Gạo xuất khẩu: Lượng tăng, giá giảm rất mạnh

Theo số liệu từ Cục Hải quan, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong tháng 4 đạt 1,12 triệu tấn, trị giá 560,22 triệu USD, tăng 3,7% về lượng và 5,6% về trị giá so với tháng trước, đồng thời so với cùng kỳ năm ngoái tăng 11,7% về lượng và giảm 9,6% về trị giá.

Lũy kế trong 4 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt 3,43 triệu tấn, trị giá 1,76 tỷ USD, tăng 8,1% về lượng nhưng lại giảm 13,3% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024 do giá đi xuống.

Trong tháng 4 vừa qua, lượng gạo xuất khẩu sang một số thị trường chủ chốt như Philippines, Bờ Biển Ngà, Trung Quốc, Ghana, Bangladesh, Senegal… đều tăng so với cùng kỳ năm ngoái. Ngược lại, Malaysia, Mozambique, Indonesia lại có xu hướng giảm.

Tính chung 4 tháng đầu năm, Philippines tiếp tục là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam, chiếm 43,4% khối lượng và 41,4% tổng trị giá.

Trong khi đó, lượng gạo xuất khẩu sang các thị trường lớn tiếp theo lại tăng rất mạnh như Bờ Biển Ngà đạt 440.451 tấn, tăng 270%; Trung Quốc đạt 361.479 tấn, tăng 114,1%; Ghana đạt 304.299 tấn, tăng 94,9%... Đáng chú ý, Bangladesh tăng đột biến 81.047%, lên mức 104.679 tấn; Senegal tăng 5.689%, đạt 82.139 tấn; Thổ Nhĩ Kỳ cũng tăng đến 3.624%, đạt 10.242 tấn.

Đối với thị trường Mỹ, xuất khẩu gạo của Việt Nam sang thị trường này trong 4 tháng đầu năm đạt 11.785 tấn, tăng 34% so với cùng kỳ năm trước. Tính riêng trong tháng 4, lượng gạo xuất khẩu sang thị trường này đạt 2.714 tấn, tăng 48%.

Ngược lại, trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu gạo sang Indonesia – thị trường tiêu thụ gạo lớn thứ hai của Việt Nam trong năm ngoái, giảm mạnh 97% về lượng và 97,9% về trị giá, xuống còn 16.347 tấn với trị giá 7,3 triệu USD.

Kết quả là Indonesia đã rơi xuống vị trí thứ 12 về thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Việt Nam trong 4 tháng đầu năm, với thị phần giảm xuống còn 0,5% so với mức 17,3% của cùng kỳ năm ngoái.

Trong 4 tháng đầu năm, giá gạo xuất khẩu bình quân của Việt Nam đạt 515 USD/tấn, giảm tới gần 20% (128 USD/tấn) so với cùng kỳ năm ngoái. Tính riêng trong tháng 4, giá xuất khẩu đạt 501 USD/tấn, tăng nhẹ 1,8% so với tháng trước, nhưng giảm 19,1% so với tháng 4/2024.

Giá gạo xuất khẩu bước vào chu kỳ điều chỉnh mạnh kể từ cuối năm 2024, do nguồn cung toàn cầu tăng sau khi Ấn Độ dỡ bỏ lệnh cấm xuất khẩu kéo dài 14 tháng.

Việc Ấn Độ đẩy mạnh xuất khẩu gạo để giảm tồn kho kỷ lục, có thể khiến giá gạo toàn cầu sẽ duy trì ở mức thấp trong thời gian tới. Điều này đặt ra thách thức không nhỏ cho các nhà xuất khẩu Việt Nam trong nỗ lực duy trì lợi nhuận, thị phần.

Tính đến ngày 8/5, giá lúa thường tại ruộng dao động ở mức 5.850 đồng/kg, tăng 96 đồng/kg so với tháng trước; lúa thường tại kho đạt 7.117 đồng/kg, tăng 91 đồng/kg. Mặc dù vậy, mức giá này vẫn giảm khoảng 350 – 564 đồng/kg so với đầu năm và giảm 2.164 – 2.412 đồng/kg (25,3 – 27%) so với cùng kỳ năm ngoái.

Với mức giá hiện tại thấp hơn đáng kể so với gạo Thái Lan, xuất khẩu gạo của Việt Nam trong thời gian tới được dự báo sẽ tiếp tục tăng trưởng tích cực, dù kim ngạch thu về vẫn thấp hơn so với cùng kỳ năm ngoái.

Theo dữ liệu từ Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), giá lúa gạo tại thị trường trong nước tiếp tục ghi nhận tăng nhẹ trong tháng vừa qua.

Theo dự báo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), Việt Nam sẽ vượt Thái Lan để vươn lên vị trí nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới trong năm 2025 và 2026, với sản lượng khoảng 7,9 triệu tấn. Trong khi đó, xuất khẩu gạo của Thái Lan dự kiến đạt từ 7 đến 7,2 triệu tấn.

Trong báo cáo mới đây, Ngân hàng Thế giới dự đoán giá gạo sẽ giảm 29% trong năm 2025, chủ yếu do lượng dự trữ toàn cầu dồi dào và việc Ấn Độ, nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nới lỏng các biện pháp hạn chế xuất khẩu.

Tổ chức này cho biết trong báo cáo triển vọng thị trường hàng hóa: “Tổng sản lượng gạo toàn cầu trong niên vụ 2024–2025 dự kiến sẽ tăng 2%, trong đó sản lượng của Ấn Độ, quốc gia chiếm khoảng 40% tổng lượng xuất khẩu gạo thế giới, dự báo sẽ tăng 5%”.

Ngân hàng Thế giới cũng kỳ vọng giá gạo sẽ ổn định vào năm sau khi sản lượng tăng nhẹ phù hợp với mức tăng trưởng nhu cầu. Giá gạo được dự báo sẽ ổn định vào năm 2026 vì các ước tính sơ bộ cho mùa vụ 2025– 2026 từ Hội đồng Ngũ cốc Quốc tế cho thấy sự gia tăng nhẹ về nguồn cung toàn cầu sẽ tương xứng với mức tăng tiêu thụ.

Doanh nghiệp vật lộn với lợi nhuận sụt giảm hoặc thua lỗ

Có thể nói, ngành lúa gạo Việt bước qua quý I/2025 với kết quả kinh doanh ảm đạm và nhiều nỗi lo cho phần còn lại của năm. Nhiều doanh nghiệp phải vật lộn với lợi nhuận sụt giảm hoặc thua lỗ trong bối cảnh thị trường khó khăn và đầy thách thức.

Theo số liệu từ VietstockFinance, tổng doanh thu thuần của 10 doanh nghiệp gạo niêm yết trên sàn chứng khoán đạt gần 8.700 tỷ đồng trong quý I/2025, giảm 11% so với cùng kỳ năm trước; trong khi lợi nhuận ròng bình quân giảm 23%, xuống gần 47 tỷ đồng.

CTCP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An (mã: TAR), theo báo cáo tài chính quý I/2025, công ty này ghi nhận doanh thu thuần đạt 327 tỷ đồng, giảm tới 54% so với cùng kỳ năm trước. Dù giá vốn hàng bán giảm mạnh nhưng chậm hơn mức giảm của doanh thu nên lợi nhuận gộp của công ty “bốc hơi” 77% xuống còn 9,4 tỷ đồng.

Dù đã nỗ lực tiết giảm chi phí so với cùng kỳ năm ngoái, nhưng hoạt động kinh doanh cốt lõi yếu kém vẫn khiến Gạo Trung An không thể xoay chuyển tình thế. Kết thúc quý I/2025, công ty báo lỗ sau thuế hơn 15 tỷ đồng – đảo chiều mạnh so với khoản lãi 2 tỷ đồng cùng kỳ năm trước. Đây cũng là quý thua lỗ thứ tư liên tiếp của doanh nghiệp này.

Không riêng Trung An, mà nhiều cái tên khác như Lộc Trời hay Angimex cũng đang rơi vào tình cảnh ảm đạm tương tự.

CTCP Xuất nhập khẩu An Giang (Angimex, mã: AGM) tiếp tục chuỗi thua lỗ sang quý thứ 6 liên tiếp với gần 19 tỷ đồng trong quý I/2025, tăng so với mức lỗ 15 tỷ đồng cùng kỳ năm 2024; doanh thu chạm đáy lịch sử, về dưới 21 tỷ đồng, giảm 64% vì không còn doanh thu hợp nhất từ các công ty con đã thoái vốn.

Dù vậy, so với kỳ vọng doanh thu cả năm chỉ 10 tỷ đồng, Công ty tạm gấp đôi kế hoạch sau quý đầu, dù chưa có lợi nhuận. Tính đến 31/3/2025, Angimex lỗ lũy kế 482 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu âm 300 tỷ đồng - hệ quả kéo dài sau biến cố Louis Holdings từ năm 2022.

Tương tự, Tổng công ty Lương thực Miền Nam – CTCP (Vinafood II, mã: VSF) cũng báo lỗ 5,3 tỷ đồng trong quý I từ mức lãi khiêm tốn của cùng kỳ năm ngoái; doanh thu VSF giảm 6%, còn 4.500 tỷ đồng. Tổng cộng VSF gánh lỗ lũy kế lên tới 2.794 tỷ đồng, ảnh hưởng từ các sai phạm của lãnh đạo cũ sau cổ phần hóa năm 2018.

CTCP Lương thực Thành phố Hồ Chí Minh (Foodcosa, mã: FCS), doanh thu quý I/2025 của doanh nghiệp đạt 74,04 tỷ đồng giảm 30,37% so với cùng kỳ. Lợi nhuận sau thuế quý I/2025 của doanh nghiệp đạt âm 1,09 tỷ đồng, vốn chủ sở hữu còn chưa tới 60 tỷ đồng.

Giữa bức tranh ảm đạm, chỉ có một số ít doanh nghiệp gạo nổi lên những lãi cũng mỏng. CTCP Tập đoàn Giống cây trồng Việt Nam (Vinaseed, mã: NSC) có lợi nhuận của công ty mẹ trong quý I tăng 4,32%, lên hơn 37 tỷ đồng; doanh thu tăng 5%, đạt 368 tỷ đồng. Biên lãi gộp thu hẹp từ 33,5% xuống còn 30,1% do ảnh hưởng giá vốn tăng 11,04%, trong đó chi phí lãi vay tăng 21,14% so với cùng kỳ.

Kết quả trên giúp Công ty hoàn thành 13% kế hoạch doanh thu và 16% kế hoạch lợi nhuận năm, trong bối cảnh NSC đang thực hiện chiến lược tái cơ cấu dưới sự lãnh đạo mới. Tại ĐHĐCĐ của tổ chức ngày 16/4, Vinaseed đã thông qua mục tiêu kinh doanh năm 2025 với doanh thu đạt 2.750 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế đạt 310 tỷ đồng, lần lượt tăng 12% và 14% so với năm ngoái.

CTCP Xuất nhập khẩu Kiên Giang (Kigimex, mã: KGM) cũng vậy, mặc dù doanh thu giảm 14,74%, còn 1.370 tỷ đồng, nhưng KGM cũng là một trong số ít doanh nghiệp gạo tăng trưởng lợi nhuận, đạt 3,66 tỷ đồng - tăng 14,75% so với cùng kỳ. Sau quý I, KGM đã hoàn thành 85% kế hoạch lợi nhuận và 30% kế hoạch doanh thu cả năm.

Đánh giá về khả năng xuất khẩu gạo trong những tháng tới, các chuyên gia trong ngành lúa gạo cho rằng, doanh nghiệp Việt Nam vẫn còn dư địa để tăng xuất khẩu, nhất là tại các thị trường lớn, thị trường gần.

Hiệp hội lương thực Việt Nam (VFA) dự báo, xuất khẩu gạo năm nay có thể đạt 7,6 triệu tấn, giảm so với mức kỷ lục hơn 9 triệu tấn năm ngoái, nhưng nếu tăng được lượng gạo ST24, ST25, gạo thơm chất lượng cao, thì ngoại tệ mang về vẫn tích cực.

Các chuyên gia cho rằng, lúc này các doanh nghiệp Việt Nam cần nâng cao chất lượng sản phẩm, đẩy mạnh phân khúc gạo cao cấp là chiến lược của các doanh nghiệp. Việc mở rộng thị trường cũng giúp tăng tính chủ động và nâng cao giá trị. Mặt khác, các khách hàng truyền thống luôn có nhu cầu cao và ổn định với gạo Việt Nam. Đây cũng là lợi thế giúp doanh nghiệp kinh doanh lúa gạo có thể đảo ngược được cục diện trong thời gian tới.

×