Bình luận
0
Dưới thời Lê sơ, Đại Việt là một quốc gia hùng mạnh ở khu vực Đông Nam Á. Các vua nhà Lê sơ đã tiến hành kiến thiết Kinh đô Thăng Long dựa trên cơ sở thành Thăng Long thời Lý, Trần nhưng xây dựng kiên cố, thành cao hào sâu và có sự ngăn cách nghiêm ngặt giữa các vòng thành. Trong Cấm thành, quần thể cung điện mới được xây dựng gồm có Kính Thiên, Vạn Thọ, Cần Chính, Tả hữu điện. Điện Kính thiên nằm chính giữa Cấm thành, là điện thiết triều, được xây dựng trên vị trí của điện Thiên An thời Trần.
PGS.TS Bùi Minh Trí trình bày tại toạ đàm “Nhận diện hình thái kiến trúc cung điện Việt Nam thời Lê sơ”. Ảnh: HTL.
Tại khu di tích Hoàng thành Thăng Long, bên cạnh những dấu tích kiến trúc còn tìm thấy khối lượng lớn các loại hình di vật - vật liệu kiến trúc được trang trí cầu kỳ với các đồ án mang tính vương quyền và thần quyền như rồng, phượng, phản ánh trình độ công nghệ và những sắc thái rất riêng biệt của kiến trúc cung điện Việt Nam thời Lê sơ. Mặc dù vậy, hình thái kiến trúc cung điện thời Lê sơ chưa đủ cơ sở khoa học để nhận diện như kiến trúc thời Lý, Trần.
Để tiếp tục trao đổi, nghiên cứu sâu hơn về hình thái kiến trúc cung điện Việt Nam trong Hoàng cung Thăng Long, Viện Nghiên cứu Kinh thành tổ chức tọa đàm khoa học quốc tế "Nhận diện hình thái kiến trúc cung điện thời Lê sơ".
Theo PGS.TS Bùi Minh Trí – Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh thành cho biết, nghiên cứu phục dựng lại tòa điện Kính Thiên thời Lê sơ ở Hoàng thành Thăng Long là ước mơ, khát vọng, tâm huyết của các nhà khoa học và các nhà quản lý.
Các cuộc khai quật ở khu vực "trục trung tâm" và khu vực "điện Kính Thiên" trong nhiều năm qua đã có nhiều phát hiện mới, cung cấp thêm nhiều tư liệu khoa học quan trọng cho những hiểu biết về diện mạo, quy mô của các công trình kiến trúc và quy hoạch không gian kiến trúc trong Hoàng cung Thăng Long, đặc biệt là về kiến trúc thời Lê sơ và thời Lê Trung hưng.
Phát hiện quan trọng nhất về kiến trúc thời Lê sơ đó là dấu tích nền móng của kiến trúc hành lang, các loại cấu kiện gỗ sơn son thếp vàng và số lượng lớn các loại ngói lợp mái cung điện có men màu vàng và men màu xanh lục.
Các hiện vật thời Lê sơ được tìm thấy trong khai quật khảo cổ ở Hoàng thành Thăng Long. Ảnh: HTL.
"Thời kỳ này đã có những thay đổi rất cơ bản về quy hoạch không gian, về quy mô và kết cấu kiến trúc, đặc biệt là sự xuất hiện nhiều loại ngói men (ngói lưu ly) bên cạnh ngói đất nung mang phong cách đặc trưng, khác biệt hoàn toàn so với ngói thời Lý, Trần trước đó.
Ngói thời kỳ này phổ biến là ngói ống và ngói cong, trong đó ngói diềm mái là ngói câu đầu và ngói trích thủy giống như loại ngói lợp trên mái các cung điện cổ ở Trung Quốc hay Hàn Quốc. Từ phát hiện này cho thấy, bộ mái kiến trúc cung điện trong Hoàng cung Thăng Long thời Lê sơ vốn rất phong phú, đa dạng và có nhiều sắc màu nhất bởi sự đan xen tương phản từ các loại ngói men vàng, men xanh và ngói đất nung màu đỏ hay màu xám đen", PGS.TS Bùi Minh Trí cho biết.
Theo PGS.TS Bùi Minh Trí, trong các loại ngói kể trên, đặc sắc và khác biệt nhất là loại "ngói rồng" men vàng và xanh lục được tạo khối theo từng bộ phận của con rồng (đầu, thân, đuôi), khi ghép lại theo chiều dọc của mái nó sẽ tạo thành hình một con rồng hoàn chỉnh.
Đây là loại ngói độc đáo nhất trong tất cả các loại ngói lợp mái cung điện cổ ở châu Á thời bấy giờ, đưa lại một sắc thái rất riêng biệt cho kiến trúc cung điện Việt Nam thời Lê sơ. Đáng lưu ý là loại ngói rồng đều xuất hiện ở cả hai loại men vàng và men xanh lục, trên đầu ngói thường trang trí in nổi hình rồng cuộn có phong cách như hình rồng trên đồ gốm ngự dụng.
Qua nghiên cứu, các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng, loại ngói rồng men vàng là loại ngói cao cấp nhất. Loại ngói này được sử dụng để lợp trên mái tòa chính điện trong Cấm thành, tức điện Kính Thiên, giống như trường hợp điện Thái Hòa (Cố Cung Bắc Kinh) hay điện Thái Hòa (Đại Nội Huế).
Kết quả nghiên cứu này cũng đồng nghĩa lý giải rằng, loại ngói men xanh lục và ngói đất nung màu xám hay màu đỏ trong hoàng cung Thăng Long thời Lê sơ chắc chắn có phẩm cấp thấp hơn ngói men vàng và nó được sử dụng ở nhiều công trình có những chức năng khác nhau và ở những không gian khác nhau.
"Bên cạnh nghiên cứu về các loại ngói lợp thân mái và diềm mái, chúng tôi đã đầu tư nghiên cứu so sánh về các loại ngói lợp trên bờ nóc, bờ dải của công trình. Từ đó, chúng tôi đã từng bước giải mã chức năng của từng loại ngói và thiết lập thuật ngữ/tên gọi cho từng loại ngói.
Trong đó, thành tựu nghiên cứu quan trọng nhất là đã xác định được chức năng của các loại linh thú, các loại ngói hộp và ngói thanh lợp trên bờ nóc, bờ dải của các công trình, bao gồm kiến trúc cung điện và kiến trúc cổng ra vào công trình", PGS Bùi Minh Trí nói thêm.
Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh thành cũng cho rằng, đối với thời Lê sơ, chúng ta có những cơ may hơn rất nhiều thời Lý, Trần. Trên đồ gốm thời Lê sơ có những hình vẽ về kiến trúc đấu củng được mô tả khá sinh động với nhiều tầng mái. Các cuộc đào xung quanh khu vực điện Kính Thiên cũng đã tìm thấy khá nhiều cấu kiện gỗ, bao gồm cột, xà, ván sàn và đặc biệt trong số đó có một số cấu kiện nằm trong kết cấu của hệ đấu củng, ví dụ như "bình áng".
Mô hình kiến trúc tráng men xanh - vàng thời Lê sơ được tìm thấy ở Hoàng thành Thăng Long. Ảnh: HTL.
Tư liệu này minh chứng rõ rằng, kiến trúc thời Lê sơ cũng thuộc loại kiến trúc đấu củng. Đặc biệt, cuộc khai quật phía Đông điện Kính Thiên năm 2021 tìm thấy một mô hình kiến trúc men xanh lục rất đặc sắc. Trên mô hình này mô tả khá hiện thực bộ mái của công trình được lợp bằng loại ngói ống, có diềm là ngói câu đầu trích thủy và bộ khung của công trình là hệ đấu củng.
Đây là hệ đấu củng thuộc loại "liên đấu củng", tức là hệ đấu củng được thể hiện theo phương nằm ngang với mật độ cao và đấu củng không chỉ được bố trí ở trên đầu các cột mà còn được bố trí ở vị trí giữa các cột hay giữa các gian. Đồng thời, đây là loại "củng xuyên", là loại củng được kết hợp với đấu củng ngang đặt trên đầu cột chuyển góc để vừa hỗ trợ cho mái vươn rộng ra vừa hỗ trợ cho cột góc chịu lực.
Các tổ hợp đấu củng đặt ở nhiều vị trí trong bộ khung nhà và vươn ra bốn phía. Tại vị trí các góc mái, các tay củng được triển khai một cách bài bản về cả 3 hướng: góc hiên, mặt ngang và mặt đầu hồi của kiến trúc. Thuật ngữ chuyên môn gọi đây là "xuất tam đấu củng", tức là hình thức ba đấu củng theo phương ngang. Với hình thức này thì củng thường được cấu trúc với nhiều nhất là hai tầng củng nhô ra phía trước.
Phát lộ dấu tích cung điện thời Lê sơ trong đợt khai quật khảo cổ năm 2018. Ảnh: HTL.
Từ nghiên cứu này có thể thấy, kiến trúc đấu củng thời Lê sơ có cấu trúc tương đồng với mô hình đấu củng thời Lý, Trần, nhưng lại có điểm khác biệt khá quan trọng, đó là sự xuất hiện "bình áng" (bình áng thượng và bình áng hạ). Sự xuất hiện "bình áng" trong hệ đấu củng của thời Lê sơ phản ánh nét tương đồng với tạo tác kiến Trung Quốc thời Nguyên – Minh và hình ảnh này chúng ta cũng có thể nhìn thấy qua đấu củng trong kiến trúc Hậu cung chùa Bối Kê (Thanh Oai, Hà Nội).
Nhưng vấn đề xác định "đơn áng" hay "trùng áng" trong kiến trúc đấu củng thời Lê sơ sẽ là bước nghiên cứu mở rộng về sau. Cho dù có những nét tương đồng, nhưng chúng ta vẫn có thể nhìn thấy trên mô hình này cho thấy sự khác biệt khá thú vị giữa đấu củng Việt Nam và Trung Quốc, đó là sự tạo tác đầu rồng nhô ra trên tầng đấu củng (đầu ma diệp). Đây được xem là nét đặc trưng riêng biệt trong đấu củng của kiến trúc cung điện Việt Nam thời Lê sơ.
"Như vậy tư liệu hiện nay cho thấy, kiến trúc trong hoàng cung Thăng Long từ thời Lý, Trần đến thời Lê sơ đều phổ biến là kiến trúc đấu củng. Đây là phát hiện rất quan trọng, được xem là chìa khóa để giải mã về hình thái kiến trúc.
Mặt khác, bằng chứng của khảo cổ học cho thấy rằng, kiến trúc đấu củng thời Lê đều được sơn son màu đỏ và vẽ hoa văn bằng màu vàng thật. Điều này phản ánh rằng, kiến trúc cung điện thời Lê sơ vốn từng được thiết kế công phu, trang trí cầu kỳ và tráng lệ với nhiều màu sắc lộng lẫy, sang trọng, mang vẻ đẹp tương đồng với các cung điện nổi tiếng nhất ở châu Á thời bấy giờ", PGS.TS Bùi Minh trí nhận định.
Có nhiều tốt chưa chắc đã... tốt!
Chia sẻ
Trương Tác Lâm không phải là người theo chủ nghĩa quân chủ. Ông ta chỉ là kẻ muốn quyền lực bằng mọi giá, giống như hầu hết các quân phiệt khác. Rất ít người có niềm tin chính trị thực sự, vì đa số là những lãnh đạo quân sự chẳng quan tâm mấy đến việc cai trị Trung Quốc, mà chỉ chú trọng đến quyền kiểm soát cá nhân của họ đối với đất nước...
Chia sẻ
Đường Huyền Tông là một trong những hoàng đế được ghi nhớ sâu sắc nhất trong lịch sử Trung Hoa: vừa là một nhà lãnh đạo lỗi lạc với những đóng góp quan trọng cho văn hoá và chính trị, đồng thời cũng là biểu tượng của bi kịch quyền lực và sự suy tàn mà nó có thể mang lại.
Chia sẻ
Khi năm 2025 khép lại, Ukraine một lần nữa đứng trước ngã rẽ mang tính sống còn. Áp lực dồn dập từ bên ngoài lẫn bên trong - từ sức ép của Mỹ về một thỏa thuận hòa bình, các vụ bê bối tham nhũng quy mô lớn, cho đến những bước tiến quân sự không ngừng của Nga ở phía đông, bắc và nam - khiến 2026 được dự báo sẽ là một năm đầy sóng gió đối với Kiev.
Chia sẻ
Nam bệnh nhân 78 tuổi mắc ung thư thực quản được gia đình đưa đến Bệnh viện Đa khoa Quốc tế (BV ĐKQT) Vinmec Đà Nẵng trong tình trạng suy kiệt, tìm kiếm cơ hội sống cuối cùng. Nhờ năng lực chuyên môn của đội ngũ bác sĩ, ca phẫu thuật nội soi cắt thực quản toàn phần phức tạp đã được thực hiện thành công, mở ra hy vọng sống mới cho người bệnh.
Chia sẻ
Công ty TNHH MTV Sen Vàng Việt Nam (Sevago) vừa công bố nhận diện thương hiệu mới tại lễ kỷ niệm 16 năm thành lập (25/12/2009 – 25/12/2025). Sự kiện nằm trong kế hoạch chuyển đổi mô hình kinh doanh của doanh nghiệp, hướng đến nâng tầm vị thế và phát triển bền vững trong lĩnh vực chế tác, sản xuất và kinh doanh trang sức.
Chia sẻ
Tại hội nghị toàn quốc về tổng kết việc thực hiện Nghị quyết 36-NQ/TW, Thủ tướng Phạm Minh Chính nêu rõ các phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm để thúc đẩy “3 đột phá” trong công tác đối với người Việt Nam ở nước ngoài thời gian tới.
Chia sẻ
Tại buổi tiếp xúc cử tri các phường Hòa Khánh, Liên Chiểu và Hải Vân, nhiều ý kiến bày tỏ lo ngại mưa lũ kéo dài đang bộc lộ hàng loạt bất cập tại các công trình giao thông lớn như cao tốc La Sơn – Túy Loan và đường vành đai 2 phía Tây, ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống người dân.
Chia sẻ
Giáng sinh vốn là thời khắc của sum họp, nghỉ ngơi và bình yên. Tuy nhiên, trên các chiến hào miền đông Ukraine, đó thường là khoảng thời gian tăng cường hỏa lực, giao tranh dữ dội hơn bởi lệnh ngừng bắn Giáng sinh đã bị bác bỏ, pháo, tên lửa, máy bay lẫn những người lính sẽ không được “nghỉ lễ”, theo INews.
Chia sẻ
Thay vì nghỉ ngơi như những đồn đoán và chia sẻ trước đó, HLV Mai Đức Chung đã quyết định tiếp tục dẫn dắt ĐT nữ Việt Nam. Mục tiêu trước mắt sẽ là VCK nữ châu Á 2026.
Chia sẻ
Chân sút số 1 V.League rời CLB CAHN, sang “đại gia” Thai League thi đấu? cảnh sát Malaysia điều tra vụ 7 cầu thủ nhập tịch; Giggs chỉ ra cầu thủ M.U giỏi hơn Ronaldo; 2 CLB quan tâm tới Sancho; Rooney chia sẻ ảnh Giáng sinh bên gia đình.
Chia sẻ
Dưới khu Hạ Manhattan, Cục Dự trữ Liên bang Mỹ tại New York đang vận hành kho vàng lớn nhất thế giới. Kho vàng này nằm sâu khoảng 24 mét dưới mặt đường và đang lưu trữ hơn 6.300 tấn vàng, chủ yếu thuộc sở hữu của các chính phủ và ngân hàng trung ương nước ngoài. Theo giá thị trường hiện nay, kho vàng này có giá trị ước tính từ 800 đến 850 tỷ USD.
Chia sẻ
Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu tăng cường giám sát, kiểm soát việc thực thi quyền lực của người có chức vụ, quyền hạn; giám sát, kiểm soát quyền lực các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.
Chia sẻ
Những căn nhà mới kiên cố, sáng đèn trước thềm năm mới Tết Dương lịch năm 2026, đã mang lại niềm vui, sự ấm áp cho nhiều hộ dân ở Gia Lai bị mất nhà cửa sau bão lũ. Đó là kết quả từ sự chung tay, hỗ trợ kịp thời của lực lượng Công an và chính quyền địa phương.
Chia sẻ
Theo tử vi ngày mai, 3 con giáp được trời phú cho vận may tốt lành, tương lai tươi sáng và mọi ước nguyện sẽ thành hiện thực vào tháng 1/2026.
Chia sẻ
Hàng trăm sản phẩm OCOP, công nghiệp nông thôn tiêu biểu của tỉnh Quảng Trị được trưng bày, gây ấn tượng lớn tại Hội nghị tổng kết Chương trình khuyến công tỉnh Quảng Trị giai đoạn 2021–2025, diễn ra ngày 25/12.
Chia sẻ
Thay mặt Ban Bí thư, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú vừa ký ban hành Chỉ thị số 55-CT/TW ngày 22/12/2025 của Ban Bí thư về việc tổ chức Tết Bính Ngọ năm 2026.
Chia sẻ
Vụ việc sai phạm liên quan quản lý, khai thác, chế biến, kinh doanh đất hiếm, vonfram, quặng bô-xít được đưa vào diện Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo dõi.
Chia sẻ
Sau khi nhiều doanh nhân từng tham gia "Shark Tank Việt Nam" bị bắt giữ, chương trình truyền hình này chính thức thông báo dừng sản xuất.
Chia sẻ
Viktor Lê khẳng định U23 Việt Nam “chỉ tập trung vào VCK U23 châu Á”, nhấn mạnh tinh thần cống hiến 200-300% và kế hoạch sang Qatar tập huấn ngày 26/12.
Chia sẻ
Cá cóc loại lớn là 1 trong số các loài cá ngon, cá đặc sản hiếm thấy được người dân giăng lưới dính nhiều trên sông Hậu chảy qua địa phận tỉnh An Giang trong mùa nước năm nay.
Chia sẻ
Đất dốc trồng cây ngô, củ sắn năng suất thấp, người dân xã Vân Sơn, tỉnh Phú Thọ mới (địa bàn huyện Tân Lạc, tỉnh Hòa Bình trước đây) đã chuyển đổi sang trồng các loại cây có múi đặc sản, trong đó có giống quýt cổ xưa. Giống quýt cổ Nam Sơn sai trĩu quả đang trở thành "cây vàng, cây bạc", giúp đồng bào dân tộc Mường làm giàu.
Chia sẻ
Theo dữ liệu cập nhật từ dự án OSINT DeepState có liên hệ với quân đội Ukraine, lực lượng Nga đang ồ ạt tiến quân, tạo ra những thay đổi trên tiền tuyến tại các khu vực phía bắc, đông bắc và miền đông Ukraine, đặc biệt là tại các tỉnh Sumy, Kharkov và Donetsk.
Chia sẻ
Đó là mô hình trồng nấm bào ngư, một loại nấm ví như "rau sạch" đậm đà protein, tốt cho tiêu hóa, cải thiện sức khỏe ở xã Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh. Xã Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh (sáp nhập, hợp nhất) từ xã Tuyên Thuận, thị trấn Bến Cầu, xã Lợi Thuận và xã An Thạnh, huyện Bến Cầu, tỉnh Tây Ninh trước đây) là một xã nông thôn vùng sâu, vùng biên giới giáp Campuchia.
Chia sẻ
Ông Nguyễn Quốc Doanh - Chánh Văn phòng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Gia Lai được bổ nhiệm giữ chức vụ Phó Viện trưởng Viện kiểm sát nhân dân tỉnh Gia Lai.
Chia sẻ
Thủ tướng bổ nhiệm ông Vũ Mạnh Hà - Thứ trưởng Thường trực Bộ Y tế kiêm giữ chức Ủy viên Hội đồng quản lý bảo hiểm xã hội.
Chia sẻ
Tỉnh Lâm Đồng mới (sau sáp nhập tỉnh Bình Thuận, Đắk Nông) có bờ biển dài khoảng 192km, với diện tích vùng biển khoảng 20.288km2, là 1 trong 3 ngư trường trọng điểm của cả nước, cho nên nguồn lợi hải sản phong phú. Với tiềm năng từ biển, Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Lâm Đồng lần thứ I, nhiệm kỳ 2025-2030 đã đề ra các nhiệm vụ, giải pháp để khai thác tốt tiềm năng phát triển khu vực biển.
Chia sẻ
Thiếu tướng Nguyễn Quốc Toản, Người phát ngôn Bộ Công an cho biết đến thời điểm này, cơ quan cảnh sát điều tra đã khởi tố 10 bị can về 4 tội danh liên quan dự án Bệnh viện Bạch Mai, Việt Đức cơ sở 2.
Chia sẻ
Sự kết hợp giữa tôm nõn và lá trà Long Tỉnh thượng hạng nghe có vẻ rất kỳ lạ, nhưng đây lại là một món đặc sản nổi tiếng của Hàng Châu, Trung Quốc.
Chia sẻ
Sau 4 năm thực hiện, Đề án thí điểm xây dựng vùng nguyên liệu nông, lâm sản đạt chuẩn phục vụ tiêu thụ trong nước và xuất khẩu không chỉ hình thành các vùng sản xuất tập trung, mà còn từng bước thúc đẩy sự thay đổi trong tổ chức sản xuất, liên kết tiêu thụ và cách tiếp cận thị trường của nông dân, HTX và doanh nghiệp.
Chia sẻ
Tin tức 
Thế giới 
Nhà nông 
Hội và Cuộc sống 
Đại đoàn kết dân tộc 
Kinh tế 
Thể thao 
Văn hóa - Giải trí 
Xã hội 
Bạn đọc 
Nhà đất 
Media 
Chuyển động Sài Gòn 
Pháp luật 
Dân Việt trò chuyện 
Gia đình 
Đông Tây - Kim Cổ 
Hà Nội hôm nay 
Radio Nông dân 
Doanh nghiệp 
Đăng nhập
Hà Tùng Long
