Gỡ thẻ vàng IUU: Ghi nhật ký khai thác chứ không phải vào bờ rồi mới chép... hồi ký

Ghi nhật ký khai thác chứ không phải chép hồi ký

Báo cáo tại cuộc họp Ban chỉ đạo, Thứ trưởng Bộ NNPTNT Phùng Đức Tiến cho biết, qua kiểm tra, một số địa phương bước đầu đã có nhiều cố gắng, tiến bộ và đạt được một số kết quả trong kiểm soát tàu cá ra, vào cảng, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng…

Tính đến ngày 30/6/2021, việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình (VMS) trên tàu cá có chiều dài từ 15m trở lên có tín hiệu trên hệ thống giám sát hành trình tàu cá là 26.915/30.778 tàu cá (đạt 87,45%). 

Số lượng tàu cá đã thực hiện đánh dấu theo quy định là 85.620/94.572 tàu, đạt 90,53%.

Đối với công tác chứng nhận sản lượng và truy xuất nguồn gốc thủy sản, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cho biết, cả nước có tổng cộng 49 cảng được chỉ định đủ điều kiện cho công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản từ khai thác cho tàu cá Việt Nam cập cảng bốc dỡ thủy sản. 

Chỉ tính riêng trong 5 tháng đầu năm 2021 đã kiểm tra 447 lô. 

"Đến nay, đã ngăn chặn, chấm dứt được tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở các nước, quốc đảo Thái Bình Dương; nhưng vẫn còn tình trạng vi phạm ở các nước trong khu vực. Năm 2020, các địa phương đã xử phạt 2.468 vụ với tổng số tiền xử phạt là 61,9 tỷ đồng. Năm 2021, các địa phương đã xử phạt 1.527 vụ với tổng số tiền xử phạt là 13,679 tỷ đồng…" - Thứ trưởng Tiến cho biết.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến cũng chỉ rõ những tồn tại ở các địa phương trong việc thực hiện các khuyến nghị của EC trong việc gỡ thẻ vàng IUU. 

Đó là, chưa ngăn chặn, chấm dứt được tàu cá Việt Nam vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài; tập trung tại các tỉnh Cà Mau, Bình Định, Bà Rịa -Vũng Tàu, đặc biệt là tỉnh Kiên Giang chưa có chuyển biến. 

Chưa hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, các tỉnh có tỷ lệ lắp đặt thiết bị VMS còn rất thấp như Thanh Hóa (đạt 46,90%), Quảng Trị (đạt 60,55%), Trà Vinh (đạt 65,53%), Quảng Ninh (đạt 65,50), Hà Tĩnh (65,69%). 

Việc tổ chức kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cảng, kiểm soát sản lượng thủy sản qua cảng nhiều địa phương tổ chức thực hiện chưa đảm bảo độ tin cậy, còn mang tính chất đối phó như tại các tỉnh: Thái Bình, Quảng Ninh, Quảng Ngãi, Quảng Nam, Quảng Trị, Thanh Hóa, Nam Định, Sóc Trăng, Hà Tĩnh, Nghệ An, Tiền Giang, Bạc Liêu, Trà Vinh…

Triển khai quyết liệt các nhóm giải pháp

Để đạt được mục tiêu đến năm 2022 phải gỡ được thẻ vàng IUU, Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu Bộ NNPTNT chủ trì, tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, đảm bảo phòng chống khai thác IUU một các hiệu quả.

Cần triển khai tất cả các cơ chế toàn diện (bao gồm cơ chế kiểm tra liên ngành, cơ chế phối hợp tổ chức triển khai thực hiện); tăng cường sự giám sát trong việc triển khai thực hiện các quy định pháp luật trong thực tế.

Có các quy định xử phạt thật nặng việc tàu cá vi phạm vùng biển của các quốc gia, các vùng biển không được phép khai thác.

Bộ Quốc phòng chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan tăng cường hoạt động tuần tra, kiểm soát trên biển, ngăn chặn các hoạt động sử dụng phương tiện đánh bắt trái phép, hoạt động sai vùng, tuyến và hoạt động đưa tàu cá đi khai thác trái phép ở vùng biển nước ngoài; kiên quyết xử lý, xử phạt nghiêm các vụ việc vi phạm, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng tại chỗ kiểm soát chặt chẽ tàu cá xuất bến, nhập bến; kiên quyết không cho tàu cá xuất bến nếu không đảm bảo các yêu cầu về hoạt động khai thác thủy sản theo quy định, đặc biệt là các yêu cầu về đảm bảo an toàn tàu cá, giấy phép khai thác, lắp đặt, sử dụng thiết bị VMS.

Bộ Công an tập trung chỉ đạo các lực lượng nắm tình hình, kịp thời phát hiện, điều tra, xử lý nghiêm các tổ chức, cá nhân môi giới, móc nối đưa tàu cá, ngư dân Việt Nam đi khai thác hải sản trái phép ở vùng biển nước ngoài; đồng thời xử lý nghiêm các chủ tàu, thuyền trưởng, ngư dân vi phạm khai thác bất hợp pháp.

Phó Thủ tướng yêu cầu UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương ven biển kiểm soát chặt chẽ tàu cá ra vào, sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng; thực hiện công tác xác nhận, chứng nhận nguồn gốc thủy sản theo đúng quy định.

Kiên quyết không cho bốc dỡ thủy sản đối với các tàu cá có vi phạm. Khẩn trương hoàn thành việc lắp đặt thiết bị giám sát tàu cá (VMS), đánh dấu tàu cá, đảm bảo hiệu quả công tác quản lý hoạt động tàu cá.

Khánh Nguyên (ghi)

"Phía EC khẳng định không gỡ "thẻ vàng" nếu còn trường hợp vi phạm vì vậy các địa phương phải nỗ lực hơn nữa trong việc triển khai các nhóm giải pháp, nhất là trong việc kiểm soát tàu cá không để xảy ra tình trạng vi phạm vùng biển nước ngoài, lắp đặt thiết bị giám sát hành trình và ghi nhật ký khai thác đầy đủ, không thể để tình trạng về bến rồi mới ghi chép. Như thế là viết hồi ký chứ đâu phải là ghi nhật ký" - Thứ trưởng Phùng Đức Tiến nói.

Tăng cường xử phạt tàu vi phạm

Chia sẻ những khó khăn trong việc thực hiện các khuyến nghị của EC để gỡ thẻ vàng IUU, ông Phạm Văn Thành - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh cho biết, 80% đội tàu của tỉnh là nhỏ lẻ, lại khai thác ở ngư trường có nhiều phức tạp, việc đầu tư hạ tầng chưa hoàn chỉnh nên tạo nhiều áp lực cho tỉnh trong việc thực hiện các khuyến nghị của EC.

Ông Thành cũng kiến nghị Chính phủ, Bộ NNPTNT và các ngành chức năng hỗ trợ đầu tư nâng cấp cảng cá đảm bảo tiêu chuẩn; xây dựng cơ chế chính sách khung để giúp ngư dân chuyển đổi nghề nghiệp bền vững, bảo vệ nguồn lợi thủy sản; sửa đổi Nghị định 26 để nâng cao hiệu lực, hiệu quả xử phạt.

Ông Nguyễn Tự Công Hoàng - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho biết, việc quản lý 2.000 tàu cá của tỉnh ở vùng lộng còn nhiều khó khăn do các tàu chủ yếu khai thác ở ngư trường các tỉnh phía Nam, lại không trang bị VMS. 

"10 tàu vi phạm thời gian qua đều xuất phát từ bến của các tỉnh khác" - ông Hoàng nêu một thực tế.

Ông Hoàng cho biết, hiện toàn bộ tàu cá trên 15m của tỉnh đã được gắn thiết bị giám sát hành trình; tỉnh cũng công bố số điện thoại đường dây nóng; tăng cường công tác theo dõi tàu cá mất tín hiệu.

Tại tỉnh Khánh Hòa, hiện trên địa bàn có 44 doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản được Bộ NNPTNT chứng nhận, kim ngạch xuất khẩu thủy sản năm 2020 đạt 510 triệu USD, chiếm 60% kim ngạch xuất khẩu ngành nông nghiệp.

 Ông Đinh Văn Thiệu - Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, thời gian qua, tỉnh đã quan tâm bố trí nguồn lực để chống khai thác IUU, thành lập 4 văn phòng đại diện kiểm soát nghề cá; đến nay, 80% số tàu trên 15m đã được lắp đặt thiết bị giám sát hành trình. 

"Số lượng tàu chưa lắp là do làm ăn thua lỗ nên không mua sắm thiết bị VMS, nhiều chủ tàu chưa đóng tiền thuê bao nên bị ngắt kết nối, trong thời gian tới tỉnh sẽ xử lý dứt điểm việc này" - ông Thiệu khẳng định.

Bình Thuận là một tỉnh có nghề cá phát triển tương đối mạnh với đội tàu 7.000 chiếc, tổng công suất 1,2 triệu mã lực, trong đó có 1.200 tàu khai thác xa bờ, 10.000 ngư dân khai thác thủy sản. 

Ông Lê Tuấn Phong - Chủ tịch UBND tỉnh thông tin: Từ tháng 6/2019 đến nay trên địa bàn tỉnh không còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. 

Để đạt được kết quả này, tỉnh thực hiện nghiêm túc việc xử ly vi phạm hành chính, ngoài phạt tiền, còn áp dụng các hình thức xử phạt bổ sung như thu hồi giấy phép khai thác 3 tháng, dừng các chính sách hỗ trợ cho các tàu đánh bắt xa bờ. 

Với các tàu mất kết nối trên 10 ngày, nếu xác minh được cố tình ngắt kết nối sẽ bị xử phạt, đã có 2 tàu bị xử phạt 25 triệu đồng.

Từ thực tế báo cáo của các địa phương, Thứ trưởng Phùng Đức Tiến đề nghị các bộ ngành, địa phương phối hợp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá vi phạm khai thác hải sản ở vùng biển nước ngoài, trong đó mục tiêu trong năm 2021 giảm thiểu ít nhất 40% số tàu cá vi phạm, đến năm 2022 chấm dứt hoàn toàn tình trạng tàu cá Việt Nam vi phạm vùng biển nước ngoài.

×