Đức 'vừa đấm vừa xoa' Ukraine

Trong chuyến thăm Kiev ngày 12/6, Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius tuyên bố Berlin sẽ không cung cấp tên lửa hành trình tầm xa Taurus cho Ukraine, bất chấp các lời kêu gọi dai dẳng từ Kiev. Thay vào đó, Đức cam kết bổ sung 1,9 tỷ euro viện trợ cho Ukraine, nâng tổng số viện trợ gần đây lên 9 tỷ euro.

Quyết định này thể hiện sự thận trọng kéo dài của Berlin trong cuộc chiến Nga–Ukraine, và càng củng cố lập trường không muốn vượt "lằn ranh đỏ" có thể khiến xung đột leo thang của Berlin.

Tên lửa chiến lược mà Ukraine không có

Taurus KEPD 350 – do liên doanh giữa MBDA Đức và Saab Dynamics Thụy Điển phát triển – là loại tên lửa có tầm bắn vượt 500 km, được thiết kế để tấn công các mục tiêu chiến lược sâu trong hậu phương như kho đạn, sân bay, cầu đường hay sở chỉ huy. Với đầu đạn nặng gần 500 kg và khả năng xuyên phá hai giai đoạn, Taurus có thể phá hủy các công trình kiên cố – thứ vũ khí mà Ukraine tin là "game-changer" trong việc làm gián đoạn hậu cần quân Nga.

Khác với tên lửa Storm Shadow (Anh) hay SCALP (Pháp) mà Ukraine đã nhận, Taurus vượt trội cả về tầm bắn lẫn sức công phá. Kiev đã bắt đầu đề xuất xin Taurus từ tháng 5/2023, nhưng liên tục vấp phải sự dè dặt từ chính phủ Đức.

Lo ngại leo thang xung đột

Một trong những lý do chính khiến Đức từ chối Ukraine là lo sợ Taurus sẽ bị dùng để tấn công lãnh thổ Nga, đặc biệt sau sự cố rò rỉ hồi tháng 3/2024. Khi đó, truyền thông Nga công bố đoạn ghi âm thảo luận nội bộ giữa các sĩ quan Đức, đề cập khả năng dùng Taurus tấn công cầu Crimea – một kịch bản khiến Berlin lo ngại bị lôi kéo trực tiếp vào chiến sự.

Cựu Thủ tướng Olaf Scholz đã kiên quyết phản đối chuyển giao Taurus cho Ukraine trong suốt nhiệm kỳ, và Bộ trưởng Pistorius – cũng thuộc đảng SPD – tiếp tục giữ lập trường này dù đang làm việc dưới chính phủ liên minh mới của Thủ tướng Friedrich Merz (CDU).

Tại Kiev, ông Pistorius hôm 12/6 tái khẳng định rằng Đức có "nhiều lý do chính đáng để không cung cấp Taurus", bao gồm cả những yếu tố bảo mật mà ông không thể công khai. Tuy nhiên, Đức sẽ tiếp tục hỗ trợ tài chính và hậu cần – trong đó có đầu tư vào công nghiệp quốc phòng Ukraine và chuyển giao thiết bị phòng không như hệ thống IRIS-T.

Ông Zelensky thất vọng

Tổng thống Zelensky đã cảm ơn Đức vì khoản viện trợ khổng lồ, song không giấu sự thất vọng. Ông cùng Bộ trưởng Quốc phòng Rustem Umerov đều nhấn mạnh rằng trong khi tài chính là cần thiết cho công nghiệp quốc phòng dài hạn của Ukraine, thì vũ khí chính xác là thứ cần ngay để xoay chuyển cục diện mặt trận.

Trong khi đó, các cuộc tấn công của Nga ở Donetsk đang gia tăng áp lực. Mới đây, quân Nga đã chiếm thị trấn Kurakhove – càng làm nổi bật nhu cầu cấp bách của Ukraine về vũ khí tấn công tầm xa để vô hiệu hóa tuyến tiếp tế của đối phương.

Trên mạng xã hội X, nhiều người ủng hộ Ukraine bày tỏ sự thất vọng, đồng thời kêu gọi Thủ tướng Merz xét lại quyết định về Taurus.

Đức hiện là nhà tài trợ quân sự lớn thứ hai cho Ukraine sau Mỹ, với tổng cam kết lên tới 28 tỷ euro kể từ tháng 2/2022, bao gồm xe tăng Leopard 2, pháo phòng không Gepard và hệ thống Patriot. Tuy vậy, quyết định nói không với Taurus khiến một số đồng minh NATO chỉ trích Berlin là "chần chừ", tạo ra lỗ hổng trong nỗ lực hỗ trợ Kiev.

Trong khi đó, Mỹ đã cung cấp hệ thống ATACMS tầm bắn tới 300 km, và kể từ tháng 11/2024 đã dỡ bỏ hạn chế sử dụng vào lãnh thổ Nga (như khu vực Kursk). Anh và Pháp cũng đã cung cấp Storm Shadow và SCALP, dù tầm bắn ngắn hơn (khoảng 250 km) và không mạnh bằng Taurus.

Lằn ranh địa chính trị của Berlin

Berlin rõ ràng đang tìm cách cân bằng giữa hỗ trợ Ukraine và tránh bị kéo vào đối đầu trực tiếp với Nga. Ngoài viện trợ tài chính, một phần trong gói 1,9 tỷ euro mới sẽ được dùng để tài trợ cho sản xuất vũ khí trong nước Ukraine thông qua liên doanh với các hãng quốc phòng Đức, như theo thỏa thuận được ký kết tháng 5/2025 giữa 2 nước.

Tuy nhiên, khi mà Nga đang đẩy mạnh tấn công ở miền Đông Ukraine, câu hỏi được đặt ra là: Liệu viện trợ tài chính có đủ thay thế cho những tên lửa mà Ukraine cần để phản công?

×