình. Cùng với sự phát triển kinh tế của cả nước, Hưng Yên được đánh giá là một trong những tỉnh có tốc độ tăng trưởng kinh tế tương đối nhanh và cao.

Theo Cục Thống kê (Bộ Tài Chính), tỉnh Hưng Yên, năm 2024, GRDP tăng trưởng 7,70% so với năm 2023 (đạt kế hoạch đề ra tăng từ 7,5 - 8%). Tăng trưởng kinh tế so với các tỉnh vùng đồng bằng sông Hồng thì Hưng Yên xếp thứ 7/11 tỉnh, thành phố và xếp thứ 27/63 tỉnh, thành phố của cả nước.

Quy mô GRDP tỉnh Hưng Yên năm 2024 đạt 159,84 nghìn tỷ đồng, là một trong những tỉnh có mật độ kinh tế cao của vùng và của cả nước, đạt 172 tỷ đồng/km2; GRDP bình quân đầu người đạt 121,27 triệu đồng, tăng 8,81 triệu đồng so với năm 2023. Thu ngân sách trên địa bàn tỉnh đạt 40,47 nghìn tỷ đồng, tăng 24,75% so với cùng kỳ năm 2023 và đạt 123,32% kế hoạch năm.

Cơ cấu kinh tế tiếp tục chuyển dịch theo hướng gia tăng tỷ trọng ngành công nghiệp, xây dựng và dịch vụ. 

Cụ thể, năm 2024, công nghiệp, xây dựng chiếm 62,65%; thương mại, dịch vụ chiếm 24,85%; nông, lâm nghiệp, thủy sản chiếm 6,72%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 5,78% (năm 2021: Công nghiệp, xây dựng 63,40%; thương mại, dịch vụ 21,57%, nông, lâm nghiệp, thủy sản 8,61%; thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 6,42%).

Đối với tỉnh Thái Bình, năm 2024, GRDP tăng trưởng 7,01% so với năm 2023; bình quân tăng trưởng kinh tế giai đoạn 2021 - 2024 tăng 1,35% so bình quân chung cả nước. Quy mô kinh tế của tỉnh đạt trên 132,7 nghìn tỷ đồng, xếp thứ 23 địa phương trong cả nước, thứ 8/11 địa phương vùng đồng bằng sông Hồng (xếp ngay sau tỉnh Hưng Yên).

Cơ cấu kinh tế chuyển dịch tích cực với khu vực nông, lâm nghiệp, thủy sản chiếm 19,7%, công nghiệp và xây dựng chiếm 44,3%, dịch vụ chiếm 30,41%, thuế sản phẩm trừ trợ cấp sản phẩm chiếm 5,6%. Tổng thu ngân sách nhà nước năm 2024 ước đạt trên 26.700 tỷ đồng, đạt 137,1% so với dự toán, tăng 10,1% so với cùng kỳ năm trước, trong đó thu nội địa ước đạt gần 11.070 tỷ đồng, tăng 12,8%.

Tại Nghị quyết 1211/2016 và Nghị quyết 27/2022 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về tiêu chuẩn đơn vị hành chính, tiêu chuẩn đơn vị cấp tỉnh sẽ dựa vào quy mô dân số, diện tích tự nhiên và số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc.

Diện tích tự nhiên các tỉnh (không phải miền núi) phải từ 5.000km2 trở lên. Đồng thời, tỉnh phải đáp ứng số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc có từ 9 đơn vị trở lên, trong đó có ít nhất 1 thành phố hoặc 1 thị xã. Tỉnh Thái Bình không đáp ứng yêu cầu về số đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc là từ 9 đơn vị trở lên khi toàn tỉnh chỉ có 8 đơn vị hành chính cấp huyện trực thuộc.

Điểm tương đồng giữa 2 tỉnh

Điểm tương đồng của Thái Bình và Hưng Yên là 2 tỉnh có diện tích dưới mức quy định tối thiểu cho một đơn vị hành chính cấp tỉnh (5.000km2). Cụ thể, Thái Bình là 1.584,6km2 và Hưng Yên là 930,2km2. 

Ngoài ra, 2 tỉnh đều sở hữu những đặc điểm địa lý và kinh tế tương đồng. Cụ thể, cả Hưng Yên và Thái Bình đều nằm ở vị trí trung tâm của vùng đồng bằng sông Hồng, nơi có điều kiện tự nhiên thuận lợi cho phát triển nông nghiệp. Địa hình của 2 tỉnh tương đối bằng phẳng, không có đồi núi, với hệ thống sông ngòi thuận lợi cung cấp nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp.

Cơ cấu kinh tế của Hưng Yên và Thái Bình đều có sự chuyển dịch từ địa phương lợi thế phát triển nông nghiệp dần theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. 

Trong đó, công nghiệp của cả 2 tỉnh đều đang trên đà phát triển với các ngành chủ lực như: Chế biến nông sản, dệt may, da giày, điện tử,... 

Hưng Yên có lợi thế về phát triển các khu công nghiệp tập trung, thu hút nhiều vốn đầu tư trong và ngoài nước. Còn Thái Bình đang đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp gắn với kinh tế biển, như khai thác khí đốt,...

Bên cạnh đó, cả hai tỉnh Hưng Yên và Thái Bình đều có những làng nghề truyền thống lâu đời, tạo ra các sản phẩm thủ công mỹ nghệ độc đáo, có tính bản sắc và mang lại giá trị kinh tế địa phương.

Sáp nhập tỉnh cần thúc đẩy liên kết vùng và phát triển kinh tế

Chủ trương nghiên cứu sáp nhập tỉnh của Bộ Chính trị được giới chuyên gia nhận định là giải pháp đúng đắn, giúp khắc phục tình trạng đầu tư dàn trải và kém hiệu quả trong phân bổ nguồn lực. Việc sáp nhập tỉnh sẽ mở ra cơ hội tối ưu hóa nguồn lực, nâng cao hiệu quả ngân sách, đầu tư, thúc đẩy liên kết vùng và phát triển kinh tế hiện đại.

Một số chuyên gia quy hoạch cho rằng, Hưng Yên và Thái Bình là tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Hồng, với vị trí địa lý nằm sát nhau nên việc thúc đẩy liên kết tỉnh, tạo ra liên kết vùng là rất quan trọng. Trong đó, yếu tố để nghiên cứu việc hợp nhất, sáp nhập tỉnh cần ưu tiên tăng tính liên kết vùng, tạo ra điểm gắn kết quan trọng giữa các tỉnh lân cận.

KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam cho biết, việc sáp nhập tỉnh với các địa phương nằm trong khu vực đồng bằng sông Hồng cần tính toán sao cho thúc đẩy hiệu quả việc phát triển kinh tế vùng.

"Vấn đề quan trọng để liên kết vùng tạo đà phát triển kinh tế là việc kết nối giao thông giữa các tỉnh đòi hỏi sự đầu tư lớn vào cơ sở hạ tầng, đặc biệt là đường bộ. Cần có các giải pháp đầu tư xây dựng các tuyến đường cao tốc, đường vành đai, nâng cấp các tuyến đường hiện có, phát triển hệ thống giao thông công cộng", ông Nghiêm đánh giá.

Theo ông Nghiêm, việc hợp nhất, sáp nhập tỉnh sẽ tạo ra một đơn vị hành chính lớn mạnh hơn, giúp tập trung nguồn lực tài chính, nhân lực và cơ sở vật chất để đầu tư vào các dự án trọng điểm. Việc loại bỏ sự trùng lặp trong bộ máy hành chính sẽ giảm thiểu chi phí hoạt động, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước.

Bên cạnh đó, việc sáp nhập 2 địa phương nằm cạnh nhau, cùng thuộc vùng đồng bằng sông Hồng và tương đồng về diện tích sẽ tạo ra một hành lang kinh tế mạnh mẽ, kết nối các tỉnh ven biển với vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Việc phát triển hệ thống giao thông đồng bộ sẽ giúp tăng cường sự liên kết giữa các địa phương, thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của toàn vùng.

Trong những năm qua tỉnh Hưng Yên và Thái Bình đã chủ động tham gia vào các chương trình, dự án hợp tác, trong đó, các lĩnh vực hợp tác tập trung vào phát triển giao thông, kết nối hạ tầng, xúc tiến đầu tư, phát triển du lịch, nông nghiệp công nghệ cao,...

Các chuyên gia cho rằng, việc sáp nhập tỉnh, thành nói chung và các tỉnh thuộc cùng khu vực Đồng bằng sông Hồng nói riêng là một bước tiến chiến lược, mang lại nhiều lợi ích tiềm năng cho sự phát triển kinh tế - xã hội của vùng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính hiệu quả của việc sáp nhập cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng, sự đồng thuận cao và sự tham gia tích cực của các cấp, các ngành và người dân.