Bình luận
0
Ở Hải Dương, ngoài gia đình Nghệ sĩ Nhân dân Trùm Thịnh (Nguyễn Văn Thịnh) còn có gia đình Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam (Trịnh Thị Lan) cũng nổi tiếng gần xa về truyền thống nghệ thuật. Đặc biệt, trong gia đình, cả bà nội và cháu nội đều là những Nghệ sĩ Nhân dân nức tiếng của làng chèo.
Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam sinh 1888 trong một gia đình nghèo có truyền thống theo nghệ thuật chèo tại Hải Dương. Từ nhỏ, bà đã được cha cho đi học nghề, nhưng bị các thầy chê vụng và đuổi đi. Năm 8 tuổi, bà được cụ Kép tổng thu nhận. Ba năm sau, bà chính thức được diễn chèo.
Năm 16 tuổi, bà ra Hà Nội theo hát tại các rạp và gánh hát. Sau khi Sán Nhiên đài thành lập, khi đã 40 tuổi, bà liền tham gia trào lưu chèo cải lương và chèo văn minh. Sau khi trào lưu chèo cải lương suy tàn, bà theo gánh hát của ông Trùm Thịnh về nông thôn biểu diễn cho tới năm 1939. Khi các chiếng chèo đi xuống, bà Cả Tam đành phải chuyển nghề, thậm chí thề vĩnh biệt nghề Tổ.
Mãi đến năm 1953, bà tham gia Đoàn văn công nhân dân Trung ương tại chiến khu Việt Bắc. Năm 1955, bà hoạt động trong Đoàn chèo Trung ương (nay là Nhà hát Chèo Việt Nam). Bà còn tham gia Ban nghiên cứu chèo cùng các nghệ nhân khác như: Năm Ngũ, Dịu Hương, Trùm Thịnh, Lý Mầm… nghiên cứu và bảo tồn và phát triển nhiều làn điệu chèo cổ. Ngoài ra bà còn dạy chèo tại trường Kịch nghệ dân tộc, đào tạo nhiều thế hệ diễn viên chèo.
Trong hoàn cảnh kháng chiến vô cùng gian khổ bà vẫn say sưa truyền nghề tận tụy, chu đáo cho anh chị em mới bắt đầu làm quen với nghệ thuật chèo, thông qua các vai diễn nổi tiếng trước đây của bà. Không chỉ ở các vai diễn cổ, bà còn được đánh giá rất cao về tinh thần tìm tòi, sáng tạo không ngừng qua các nhân vật hiện đại.
Bà nổi tiếng qua những vai chèo cổ như: Trinh Nguyên, Đào Huế, Thị Mầu, Châu Long, Tú Bà, Mụ Sùng, Điềm Thị... và cả những vai hiện đại như già Đa trong Tấm Cám, bà Mây trong Nông thôn tươi sáng. Bà được đánh giá là có lối diễn giản dị và sắc sảo, thể hiện tài năng độc đáo trong nghệ thuật nói sử (lối nói cơ bản của hát chèo).
Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam có uy tín lớn trong giới sân khấu nước nhà. Bà được bầu làm Ủy viên Ban Chấp hành Hội Liên hiệp Văn học - Nghệ thuật Việt Nam (nay là ủy ban Toàn quốc các Hội Văn học - Nghệ thuật Việt Nam) ngay từ khóa đầu. Trước những cống hiến lớn lao đối với nghệ thuật, năm 1964, Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam được tặng thưởng Huân chương Lao động hạng Ba và được truy tặng danh hiệu Nghệ sĩ Nhân dân vào năm 1984.
Trong phòng truyền thống của Nhà hát Chèo Việt Nam, ảnh chân dung bà được đặt bên bài vị trên bàn thờ các bậc tổ nghề của nghệ thuật chèo nước nhà.
Trong số những học trò của Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam, người được đánh giá cao nhất là Nghệ sĩ Nhân dân Phó Thị Kim Đức - học sinh lớp giáo sinh chèo, lớp đào tạo giáo viên dạy chèo đầu tiên sau năm 1954 được mở tại trường Sân khấu – Điện ảnh Việt Nam. Cháu nội của Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam là Đoàn Thanh Bình - người duy nhất được trao giải Người có giọng hát hay nhất làng Chèo toàn quốc năm 1993.
Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình sinh năm 1954 có bố mẹ đều là nghệ sĩ cải lương. Bản thân bà cũng từng là diễn viên của Đoàn Cải lương Bắc Thái (Thái Nguyên).
Năm lên 10 tuổi, Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình đã được bà nội Cả Tam dạy hát chèo. Với tình yêu thương, sự động viên và dạy dỗ tâm huyết của bà, cô bé Đoàn Thanh Bình lúc đó đã hát nhuần nhuyễn nhiều làn điệu chèo như: Đường trường duyên phận, Vãn cầm… Bà được bà nội khen chất giọng màu, vang, trường canh tốt. Ở thời điểm ấy, cô bé Đoàn Thanh Bình không hề biết bà đã “chấm” mình làm người nối nghiệp nghệ thuật của gia đình.
Mãi đến năm 1971, trước khi mất, Nghệ sĩ Nhân dân Cả Tam để lại lời trăng trối muốn có một đứa cháu theo nghiệp chèo. Bởi vậy mà năm 1971, nữ nghệ sĩ theo ý nguyện của bà đăng ký học tại trường Trung cấp Nghệ thuật Sân khấu Việt Nam (Nay là trường Đại học Sân khấu – Điện ảnh Hà Nội).
Tại ngôi trường này, nghệ sĩ Đoàn Thanh Bình đã được học nghề với những bậc thầy của làng chèo khi đó như: Trần Thị Xuân, Dịu Hương, cụ Lê Hiền, Năm Ngũ, Thúy Lan… Sau này, khi có những thành công nhất định trên con đường nghệ thuật, bà gọi bước ngoặt đó là “một may mắn lớn nhất trong cuộc đời” vì khoảng thời gian này bà đã được học hỏi từ những giọng ca “khuôn vàng thước ngọc” của nghệ thuật chèo.
Tốt nghiệp năm 1975, Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Bình trở thành nghệ sĩ của Nhà hát Chèo Việt Nam. Từ môi trường này, bà không chỉ được thể hiện khả năng trong nhiều vai diễn khác nhau mà còn bắt đầu làm quen với việc đứng lớp, trợ giảng cho các thầy cô, hướng dẫn các em học sinh khóa dưới.
Nhiều nghệ sĩ tên tuổi của làng chèo như: Nghệ sĩ Nhân dân Thanh Ngoan, Nghệ sĩ Nhân dân Vân Quyền, Nghệ sĩ Nhân dân Thúy Ngần… cũng từng được sự dìu dắt của Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình trong những câu hát, nét diễn đầu tiên khi bước chân vào trường.
Sự nghiệp biểu diễn của Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình được đánh dấu bằng nhiều giải thưởng danh giá với huy chương Vàng với vai chị Chúc trong vở Sông Trà Khúc năm 1985, vai Lã Thị trong vở Từ Thức năm 1990 và đặc biệt là giải Giọng hát hay nhất tại Hội diễn Chèo toàn quốc năm 1992.
Bén duyên với công việc giảng dạy từ những năm 80 nhưng phải đến năm 1996, Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình mới chính thức rẽ sang con đường này. Đó là khi bà dừng công tác tại Nhà hát Chèo Việt Nam và trở thành giảng viên khoa Kịch hát dân tộc, trường Đại học Sân khấu - Điện ảnh Hà Nội.
15 năm gắn bó với mái trường, bà đã chèo lái 4 khóa học sinh cập bến bờ nghệ thuật, trong đó có nhiều học trò tiếp tục vươn xa với nghề, trở thành những lãnh đạo, nghệ sĩ, diễn viên có uy tín trong các đoàn nghệ thuật trên khắp cả nước, đạt nhiều danh hiệu, thành tích cao trong các kỳ liên hoan nghệ thuật, sân khấu toàn quốc.
Bà chính là cô giáo của Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long - Nhà hát Chèo Quân Đội, Nghệ sĩ Ưu tú Bá Dũng, Bích Ngọc - Nhà hát Chèo Việt Nam, Nghệ sĩ Ưu tú Hồng Tươi - Nhà hát Chèo Hải Dương… Nghệ sĩ Nhân dân Tự Long xem Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình như người mẹ thứ hai của mình.
Khi đã nghỉ hưu, ngọn lửa đam mê nghệ thuật trong Nghệ sĩ Nhân dân Đoàn Thanh Bình vẫn không hề tắt lụi. Bà cùng với người bạn đời là Nghệ sĩ Ưu tú Vũ Ngọc vẫn miệt mài đi khắp các tỉnh miền Bắc như: Nam Định, Hải Dương, Vĩnh Phúc, Hưng Yên… giảng dạy và truyền lửa cho các thế hệ nghệ sĩ trẻ.
Không dừng lại ở việc giảng dạy cho các đoàn nghệ thuật chuyên nghiệp, bà còn tham gia các dự án xã hội hóa nghệ thuật chèo. Từ Dự án Chèo 48h, Tôi chèo về quê hương đến các dự án biểu diễn như Đông Kinh Cổ Nhạc và các lớp học dạy hát chèo online cho những khán giả yêu thích chèo trong và ngoài nước… Bà luôn nỗ lực tìm mọi cách đưa nghệ thuật truyền thống đến gần với công chúng.
Vài năm trước khi nghỉ hưu, nghệ sĩ Thanh Bình cùng những người đồng tâm nguyện với mình thành lập Giáo phường Đình làng Việt với mong muốn nối bước người xưa, làm hồi sinh không khí rộn rã của những chiếu chèo. Đây cũng là cách bà đưa các học trò của mình trở về không gian diễn xướng gần gũi với nghệ thuật chèo, đó chính là chiếu chèo sân đình.
Nghệ sĩ Nhân dân Hồng Vân nhận giải thưởng thay con trai, Nghệ sĩ Nhân dân Trần Lực cũng không thể đến nhận giải tại Liên hoan Quốc tế Sân khấu thử nghiệm 2025.
Nhiều bậc phụ huynh cần thay đổi tư duy dạy con.
Chia sẻ
Cựu Đại diện cấp cao của EU về chính sách đối ngoại Federica Mogherini đã bị tạm giữ hôm nay thứ Ba 2/12, khi cảnh sát tiến hành các cuộc đột kích liên quan đến một nghi án gian lận liên quan đến chương trình đào tạo các nhà ngoại giao châu Âu.
Chia sẻ
Hà Nội yêu cầu người dân hạn chế tối đa các hoạt động ngoài trời, đeo khẩu trang khi ra đường trong những thời điểm chỉ số chất lượng không khí VN_AQI tăng cao. Các trường học được khuyến nghị ngừng tổ chức hoạt động ngoài trời và có thể tạm dừng việc học nếu ô nhiễm lên mức nghiêm trọng.
Chia sẻ
Khởi nghĩa khăn vàng là cuộc nổi dậy của nông dân ở Trung Quốc chống lại nhà Hán, kéo dài suốt 21 năm và gây ra những hậu quả sâu rộng, đánh dấu sự khởi đầu của thời kì Tam quốc.
Chia sẻ
Ban Quản lý toà nhà khu HH Linh Đàm (Hà Nội) vừa phát thông báo về việc tạm dừng và tiến tới ngừng hoàn toàn hoạt động tiếp nhận, trông giữ xe máy điện và xe đạp điện tại các tầng hầm.
Chia sẻ
Fashion Show “Hello Cosmo From Vietnam” trước Ngọ Môn Huế chiều 2/12 đưa khán giả vào bữa tiệc thời trang đầy sắc màu, với sự xuất hiện của 72 thí sinh Miss Cosmo 2025 đến từ khắp thế giới.
Chia sẻ
Sự biến Tĩnh Khang là một biến cố lớn trong lịch sử Trung Quốc xảy ra vào năm 1127, đánh dấu sự diệt vong của vương triều Bắc Tống dưới tay nhà Kim.
Chia sẻ
Mỹ và Nga gần đây đều đe dọa nối lại các vụ thử hạt nhân, làm dấy lên quan ngại toàn cầu và đe dọa phá vỡ chuẩn mực quốc tế vốn đã hình thành suốt nhiều thập niên qua, các chuyên gia cho biết.
Chia sẻ
Sáng 7/12, Đoàn Thể thao Việt Nam sẽ chính thức lên đường sang Thái Lan tham dự SEA Games 33, dưới sự dẫn dắt của Trưởng đoàn Nguyễn Hồng Minh – Phó Cục trưởng Cục Thể dục Thể thao Việt Nam. Dự kiến sẽ có khoảng 200 thành viên đại diện cho Việt Nam tham gia Lễ khai mạc được tổ chức tại Bangkok vào ngày 9/12.
Chia sẻ
Nguyễn Đình Bắc tiết lộ, anh đã nói với HLV Polking rằng, đây là kỳ SEA Games đầu tiên của mình, người hâm mộ rất chờ đợi giải đấu này. Ngay sau đó, HLV Polking đã đồng ý để Nguyễn Đình Bắc lên tập trung U22 Việt Nam sớm hơn dự kiến.
Chia sẻ
Nguyễn Tân là 1 trong 3 thủ môn của U22 Việt Nam tham dự môn bóng đá nam SEA Games 33 bên cạnh Trần Trung Kiên và Cao Văn Bình.
Chia sẻ
Các binh sĩ Ukraine chiến đấu ở chiến trường miền Đông cho biết họ hoài nghi bản thỏa thuận hòa bình đang được đàm phán có thể ngăn Nga tấn công Ukraine lần nữa.
Chia sẻ
Chỉ sau 6 ngày công chiếu tại Trung Quốc, "Zootopia 2" đã phá 60 kỷ lục, một mình càn quét phòng vé, chiếm 90% tổng doanh thu điện ảnh.
Chia sẻ
Bộ GDĐT vừa công bố dự thảo Thông tư ban hành quy định về tiêu chuẩn, quy trình chuyển thể và tổ chức thẩm định sách giáo khoa (SGK) điện tử biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông để lấy ý kiến góp ý rộng rãi.
Chia sẻ
Andriy Yermak - nhân vật quyền lực thứ hai tại Ukraine – đã bị “hạ bệ” chỉ vài giờ sau khi Cục Chống tham nhũng Quốc gia Ukraine (NABU) khám xét nhà riêng và điều tra vai trò của ông trong bê bối tham nhũng năng lượng trị giá 100 triệu USD. Diễn biến này được cho là giúp mở đường cho Ukraine có thể tiến tới một thỏa thuận hòa bình để chấm dứt chiến tranh.
Chia sẻ
Tiền đạo U17 Việt Nam lập kỷ lục ghi bàn đáng kinh ngạc; M.U đón tin vui từ Matheus Cunha; LV U22 Thái Lan quyết tâm giành HCV; Lineker ký hợp đồng béo bở; Boateng chỉ ra điểm mạnh của Ronaldo và Messi.
Chia sẻ
Nghệ sĩ nhân dân Thu Hà bước sang tuổi mới và gần về hưu nhưng vẫn giữ được nhan sắc xinh đẹp rực rỡ. Mới đây, chị khoe ảnh đi du lịch Nhật Bản và diện trang phục Kimono.
Chia sẻ
Bốn tháng sau chuyển đổi mô hình, nhiều địa phương gặp khó khăn về nhân sự, phân bổ vốn và triển khai chính sách giảm nghèo. Tuy vậy, chuyên gia cho rằng sáp nhập cũng mở ra cơ chế chia sẻ nguồn lực và thiết kế chính sách phù hợp từng địa phương.
Chia sẻ
Ít ai ngờ giữa thềm biển Đông Bắc lại tồn tại một vùng chè độc đáo đến vậy. Trà Đường Hoa, kết tinh giữa khí núi và hơi biển, đang mở ra cơ hội phát triển kinh tế mới cho người dân địa phương. Câu chuyện chuyển đổi mô hình sản xuất sạch, gắn với OCOP và du lịch, đã đưa Đường Hoa trở thành điểm sáng của chương trình giảm nghèo bền vững.
Chia sẻ
Ngày 2/12, TP.HCM phát động Cuộc thi Thiết kế linh vật (VIFA EXPO) năm 2025 nhằm tôn vinh ngành thủ công mỹ nghệ Việt Nam. Cuộc thi kéo dài đến ngày 10/2/2026.
Chia sẻ
Năm 2025, kinh tế tỉnh Đồng Nai bứt phá mạnh mẽ, GRDP vượt mục tiêu Chính phủ giao, tiếp tục khẳng định vai trò đầu tàu kinh tế của vùng Đông Nam Bộ và cả nước.
Chia sẻ
Trước việc chất lượng không khí Hà Nội đang bị ô nhiễm rất cao, chỉ số AQI từ đỏ đến tím, chuyên gia môi trường đã lên tiếng cảnh báo người dân nên hạn chế tối đa việc ra ngoài, tạm dừng các hoạt động ngoài trời và chuyển sang sinh hoạt trong nhà.
Chia sẻ
Tử vi ngày mai cho rằng, cuối năm, 4 con giáp gặt hái được thành quả xứng đáng cho những nỗ lực của mình, có cơ hội thăng tiến và mức lương tăng đáng kể.
Chia sẻ
Cá lòng tong do 'tạo hóa' sinh ra, thuộc một chủng loại thừa, không có giá trị khả dụng trong đời sống xã hội lẫn đời sống con người. Quả thật, dân gian vô cùng chính xác khi gọi tên chúng là… cá lòng tong, bởi khi nghe cái tên đã biết nó không có giá trị gì.
Chia sẻ
Chiều ngày 2/12, tại Sa Pa (Lào Cai), Đoàn đại biểu của Bộ đội Biên phòng tỉnh Lai Châu và Đoàn đại biểu của Bộ đội Biên phòng khu vực Mông Tự (Trung Quốc) tổ chức hội đàm công tác nghiệp vụ lần thứ 16.
Chia sẻ
Những năm gần đây, xã Bản Lầu, tỉnh Lào Cai xác định chuyển đổi số không chỉ là xu hướng tất yếu, mà còn là cơ hội quan trọng để bứt phá, nâng cao chất lượng cuộc sống người dân, tạo nền tảng vững chắc cho xây dựng nông thôn mới theo hướng thông minh, hiện đại và bền vững.
Chia sẻ
Theo báo cáo mới của UNDP, AI có thể làm gia tăng bất bình đẳng toàn cầu, nhưng Việt Nam Việt Nam đang có vị thế tốt để tận dụng AI cho tăng trưởng bền vững và bao trùm.
Chia sẻ
Trước ý kiến Giáo sư Nguyễn Anh Trí đề nghị miễn viện phí sớm cho bệnh nhân thận mạn thay vì chờ đến năm 2030, nhiều người lên tiếng ủng hộ.
Chia sẻ
Từ ngày ba xã Xá Nhè, Mường Đun và Phình Sáng hợp nhất thành xã Sáng Nhè (tỉnh Điện Biên), vùng đất nơi lưng chừng núi này bỗng sôi động hẳn lên. Bà con vẫn đi nương, vẫn quen leo dốc từ sáng sớm, nhưng câu chuyện trên nương không còn xoay quanh cây ngô, cây sắn như trước nữa. Những mô hình trồng mắc ca, cà phê, sa nhân… bắt đầu phủ thêm màu xanh mới lên các triền đồi.
Chia sẻ
Cựu VĐV điền kinh Nguyễn Thị Huyền (SN 1993, tỉnh Ninh Bình), người từng giành đến 13 HCV SEA Games đã có những chia sẻ độc quyền với PV Dân Việt về cuộc sống hiện tại và những ký ức đẹp trong sự nghiệp lẫy lừng của mình, ngay trước thềm khai mạc SEA Games 33.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Tuệ Lâm 
